Kapituła Katedralna w Katowicach: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
|||
| (Nie pokazano 40 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Historia Kapituły Katedralnej w Katowicach== | ==Historia Kapituły Katedralnej w Katowicach== | ||
[[Grafika:Katowice Sienkiewicza Kapitula.jpg|thumb | [[Plik:Kanonicy katowiccy.jpg|thumb|right|Od lewej ks. Józef Pawliczek, ks. Alfred Wloka, ks. Marceli Cogiel]] | ||
Katowicka Kapituła Katedralna, jako ciało doradcze Biskupa, została erygowana przez Piusa XI bullą „Divina disponente” z 22 stycznia 1926 i składała się z dwóch prałatów (prepozyt i archidiakon) i sześciu kanoników, wśród których jeden został ustanowiony kanonikiem -teologiem a drugi– penitencjarzem. Kapituła Katedralna, podobnie jak diecezja katowicka, przy podziale diecezji wrocławskiej nie otrzymała żadnego beneficjum. Kanonicy, jak to wynikało ze statutu, nie mieli obowiązku rezydencji, najczęściej rekrutowali się z kleru parafialnego lub związani byli z urzędami kurialnymi. W skład tego gremium, w okresie Drugiej Rzeczypospolitej wchodzili przedstawicie duchowieństwa katowickiego. | [[Grafika:Katowice Sienkiewicza Kapitula.jpg|thumb|Grobowiec kanoników katedralnych, Katowice, cmentarz ul. Sienkiewicza]] | ||
Katowicka Kapituła Katedralna, jako ciało doradcze Biskupa, została erygowana przez [[Pius XI|Piusa XI ]] bullą „Divina disponente” z 22 stycznia 1926 i składała się z dwóch prałatów (prepozyt i archidiakon) i sześciu kanoników, wśród których jeden został ustanowiony kanonikiem -teologiem a drugi– penitencjarzem. Kapituła Katedralna, podobnie jak diecezja katowicka, przy podziale diecezji wrocławskiej nie otrzymała żadnego beneficjum. Kanonicy, jak to wynikało ze statutu, nie mieli obowiązku rezydencji, najczęściej rekrutowali się z kleru parafialnego lub związani byli z urzędami kurialnymi. W skład tego gremium, w okresie Drugiej Rzeczypospolitej wchodzili przedstawicie duchowieństwa katowickiego. | |||
Do kapituły należeli: [[Bieniek Juliusz|biskup Juliusz Bieniek]] – sufragan katowicki, [[Brandys Paweł|ks. Paweł Brandys]] -wybitny polityk chadecki, [[Lewek Michał|ks. Michał Lewek]] - działacz narodowy i współorganizator diecezji, [[Szramek Emil|ks. dr Emil Szramek]] - pierwszy kanclerz i proboszcz parafii Mariackiej w Katowicach, [[Skupin Karol|ks. Karol Skupin]] – oficjał sądu biskupiego, [[Szwajnoch Stefan|ks. Stefan Szwajnoch]] – działacz narodowy i społeczny, [[Kasperlik Wilhelm|ks. Wilhelm Kasperlik]] - wikariusz generalny i [[Kubis Józef|ks. Józef Kubis]] - jedyny kanonik niemieckiego pochodzenia. | Do kapituły należeli: [[Bieniek Juliusz|biskup Juliusz Bieniek]] – sufragan katowicki, [[Brandys Paweł|ks. Paweł Brandys]] -wybitny polityk chadecki, [[Lewek Michał|ks. Michał Lewek]] - działacz narodowy i współorganizator diecezji, [[Szramek Emil|ks. dr Emil Szramek]] - pierwszy kanclerz i proboszcz parafii Mariackiej w Katowicach, [[Skupin Karol|ks. Karol Skupin]] – oficjał sądu biskupiego, [[Szwajnoch Stefan|ks. Stefan Szwajnoch]] – działacz narodowy i społeczny, [[Kasperlik Wilhelm|ks. Wilhelm Kasperlik]] - wikariusz generalny i [[Kubis Józef|ks. Józef Kubis]] - jedyny kanonik niemieckiego pochodzenia. | ||
Kapituła Katedralna w okresie okupacji została poważnie osłabiona: ks. Emil Szramek, pod koniec stycznia 1940 roku otrzymał nakaz opuszczenia diecezji i wyjazdu do Generalnej Guberni. Po odwołaniach, na które nie otrzymał odpowiedzi, został 8 kwietnia 1940 aresztowany i poniósł śmierć męczeńską w [[Obóz koncentracyjny - Dachau|Dachau]]. Ks. Stefan Szwajnoch, aresztowany 3 listopada 1939, a następnie zwolniony 24 stycznia 1940, został wydalony do Generalnej Guberni i zamieszkał w Kielcach. Tam 2 kwietnia 1942 został ponownie aresztowany i umieszczony w obozie w Oświęcimiu (30 lipiec 1942), a po ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku - odtransportowany do Bergen-Belsen, gdzie zmarł 24 marca 1945. Ks. kanonik Józef Kubis zmarł śmiercią naturalną 1 listopada 1942 | Kapituła Katedralna w okresie okupacji została poważnie osłabiona: ks. Emil Szramek, pod koniec stycznia 1940 roku otrzymał nakaz opuszczenia diecezji i wyjazdu do Generalnej Guberni. Po odwołaniach, na które nie otrzymał odpowiedzi, został 8 kwietnia 1940 aresztowany i poniósł śmierć męczeńską w [[Obóz koncentracyjny - Dachau|Dachau]]. Ks. Stefan Szwajnoch, aresztowany 3 listopada 1939, a następnie zwolniony 24 stycznia 1940, został wydalony do Generalnej Guberni i zamieszkał w Kielcach. Tam 2 kwietnia 1942 został ponownie aresztowany i umieszczony w [[Obóz koncentracyjny - Auschwitz|obozie w Oświęcimiu]] (30 lipiec 1942), a po ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku - odtransportowany do Bergen-Belsen, gdzie zmarł 24 marca 1945. Ks. kanonik Józef Kubis zmarł śmiercią naturalną 1 listopada 1942. | ||
Po II wojnie światowej skład Kapituły Katedralnej był systematycznie uzupełniany, w zależności od rezygnacji ze stanowiska lub śmierci któregoś z członków tego gremium. W listopadzie 1956 roku biskup Adamski uzupełnił skład kapituły o osobę ks. [[Adamczyk Rudolf|Rudolfa Adamczyka]] - budowniczego katedry Chrystusa Króla, [[Kuboszek Franciszek|ks. Franciszka Kuboszka]] – proboszcza z [[Parafia św. Michała Archanioła w Krzyżowicach|Krzyżowic]] i [[Dobrowolski Franciszek|ks. Franciszka Dobrowolskiego]], dyrektora diecezjalnej Unii Apostolskiej. Wszyscy otrzymali miejsce w Kapitule za wierność i lojalność wobec swego prawowitego biskupa, wygnanego przez władze PRL z diecezji. Kolejne perturbacje, ale już znacznie mniejszej wagi, spotkały członków Kapituły w czasie sporu o wystrój katedry. [[Bednorz Herbert|Biskup Herbert Bednorz]] forsował nowoczesną architekturę wnętrza katedry, podczas gdy księża: Rudolf Adamczyk i [[Maroń Franciszek|Franciszek Maroń]] byli zwolennikami pozostawienia starego wystroju. Ostatecznie -zarówno ks. Adamczyk, jak i ks. Maroń - złożyli swe stanowiska w kapitule. Po 1977 roku Kapituła została uzupełniona przez nowy skład kanoników już wyraźnie po myśli biskupa Bednorza. | |||
Nowy Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku zmienił charakter Kapituły. Z ciała doradczego, posiadającego duży wpływ między innymi na kwestie gospodarki finansowej diecezji, stała się „kolegium kapłanów, którego zadaniem jest sprawowanie bardziej uroczystych czynności liturgicznych w kościele katedralnym”. W miarę potrzeb, biskup może jej przydzielić specjalne zadania. | |||
==I. Kapituła Katedralna w Katowicach w latach 1926-1992== | ==I. Kapituła Katedralna w Katowicach w latach 1926-1992== | ||
| Linia 58: | Linia 57: | ||
*[[Piskorz Jan|ks. Jan Piskorz]] (1954-1956) | *[[Piskorz Jan|ks. Jan Piskorz]] (1954-1956) | ||
==II. Kapituła | ==II. Kapituła Metropolitalna w Katowicach w latach 1992-2006== | ||
I. | I. | ||
| Linia 70: | Linia 69: | ||
'''Przewodniczący:''' | '''Przewodniczący:''' | ||
*[[Tkocz Stanisław|ks. Stanisław Tkocz]] (2001-2003) | *[[Tkocz Stanisław|ks. Stanisław Tkocz]] (2001-2003) | ||
*[[Wloka Alfred|ks. Alfred Wloka]] (2003-) | *[[Wloka Alfred|ks. Alfred Wloka]] (2003-2018) | ||
'''Zastępca przewodniczącego:''' | '''Zastępca przewodniczącego:''' | ||
| Linia 76: | Linia 75: | ||
'''Sekretarz:''' | '''Sekretarz:''' | ||
*[[Kurzela Piotr|ks. Piotr Kurzela]] (2003-) | *[[Kurzela Piotr|ks. Piotr Kurzela]] (2003-2018) | ||
'''Kanonicy gremialni:''' | '''Kanonicy gremialni:''' | ||
*[[Student Władysław|ks. Władysław Student]] (1992-2007) | *[[Student Władysław|ks. Władysław Student]] (1992-2007) | ||
*[[Woźnica Benedykt|ks. Benedykt Woźnica]] (1992-) | *[[Woźnica Benedykt|ks. Benedykt Woźnica]] (1992-2016) | ||
*[[Niemiec Norbert|ks. Norbert Niemiec]] (1992-2008) | *[[Niemiec Norbert|ks. Norbert Niemiec]] (1992-2008) | ||
*[[Rożek Szczepan|ks. Szczepan Rożek]] (1992- | *[[Rożek Szczepan|ks. Szczepan Rożek]] (1992-1994) | ||
*[[Bednarek Roman|ks. Roman Bednarek]] (1992-) | *[[Bednarek Roman|ks. Roman Bednarek]] (1992-2009) | ||
*[[Zganiacz Henryk|ks. Henryk Zganiacz]] (1992-) | *[[Zganiacz Henryk|ks. Henryk Zganiacz]] (1992-2017) | ||
*[[Ludziarczyk Florian|ks. Florian Ludziarczyk]] (1995-) | *[[Ludziarczyk Florian|ks. Florian Ludziarczyk]] (1995-) | ||
*[[Cogiel Marceli|ks. Marceli Cogiel]] (2001- | *[[Cogiel Marceli|ks. Marceli Cogiel]] (2001-) | ||
*[[Kurzela Piotr|ks. Piotr Kurzela]] (2001-2003) | *[[Kurzela Piotr|ks. Piotr Kurzela]] (2001-2003) | ||
*[[Wloka Alfred|ks. Alfred Wloka]] (2001- | *[[Wloka Alfred|ks. Alfred Wloka]] (2001-2018) | ||
*[[Długajczyk Zygmunt|ks. Zygmunt Długajczyk]] (2003-2006) | *[[Długajczyk Zygmunt|ks. Zygmunt Długajczyk]] (2003-2006) | ||
*[[Lisczyk Jerzy|ks. Jerzy Lisczyk]] (2006-) | *[[Lisczyk Jerzy|ks. Jerzy Lisczyk]] (2006-) | ||
*[[Harazin Izydor|ks. Izydor Harazin]] (2008-) | *[[Harazin Izydor|ks. Izydor Harazin]] (2008-2021) | ||
*[[Suchoń Andrzej|ks. Andrzej Suchoń]] (2009-) | |||
==Kapituła od 2016 roku:== | |||
'''Przewodniczący''' | |||
*[[Wloka Alfred|ks. Alfred Wloka]] (2003-2018) | |||
*[[Gaweł Łukasz|ks. Łukasz Gaweł]] (2018-) | |||
'''Zastępca przewodniczącego''': | |||
*[[Cogiel Marceli|ks. Marceli Cogiel]] (2003-) | |||
*[[Lisczyk Jerzy|ks. Jerzy Lisczyk]] (2018-) | |||
'''Sekretarz''': | |||
*[[Kurzela Piotr|ks. Piotr Kurzela]] (2003-2018) | |||
*[[Brzyszkowski Adam|ks. Adam Brzyszkowski]] (2018-) | |||
'''Kanonicy gremialni''': | |||
*[[Ludziarczyk Florian|ks. Florian Ludziarczyk]] (1995-) | |||
*[[Lisczyk Jerzy|ks. Jerzy Lisczyk]] (2006-) | |||
*[[Harazin Izydor|ks. Izydor Harazin]] (2008-2021) | |||
*[[Jonczyk Henryk|ks. Henryk Jonczyk]] (2009-) | |||
*[[Suchoń Andrzej|ks. Andrzej Suchoń]] (2009-) | *[[Suchoń Andrzej|ks. Andrzej Suchoń]] (2009-) | ||
*[[Kocoń Zbigniew|ks. Zbigniew Kocoń]] (2012-) | |||
*[[Kwapiszewski Janusz|ks. Janusz Kwapiszewski]] (2018-) | |||
*[[Brzyszkowski Adam|ks. Adam Brzyszkowski]] (2018-) | |||
*[[Pyrsz Andrzej|ks. Andrzej Pyrsz]] (2018-) | |||
*[[Wloka Alfred|ks. Alfred Wloka]] (2003-2021) | |||
*[[Cogiel Marceli|ks. Marceli Cogiel]] (2003-) | |||
*[[Gaweł Łukasz|ks. Łukasz Gaweł]] (2017-) | |||
*[[Godziek Mirosław|ks. Mirosław Godziek]] (2021-) | |||
*[[Suszka Damian|ks. Damian Suszka]] (2021-) | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
H. Olszar, Służcie Panu z weselem! (Ps 100, 2). 80 lat Kapituły Katedralnej w Katowicach, WA | H. Olszar, Służcie Panu z weselem! (Ps 100, 2). 80 lat Kapituły Katedralnej w Katowicach, WA 2006, nr 11, s. 530-558; J. Myszor, Kapituła katedralna w Katowicach 1926-1939, [w:] Vobis Episcopus vobiscum Christianus, Księga Jubileuszowa dedykowana księdzu Arcybiskupowi Damianowi Zimoniowi w dwudziestolecie posługi biskupiej w archidiecezji katowickiej oraz siedemdziesiątą rocznicę Urodzin, red. W. Myszor, A. Malina, Katowice 2004, s. 34-46; Statut Kapituły Metropolitalnej Katowickiej, WA 1999, nr 2, s. 53-59; N.S., Senatorowie arcybiskupa. 80 lat kapituły w Katowicach, GN 2006, nr 35, (dodatek katowicki), s. 12; [https://katowice.gosc.pl/doc_pr/7132472.Archidiecezja-Nowi-kanonicy-gremialni] (dostęp: 28.09.2021) | ||
---- | |||
Cd. [[Plik:Book.png|30px|left]] czytaj: [[Śląskie Seminarium Duchowne]] | [[Spis treści|Powrót do spisu treści]] | |||
[[Kategoria: | [[Kategoria:Podręcznik|Kapituła]] | ||
[[Kategoria:Kuria diecezjalna|Kapituła]] | |||
[[Kategoria: Kanonicy]] | |||
Aktualna wersja na dzień 12:45, 11 lip 2023
Historia Kapituły Katedralnej w Katowicach
Katowicka Kapituła Katedralna, jako ciało doradcze Biskupa, została erygowana przez Piusa XI bullą „Divina disponente” z 22 stycznia 1926 i składała się z dwóch prałatów (prepozyt i archidiakon) i sześciu kanoników, wśród których jeden został ustanowiony kanonikiem -teologiem a drugi– penitencjarzem. Kapituła Katedralna, podobnie jak diecezja katowicka, przy podziale diecezji wrocławskiej nie otrzymała żadnego beneficjum. Kanonicy, jak to wynikało ze statutu, nie mieli obowiązku rezydencji, najczęściej rekrutowali się z kleru parafialnego lub związani byli z urzędami kurialnymi. W skład tego gremium, w okresie Drugiej Rzeczypospolitej wchodzili przedstawicie duchowieństwa katowickiego.
Do kapituły należeli: biskup Juliusz Bieniek – sufragan katowicki, ks. Paweł Brandys -wybitny polityk chadecki, ks. Michał Lewek - działacz narodowy i współorganizator diecezji, ks. dr Emil Szramek - pierwszy kanclerz i proboszcz parafii Mariackiej w Katowicach, ks. Karol Skupin – oficjał sądu biskupiego, ks. Stefan Szwajnoch – działacz narodowy i społeczny, ks. Wilhelm Kasperlik - wikariusz generalny i ks. Józef Kubis - jedyny kanonik niemieckiego pochodzenia.
Kapituła Katedralna w okresie okupacji została poważnie osłabiona: ks. Emil Szramek, pod koniec stycznia 1940 roku otrzymał nakaz opuszczenia diecezji i wyjazdu do Generalnej Guberni. Po odwołaniach, na które nie otrzymał odpowiedzi, został 8 kwietnia 1940 aresztowany i poniósł śmierć męczeńską w Dachau. Ks. Stefan Szwajnoch, aresztowany 3 listopada 1939, a następnie zwolniony 24 stycznia 1940, został wydalony do Generalnej Guberni i zamieszkał w Kielcach. Tam 2 kwietnia 1942 został ponownie aresztowany i umieszczony w obozie w Oświęcimiu (30 lipiec 1942), a po ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku - odtransportowany do Bergen-Belsen, gdzie zmarł 24 marca 1945. Ks. kanonik Józef Kubis zmarł śmiercią naturalną 1 listopada 1942.
Po II wojnie światowej skład Kapituły Katedralnej był systematycznie uzupełniany, w zależności od rezygnacji ze stanowiska lub śmierci któregoś z członków tego gremium. W listopadzie 1956 roku biskup Adamski uzupełnił skład kapituły o osobę ks. Rudolfa Adamczyka - budowniczego katedry Chrystusa Króla, ks. Franciszka Kuboszka – proboszcza z Krzyżowic i ks. Franciszka Dobrowolskiego, dyrektora diecezjalnej Unii Apostolskiej. Wszyscy otrzymali miejsce w Kapitule za wierność i lojalność wobec swego prawowitego biskupa, wygnanego przez władze PRL z diecezji. Kolejne perturbacje, ale już znacznie mniejszej wagi, spotkały członków Kapituły w czasie sporu o wystrój katedry. Biskup Herbert Bednorz forsował nowoczesną architekturę wnętrza katedry, podczas gdy księża: Rudolf Adamczyk i Franciszek Maroń byli zwolennikami pozostawienia starego wystroju. Ostatecznie -zarówno ks. Adamczyk, jak i ks. Maroń - złożyli swe stanowiska w kapitule. Po 1977 roku Kapituła została uzupełniona przez nowy skład kanoników już wyraźnie po myśli biskupa Bednorza.
Nowy Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku zmienił charakter Kapituły. Z ciała doradczego, posiadającego duży wpływ między innymi na kwestie gospodarki finansowej diecezji, stała się „kolegium kapłanów, którego zadaniem jest sprawowanie bardziej uroczystych czynności liturgicznych w kościele katedralnym”. W miarę potrzeb, biskup może jej przydzielić specjalne zadania.
I. Kapituła Katedralna w Katowicach w latach 1926-1992
Prepozyt:
- ks. Jan Kapica (1926-1930)
- ks. Aleksander Skowroński (1931-1935),
- bp Teofil Bromboszcz (1935-1937)
- bp Juliusz Bieniek (1937-1977)
- bp Józef Kurpas (1977-1992)
Archidiakon:
- ks. Aleksander Skowroński (1926-1931)
- ks. Wilhelm Kasperlik (1932-1958)
- ks. Karol Skupin (1959-1974)
- bp Czesław Domin (1977-1992)
Kanonicy gremialni:
- ks. Paweł Brandys (1926-1950)
- ks. Józef Kubis (1926-1942)
- ks. Teofil Bromboszcz (1926-1935)
- ks. Wilhelm Kasperlik (1926-1932)
- ks. Emil Szramek (1926-1942)
- ks. Józef Gawlina (1931)
- ks. Karol Skupin (1931-1959)
- ks. Jan Ewangelista Milik (1935-1937)
- ks. Stefan Szwajnoch (1937-1945)
- ks. Hilary Gwóźdź (1947-1984)
- ks. Józef Jelito (1947-1967)
- ks. Henryk Proksch (1947-1959)
- ks. Rudolf Adamczyk (1957-1970)
- ks. Franciszek Kuboszek (1957-1976)
- ks. Franciszek Dobrowolski (1957-1964)
- ks. Benedykt Woźnica (1977-1992)
- ks. Władysław Student (1977-1992)
- ks. Ryszard Dyllus (1977-1987)
- ks. Stanisław Tkocz (1977-1992)
- ks. Szczepan Rożek (1977-1992)
- ks. Eugeniusz Szczotok (1977-1992)
- ks. Norbert Niemiec (1987-1992)
Wikariusze Kapitulni:
- ks. Teofil Bromboszcz (1926)
- ks. Wilhelm Kasperlik (1930)
- ks. Filip Bednorz (1952-1953)
- ks. Jan Piskorz (1954-1956)
II. Kapituła Metropolitalna w Katowicach w latach 1992-2006
I. Prepozyt:
- ks. Eugeniusz Szczotok (1992-2000)
Archidiakon:
- ks. Stanisław Tkocz (1992-2001)
II. Przewodniczący:
- ks. Stanisław Tkocz (2001-2003)
- ks. Alfred Wloka (2003-2018)
Zastępca przewodniczącego:
- ks. Marceli Cogiel (2003-)
Sekretarz:
- ks. Piotr Kurzela (2003-2018)
Kanonicy gremialni:
- ks. Władysław Student (1992-2007)
- ks. Benedykt Woźnica (1992-2016)
- ks. Norbert Niemiec (1992-2008)
- ks. Szczepan Rożek (1992-1994)
- ks. Roman Bednarek (1992-2009)
- ks. Henryk Zganiacz (1992-2017)
- ks. Florian Ludziarczyk (1995-)
- ks. Marceli Cogiel (2001-)
- ks. Piotr Kurzela (2001-2003)
- ks. Alfred Wloka (2001-2018)
- ks. Zygmunt Długajczyk (2003-2006)
- ks. Jerzy Lisczyk (2006-)
- ks. Izydor Harazin (2008-2021)
- ks. Andrzej Suchoń (2009-)
Kapituła od 2016 roku:
Przewodniczący
- ks. Alfred Wloka (2003-2018)
- ks. Łukasz Gaweł (2018-)
Zastępca przewodniczącego:
- ks. Marceli Cogiel (2003-)
- ks. Jerzy Lisczyk (2018-)
Sekretarz:
- ks. Piotr Kurzela (2003-2018)
- ks. Adam Brzyszkowski (2018-)
Kanonicy gremialni:
- ks. Florian Ludziarczyk (1995-)
- ks. Jerzy Lisczyk (2006-)
- ks. Izydor Harazin (2008-2021)
- ks. Henryk Jonczyk (2009-)
- ks. Andrzej Suchoń (2009-)
- ks. Zbigniew Kocoń (2012-)
- ks. Janusz Kwapiszewski (2018-)
- ks. Adam Brzyszkowski (2018-)
- ks. Andrzej Pyrsz (2018-)
- ks. Alfred Wloka (2003-2021)
- ks. Marceli Cogiel (2003-)
- ks. Łukasz Gaweł (2017-)
- ks. Mirosław Godziek (2021-)
- ks. Damian Suszka (2021-)
Bibliografia
H. Olszar, Służcie Panu z weselem! (Ps 100, 2). 80 lat Kapituły Katedralnej w Katowicach, WA 2006, nr 11, s. 530-558; J. Myszor, Kapituła katedralna w Katowicach 1926-1939, [w:] Vobis Episcopus vobiscum Christianus, Księga Jubileuszowa dedykowana księdzu Arcybiskupowi Damianowi Zimoniowi w dwudziestolecie posługi biskupiej w archidiecezji katowickiej oraz siedemdziesiątą rocznicę Urodzin, red. W. Myszor, A. Malina, Katowice 2004, s. 34-46; Statut Kapituły Metropolitalnej Katowickiej, WA 1999, nr 2, s. 53-59; N.S., Senatorowie arcybiskupa. 80 lat kapituły w Katowicach, GN 2006, nr 35, (dodatek katowicki), s. 12; [1] (dostęp: 28.09.2021)
Cd.
czytaj: Śląskie Seminarium Duchowne | Powrót do spisu treści