Pawlak Edward

Pawlak Edward (1899-1950)

Urodził się 11 lipca 1899 w Gelsenkirchen w Westfalii w górniczej rodzinie Wawrzyńca i Anieli z d. Adamska. Po ukończeniu szkoły elementarnej w Gelsenkirchen, uczył się w gimnazjum w Wattenscheid, gdzie w 1922 roku zdał egzamin dojrzałości. Od maja 1922 roku do października 1923 był słuchaczem Akademii Teologicznej w Paderborn. Następnie, jako pochodzący z terenu archidiecezji poznańskiej i gnieźnieńskiej, gdzie przed emigracją mieszkali jego rodzice, ubiegał się o przyjęcie do seminarium duchownego w Poznaniu. Kard. E. Dalbor skierował jednak jego sprawę do Kurii Administracji Apostolskiej Polskiego Śl. w Katowicach, podkreślając walory intelektualne i moralne Edwarda Pawlaka, który – zdaniem Prymasa Polski – rokował, jak najlepsze nadzieje. Ze względu na nieobecność w Katowicach ks. A. Hlonda i brak możliwości wnikliwej analizy tej sprawy, Edward Pawlak przez rok przebywał w seminarium duchownym w Poznaniu, a następnie wstąpił do nowo otwartego Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie i kontynuował studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Święcenia kapłańskie przyjął 11 kwietnia 1926 w katedrze Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach z rąk bpa A. Hlonda.

Jako wikariusz duszpasterzował w parafiach: św. Piotra i Pawła w Świętochłowicach, św. Augustyna w Lipinach Śląskich i św. Pawła w Nowym Bytomiu, gdzie był ponadto katechetą w Gimnazjum Miejskim.

W okręgu kochłowickim pełnił obowiązki sekretarza Związku Młodzieży Polskiej, a w dekanacie rudzkim – wizytatora szkół powszechnych dla Nowego Bytomia. W 1932 roku zdał egzamin proboszczowski. We wrześniu 1933 zatrudniono go jako nauczyciela kontraktowego w Żeńskim Seminarium Nauczycielskim w Wirku-Nowej Wsi. Rok później zrezygnował z tego stanowiska i został skierowany jako wikariusz do parafii św. Wojciecha w Radzionkowie. Otrzymał wówczas polecenie zorganizowania nowej placówki duszpasterskiej w Rojcy i wybudowania tam kościoła.

W 1935 roku został mianowany w Rojcy kuratusem. Wybudował w Rojcy probostwo i przyczynił się do założenia placówki sióstr służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej. Podczas II wojny światowej, w marcu 1943 roku został aresztowany przez gestapo i osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau. Do Rojcy powrócił w 1946 roku. W opinii UB był przychylnie nastawiony do Polski Ludowej. Pod naciskiem władz przejął kierownictwo Caritasu państwowego. Zmarł 5 listopada 1950 w Rojcy i tam został pochowany.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Edwarda Pawlaka; AHK WTL, ZS 80, s. 123; Martyrologium, s. 198-199; Myszor, Historia diecezji, s. 575; Olszar, Duchowieństwo, s. 477; Represje wobec duchowieństwa, s. 8, 210, 211; WD 1926, nr 12, s. 76; 1953, nr 3-4, s. 43; J. Żurek, Ruch "księży patriotów" w województwie katowickim w latach 1949-1956, Warszawa-Katowice 2009, s. 107 i nn.