Gwóźdź Hilary

Z e-ncyklopedia

Gwóźdź Hilary (1903-1984), kanclerz kurii biskupiej, kanonik gremialny

Gwozdz Hilary 1.jpg

Urodził się 21 grudnia 1903 w Piekarach Śląskich w rodzinie Teodora i Jadwigi z d. Kokocińska. Do gimnazjum uczęszczał najpierw w Bytomiu, a po podziale Śląska przeniósł się do polskiego gimnazjum w Królewskiej Hucie (Chorzów) i tutaj w czerwcu 1923 roku otrzymał świadectwo dojrzałości. Złożył podanie do Seminarium Duchownego w Poznaniu, prawdopodobnie za namową ówczesnego proboszcza piekarskiego ks. W. Puchera. Decyzję jednak zmienił i zgłosił się jeszcze w tym samym roku do tworzącego się Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie. W Krakowie ukończył studia teologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Święcenia kapłańskie przyjął 21 czerwca 1928 w Katowicach.

16 lipca 1928 otrzymał dekret na wikarego do Wodzisławia Śląskiego; w kwietniu 1930 roku został mianowany notariuszem katowickiej kurii biskupiej. W 1934 roku został mianowany Dyrektorem Misji Wewnętrznej i kierownikiem Diecezjalnego Sekretariatu Rekolekcyjnego. Również w marcu tegoż roku otrzymał dekret na redaktora „Głosu Misji Wewnętrznej" i „Dzwonka Maryi".

W kwietniu 1937 roku został kanclerzem kurii biskupiej. W czasie okupacji był łącznikiem pomiędzy kurią a wygnanymi biskupami. W czasie tych spotkań informował biskupów o sytuacji w diecezji i przekazywał z kolei ich decyzje do Katowic. Żywo interesował się budową będących w chwili wybuchu drugiej wojny światowej w stanie surowym kompleksem budynków katolickich szkół diecezjalnych, w których obecnie znajduje się WŚSD. Sam często prowadził rozmowy z władzami okupacyjnymi w sprawie kontynuowania dalszej pracy wykończeniowej budynku.

W 1946 roku został członkiem Diecezjalnej Rady Administracyjnej, a 14 marca 1947 mianowany został kanonikiem gremialnym Kapituły Katedralnej w Katowicach. W 1951 roku złożył prośbę o zwolnienie go z urzędu kanclerza, którą motywował stale pogarszającym się stanem zdrowia. Otrzymał pozytywną odpowiedź biskupa, który równocześnie mianował go szefem wydawnictwa diecezjalnego przy Księgarni św. Jacka oraz przy Ars Catholica, a zarazem prosił go o dalszy nadzór nad nieruchomościami diecezjalnymi w Katowicach i Kokoszycach. 13 marca 1953 ks. Gwóźdź zwrócił się do ówczesnego wikariusza kapitulnego ks. Filipa Bednorza o zwolnienie go z wszelkich funkcji w Kurii Diecezjalnej. W odpowiedzi ks. F. Bednorz ustanowił go administratorem w Strumieniu (obecnie diecezja bielsko-żywiecka). Wraz z powrotem biskupów do diecezji, wrócił i ks. Gwóźdź na swe poprzednio zajmowane stanowiska. W 1960 roku został zamianowany wizytatorem parafii dziekańskich w dekanatach: Katowice - Południe, Katowice - Północ oraz mysłowickim, rudzkim, siemianowickim i tyskim, którą to funkcję spełniał do 1970 roku. W 1975 roku postanowił przejść na emeryturę. Zmarł 1 września 1984.

Bibliografia

J. K. Nekrolog, WD 1986, nr 9, s. 27-28; Myszor, Historia diecezji, s. 83 i nn; Represje wobec duchowieństwa, s. 38, 220-222, 253; R. Schittko, Zadania Misji Wewnętrznej w świetle miesięcznika "Głos Misji Wewnętrznej", SSHT 1982, t. 15, s. 125; Grajewski, Wygnanie, s. 34 i nn; R. Rak, Śp. Ks. Prałat Kanonik Hilary Gwóźdź, wieloletni urzędnik kurii diecezjalnej i zaufany biskupów, WA 1995, nr 9, s. 444-448; J. Żurek, Ruch "księży patriotów" w województwie katowickim w latach 1949-1956, Warszawa-Katowice 2009, s. 197 i nn.; A. Dziurok, Aparat bezpieczeństwa wobec biskupów i kurii katowickiej w latach 1945-1956, [w:] Aparat bezpieczeństwa wobec kurii biskupich w Polsce, Warszawa 2009, s. 61 i nn.; Ł. Marek, Aparat bezpieczeństwa wobec kurii katowickiej w latach 1956-1970, [w:] Aparat bezpieczeństwa wobec kurii biskupich w Polsce, Warszawa 2009, s. 90; Ł. Marek, „Kler to nasz wróg”. Polityka władz państwowych wobec Kościoła katolickiego na terenie województwa katowickiego w latach 1956-1970, Katowice 2009, s. 209; Gwóźdź Hilary Tomasz (hasło), [w:] Piekarzanie. Leksykon mieszkańców Piekar Śląskich, red. H. Gawlik, J. Grajewska-Wróbel, L. Wostal, Z. Bogacki, Piekary Śląskie 2010, s. 94-95; J. Mandziuk, Gwóźdź Hilary (hasło), SPTK, t. 8, Warszawa 1995, s. 212.