Wrzoł Ludwik (1881-1940)

Wrzoł Ludwik (1881-1940), rektor Seminarium Duchownego w Widnawie

Urodził się 27 grudnia 1881 w Zabrzegu k. Bielska w rodzinie rolniczej Michała i Jadwigi z d. Żmij. Nauki początkowe pobierał w miejscowej szkole ludowej o tradycjach polskich. 28 czerwca 1900 zdał maturę w Bielsku i podjął studia teologiczne w Widnawie. Święcenia kapłańskie przyjął 26 lipca 1904 z rąk kard. Georga Koppa w kaplicy seminaryjnej. Tam też pozostał, najpierw jako wikary, a od 1 października 1905 jako prefekt miejscowego konwiktu chłopięcego.

Z dniem 18 stycznia 1908 powierzono mu naukę religii w szkołach ludowych w Bielsku. Kiedy jednak w tym samym roku cieszyński wikariat generalny zaproponował go na katechetę do tamtejszej szkoły realnej, bielski magistrat odrzucił kandydaturę ks. Wrzoła z powodu jego polskiego nastawienia. Wobec tego zgłosił się za radą biskupa na dalsze studia w Instytucie Biblijnym w Wiedniu i po uzyskaniu 19 listopada 1910 doktoratu z biblistyki, został profesorem Wyższego Seminarium Duchownego w Widnawie. 8 marca 1920 poprosił o zwolnienie, gdyż chciał objąć posadę wykładowcy filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Bp Bertram nie chciał jednak utracić wybitnego naukowca i pedagoga oraz autora licznych polskich broszurek o treści religijnej i odmówił jego prośbie, a w 1933 roku zamianował go rektorem widnawskiego seminarium (1933-1938).

W 1922 roku powierzono mu obowiązki egzaminatora prosynodalnego, a nieco później mianowano promotorem sprawiedliwości, obrońcą węzła małżeńskiego, sędzią prosynodalnym, cenzorem ksiąg religijnych oraz inspektorem nauczania religijnego w polskich szkołach średnich. W uznaniu zasług otrzymał godność tajnego szambelana papieskiego (1933) i papieskiego prałata domowego (1937).

Po zajęciu Czechosłowacji przez Hitlera musiał uchodzić i schronić się w polskim Cieszynie, gdzie jako profesor znalazł zajęcie w gimnazjum. W 1939 roku przez krótki czas zastępował proboszcza w Kończycach Wielkich, a w październiku katowicka Kuria Diecezjalna zleciła mu administrację parafii w Ligocie pod Bielskiem. Tutaj aresztowano go 12 maja 1940 i po torturach w więzieniach w Bielsku i Cieszynie przetransportowano do obozu w Dachau (numer obozowy 12368), a stamtąd do kamieniołomów w Gusen, gdzie 30 września 1940 zginął śmiercią męczeńską. W 2008 roku, z inicjatywy biskupa diecezji bielsko-żywieckiej Tadeusza Rakoczego, wszczęto proces informacyjny na etapie diecezjalnym, mający doprowadzić do jego wyniesienia na ołtarze.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Ludwika Wrzoła; F. Maroń, Nekrolog, WD 1970, nr 1-4, s. 57-58; Golec, Bojda, Słownik, t. 1, s. 263-264; Martyrologium, s. 213-214; Myszor, Historia diecezji, s. 252 i nn.; J. Pater, Wrzoł Ludwik (hasło), [w:] Słownik biograficzny, s. 474-475; H. Kołodziej, Ks. dr Ludwik Wrzoł. Szkic biograficzny, Kraków 1965, mps WTL w Katowicach; J. Mandziuk, Wrzoł Ludwik (hasło), [w:] Słownik polskich teologów katolickich, SPTK, t. 7, Warszawa 1983, s. 453-455; Represje wobec duchowieństwa, s. 18; Weiler, s. 722; Wichura-Zajdel, Z dziejów, s. 43, 63, 67, 68, 75, 82, 181; Wojskowa służba, s. 141; J. Wrzoł, E. Woźniak, W służbie Boga i ojczyzny. Ród Wrzołów z Zabrzega, Czechowice-Dziedzice 1994; A. Nocoń, Ks. Ludwik Wrzoł (1881-1940), pedagog, tłumacz, męczennik z Gusen, SSHT 2005, t. 38, z. 2, s. 464-470; L. Lach-Bartnik, Ks. dr Ludwik Wrzoł - biblista i patrolog, SSHT 2010, t. 43, z. 1, s. 155-161.