Obóz koncentracyjny - Dachau
Dachau to pierwszy obóz koncentracyjny utworzony na podstawie zarządzenia Heinricha Himmlera z 21 marca 1933. Obóz powstał w opuszczonej fabryce amunicji na obrzeżach miasta Dachau, na północ od Monachium. W latach 1937-1938 przeprowadzono rozbudowę obozu, powiększając liczbę baraków ponad dwukrotnie. Od momentu wybuchu II wojny światowej (wrzesień 1939) do obozu zaczęły napływać masowe transporty więźniów.
Początkowo w Dachau osadzano więźniów politycznych, głównie członków antyhitlerowskiej opozycji. Później trafili tam duchowni katoliccy, Żydzi, Romowie i przedstawiciele innych mniejszości narodowych z krajów okupowanych. Przez ten obóz przeszło najwięcej duchownych z okupowanej Polski. Oblicza się, że w Dachau przebywało ok. 1780 księży polskich, spośród których zginęło blisko 900.
Obóz koncentracyjny Dachau posiadał rozległą sieć podobozów i obozów przymusowej pracy na terenie III Rzeszy. Pod koniec wojny dowództwo obozu przeprowadziło ewakuację więźniów, których poprowadzono w tzw. marszach śmierci. Obóz koncentracyjny Dachau został wyzwolony przez wojska amerykańskie VII Armii 29 kwietnia 1945. W chwili wyzwolenia w obozie znajdowało się około 67 tys. więźniów. Według dokumentacji obozowej w okresie 1933-1945 przez obóz przewinęło się 206.206 więźniów, z czego zmarło 31.591. Według niektórych danych, ogólną liczbę więźniów szacuje się na ok. 250.000 osób, a liczbę ofiar nawet na 148.000.
W obozie w Dachau przebywało łącznie 58 księży i 1 kleryk z diecezji katowickiej
Zginęli:
- ks. Jan Barabasz
- ks. Zdzisław Belon
- ks. Józef Czempiel
- ks. Franciszek Długosz
- ks. Erwin Duda
- ks. Franciszek Górek
- ks. Karol Kałuża
- ks. Stanisław Krzystolik
- ks. Stanisław Kukla
- ks. Józef Kula
- ks. Alfons Latocha
- ks. Ryszard Malcherek
- ks. Józef Niedziela
- ks. Alfons Nowak
- ks. Adolf Pojda
- ks. Jan Pojda
- ks. Wiktor Siwek
- ks. Jan Sznurowacki
- ks. Emil Szramek
- ks. Rudolf Tomanek
- ks. Wojciech Konrad
- ks. Feliks Zieliński
Więzieni:
- ks. Sylwester Baksik
- ks. Karol Bąk
- ks. Leopold Biłko
- ks. Władysław Branny
- ks. Jan Broy
- ks. Józef Brzenska
- ks. Antoni Brzóska
- ks. Józef Gawor
- ks. Aleksander Guzy
- ks. Ignacy Jeż
- ks. Tomasz Kalfas
- ks. Wilhelm Kareta
- ks. Piotr Klimek
- ks. Ludwik Kojzar
- ks. Klemens Kosyrczyk
- ks. Piotr Kowolik
- ks. Franciszek Macherski
- ks. Marian Majewski
- ks. Jerzy Marekwica
- ks. Alfons Nowak
- ks. Jan Osiewacz
- ks. Edward Pawlak
- ks. Alojzy Peikert
- ks. Franciszek Przybyła
- ks. Paweł Pucher
- ks. Juliusz Pustelnik
- ks. Edward Rduch
- ks. Ignacy Rembowski
- ks. Stanisław Rygielski
- ks. Feliks Sołtysiak
- ks. Jan Sorek
- ks. Józef Szubert
- ks. Franciszek Szulc
- ks. Konrad Szweda
- ks. Franciszek Ścigała
- ks. Ludwik Wrzoł
- ks. Karol Żmij
Kleryk:
Bibliografia
T. Musioł, Dachau 1933-1945, wyd. 2, Katowice 1971; E. Weiler, Die Geistlichen in Dachau, Moedling [1971]; Foto: ww.ushmm.org/ United State Holocaust Memorial Museum |Date =3 May 1945 |Author =? |Permiss; A. Z. Urbański, Duchowni w Dachau, wspomnienia z przeżyć okołu dwóch tysięcy księży w hitlerowskim obozie koncentracyjnym, Kraków 1945; WD 1945, nr 1, s. 33-34; J. Kosiński, Niemieckie obozy koncentracyjne i ich filie, Stephanskirchen 1999.