Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Wyrach: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
(dr) |
||
| (Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Grafika:Wyry1.jpg | [[Grafika:Wyry1.jpg|thumb|right]] | ||
[[Grafika:Wyry parafia1.JPG | [[Grafika:Wyry parafia1.JPG|thumb|right]] | ||
==Historia miasta== | ==Historia miasta== | ||
Miejscowość Wyry leży na stoku wzgórz mikołowskich, z których w tym miejscu wytryskują źródła. Nazwa Wyry wzięła się od liczby mnogiej słowa „wir”, czyli jak kiedyś mówiono „wyry”. Pierwsza wzmianka o miejscowości Wyry pochodzi z 1287 roku. Istniało wtedy w Wyrach kilka gospodarstw na prawie niemieckim, nie wiemy jednak ilu było mieszkańców. W 1728 roku sołectwo wolne w Wyrach kupił pan na Pszczynie, który potem je wydzierżawił jako folwark. Przy folwarku był zameczek zamieszkiwany przez dzierżawców folwarku. Istnieje on do dziś, choć już mocno zniszczony. Do urzędu gospodarczego w Wyrach do chwili zniesienia pańszczyzny przydzielone były następujące wsie książęce: Wyry, Łaziska Górne i Dolne, Stara Kuźnica, Borowa Wieś, Ligota, Kamionka, Panewniki, Piotrowice, Zarzecze, Podlesie, Kostuchna, Śmiłowice, Podfarze Mikołowskie. | Miejscowość Wyry leży na stoku wzgórz mikołowskich, z których w tym miejscu wytryskują źródła. Nazwa Wyry wzięła się od liczby mnogiej słowa „wir”, czyli jak kiedyś mówiono „wyry”. Pierwsza wzmianka o miejscowości Wyry pochodzi z 1287 roku. Istniało wtedy w Wyrach kilka gospodarstw na prawie niemieckim, nie wiemy jednak ilu było mieszkańców. W 1728 roku sołectwo wolne w Wyrach kupił pan na Pszczynie, który potem je wydzierżawił jako folwark. Przy folwarku był zameczek zamieszkiwany przez dzierżawców folwarku. Istnieje on do dziś, choć już mocno zniszczony. Do urzędu gospodarczego w Wyrach do chwili zniesienia pańszczyzny przydzielone były następujące wsie książęce: Wyry, Łaziska Górne i Dolne, Stara Kuźnica, Borowa Wieś, Ligota, Kamionka, Panewniki, Piotrowice, Zarzecze, Podlesie, Kostuchna, Śmiłowice, Podfarze Mikołowskie. | ||
Do czasu powstania kościoła i systemu parafialnego wieś Wyry należała do [[Parafia św. Wojciecha w Mikołowie|parafii mikołowskiej]]. Tak jak inne wsie mikołowskiej parafii, Wyry płaciły meszne na potrzeby mikołowskiego proboszcza. Wielkość parafii mikołowskiej sprawiła, że w należących do niej miejscowościach zaczęły powstawać nowe kościoły, z początku jako lokalie i kuracje, a później usamodzielniając się. | Do czasu powstania kościoła i systemu parafialnego wieś Wyry należała do [[Parafia św. Wojciecha w Mikołowie|parafii mikołowskiej]]. Tak jak inne wsie mikołowskiej parafii, Wyry płaciły meszne na potrzeby mikołowskiego proboszcza. Wielkość parafii mikołowskiej sprawiła, że w należących do niej miejscowościach zaczęły powstawać nowe kościoły, z początku jako [[Lokalia|lokalie]] i [[Kuracja|kuracje]], a później usamodzielniając się. | ||
==Powstanie parafii i budowa kościoła== | ==Powstanie parafii i budowa kościoła== | ||
Problem utworzenia parafii w Wyrach zaczęto rozważać w 1907 roku. Jednak z powodu I wojny światowej dopiero w 1919 roku | Problem utworzenia [[Parafia|parafii]] w Wyrach zaczęto rozważać w 1907 roku. Jednak z powodu I wojny światowej dopiero w 1919 roku [[Bertram Adolf|kard. Adolf Bertram]] we Wrocławiu zgodził się na utworzenie samodzielnej parafii w Wyrach. Wtedy ilość mieszkańców wzrosła do około 2000. Tymczasowo salę kościelną utworzono w gospodzie Wilhelma Seemanna, poświęcono ją 19 maja 1919. Służyła ona mieszkańcom przez 8 lat, aż do zbudowania obecnego kościoła. Pierwszym mianowanym duszpasterzem (kuratusem) w Wyrach został [[Kocurek Teofil|ks. Teofil Kocurek]]. W 1922 roku rozpoczęto budowę kościoła. Jednak z powodu trudnych czasów, budowie ciągle towarzyszyły przeszkody i to sprawiło że ks. Kocurek opuścił wyrską parafię. W jego miejsce powołano [[Janota Jan|ks. Jana Janotę]]. | ||
4 października 1925 erygowano parafię i dokonano wprowadzenia pierwszego proboszcza wyrskiej parafii ks. Janotę. Kościół otrzymał wezwanie Najświętszego Serca Pana Jezusa. Utrzymany był w stylu barokowym i był w stanie zmieścić około 3 tysięcy osób. Koszty jego budowy zostały pokryte przez ofiary parafian. Wiosną 1926 roku ks. Janota rozpoczął budowę plebani przy kościele. 26 czerwca 1927 kościół został poświęcony przez | 4 października 1925 erygowano parafię i dokonano wprowadzenia pierwszego proboszcza wyrskiej parafii ks. Janotę. Kościół otrzymał wezwanie Najświętszego Serca Pana Jezusa. Utrzymany był w stylu barokowym i był w stanie zmieścić około 3 tysięcy osób. Koszty jego budowy zostały pokryte przez ofiary parafian. Wiosną 1926 roku ks. Janota rozpoczął budowę plebani przy kościele. 26 czerwca 1927 kościół został poświęcony przez [[Kapica Jan|ks. prałata Jana Kapicę]] z Tychów i w tym też dniu odprawiono pierwszy odpust parafialny. Prawie cały kościół został uposażony dzięki pracowitości i ofiarności parafian, którzy wykonali chrzcielnicę, ławki, konfesjonały i ołtarz. W maju 1922 roku [[Oblaci|oo. oblaci]] przeprowadzili w Wyrach pierwsze Misje święte. 13 maja 1924 parafia gościła [[Hlond August|bpa Augusta Hlonda]], który udzielał w niej sakramentu bierzmowania. W 1936 roku odbyło się drugie malowanie kościoła, podczas którego w [[prezbiterium]] umieszczono piękne pastelowe malowidła. | ||
== | ==Parafia podczas II wojny światowej== | ||
W dniu wybuchu II wojny światowej parafianie zebrali się w kościele, z którego po odprawionym nabożeństwie, wraz z księdzem proboszczem opuścili wieś na ponad dwa tygodnie. W tym czasie na terenie miejscowości trwały krwawe walki wojenne. Niemcy spalili plebanię wraz ze stodołą i chlewem. Uszkodzona też została część dachu kościoła. 27 stycznia 1945 dotarła do Wyr ofensywa wojsk sowieckich. 4 lutego 1945 ks. Janota odprawił pierwsze po wyzwoleniu nabożeństwo w języku polskim. Księża pochodzący z parafii, którzy przyjmowali święcenia w czasie okupacji odprawili po wojnie prymicje. | |||
W lipcu 1948 roku rozpoczęto odbudowę plebanii. W 1955 roku zaczęto budowę salek katechetycznych i wyremontowano dach kościoła. 19 sierpnia 1964 [[Adamczyk Stanisław|ks. Stanisław Adamczyk]], który był wikarym w Wyrach został mianowany drugim proboszczem wyrskiej parafii. W 1977 roku parafia zakupiła trzy dzwony spiżowe, które otrzymały imiona: [[Św. Jan Chrzciciel|św. Jana Chrzciciela]] – patrona Wyr, [[Św. Izydor Oracz|św. Izydora]] – patrona rolników i [[Św. Barbara|św. Barbary]] – patronki górników. W 1971 roku proboszczem wyrskiej parafii został ustanowiony [[Leśnik Franciszek|ks. dr Franciszek Leśnik]]. Jego następcą w 1982 roku został [[Sosna Ryszard|ks. Ryszard Sosna]], a już rok później [[Rajca Franciszek|ks. Franciszek Rajca]]. W 1987 roku przybył do parafii proboszcz [[Musioł Franciszek|ks. Franciszek Musioł]]. W trakcie jego kadencji wykonano wiele remontowych prac w kościele i na probostwie. W 1988 roku parafia rozpoczęła budowę ośrodka rehabilitacyjnego dla osób z porażeniem mózgowym. W 1995 roku zmodernizowano prezbiterium. Wymieniono ołtarz główny, stół mszalny i ambonę. Nowe tabernakulum przypomina swoim kształtem kulę ziemską. W 1999 roku posługę proboszcza przejął [[Wojtala Aleksander|ks. Aleksander Wojtala]], którą pełnił do 2015 roku. W 2003 roku rezydentem w parafii został [[Poloczek Edward|ks. Edward Poloczek]], wieloletni ojciec duchowny w [[Śląskie Seminarium Duchowne|Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym w Katowicach]], który w latach 60-tych pełnił w wyrskiej parafii posługę wikariusza. Obecnie parafia liczy około 3 tysięcy mieszkańców. | |||
W | ==Bractwa i stowarzyszenia== | ||
*Ministranci, | |||
*[[Dzieci Maryi]] | |||
*[[Ruch Światło-Życie]] | |||
*[[Żywy Różaniec]] | |||
*[[Apostolstwo Dobrej Śmierci]] | |||
* chór parafialny '' Zorza '' i schola '' Dzwoneczki'' | |||
== | ==Mała architektura sakralna== | ||
*[[Kapliczki i krzyże przydrożne w Wyrach]] | |||
==Proboszczowie== | ==Proboszczowie== | ||
*[[Kocurek Teofil|ks. Teofil Kocurek]] kuratus (1919-1922) | *[[Kocurek Teofil|ks. Teofil Kocurek]] kuratus (1919-1922) | ||
*[[Janota Jan|ks. Jan Janota]] administrator (1922-1923), proboszcz (1923-1964) | *[[Janota Jan|ks. Jan Janota]] administrator (1922-1923), proboszcz (1923-1964) | ||
*[[Adamczyk Stanisław|ks. Stanisław Adamczyk]] administrator (1964-1971) | *[[Adamczyk Stanisław|ks. Stanisław Adamczyk]] administrator (1963-1964), proboszcz (1964-1971) | ||
*[[Leśnik Franciszek|ks. Franciszek Leśnik]] (1971-1982) | *[[Leśnik Franciszek|ks. Franciszek Leśnik]] (1971-1982) | ||
*[[Sosna Ryszard|ks. Ryszard Sosna]] (1982-1983) | *[[Sosna Ryszard|ks. Ryszard Sosna]] (1982-1983) | ||
| Linia 30: | Linia 34: | ||
*[[Musioł Franciszek|ks. Franciszek Musioł]] (1987-1998) | *[[Musioł Franciszek|ks. Franciszek Musioł]] (1987-1998) | ||
*[[Moczygęba Józef|ks. Józef Moczygęba]] (1998-1999) | *[[Moczygęba Józef|ks. Józef Moczygęba]] (1998-1999) | ||
*[[Wojtala Aleksander|ks. Aleksander Wojtala]] administrator (1999-2001), proboszcz (2001-nadal) | *[[Wojtala Aleksander|ks. Aleksander Wojtala]] administrator (1999-2001), proboszcz (2001-2015) | ||
*[[Skorupa Henryk|ks. Henryk Skorupa]] administrator (2015-2016), proboszcz (2016-nadal) | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
L. Musioł, Wyry. Gmina i parafia, Katowice 1969; S. Strzępa, Wyry w okresie | Ustanowienie parafji Wyry, RAA 1925, nr 28, s. 155; L. Musioł, Wyry. Gmina i parafia, Katowice 1969; S. Strzępa, Wyry w okresie 1939–1995; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 308; M. Rzepka, Z Wyr wszędzie blisko. Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Wyrach, GN 2002, nr 23, (dodatek katowicki), s. 28. | ||
{{Dekanaty}} | {{Dekanaty}} | ||
[[Kategoria:Parafie - W|Wyry]] | [[Kategoria:Parafie - W|Wyry]] | ||
[[Kategoria:Dekanat Łaziska|Wyry]] | [[Kategoria:Dekanat Łaziska|Wyry]] | ||
Aktualna wersja na dzień 05:56, 12 sty 2019
Historia miasta
Miejscowość Wyry leży na stoku wzgórz mikołowskich, z których w tym miejscu wytryskują źródła. Nazwa Wyry wzięła się od liczby mnogiej słowa „wir”, czyli jak kiedyś mówiono „wyry”. Pierwsza wzmianka o miejscowości Wyry pochodzi z 1287 roku. Istniało wtedy w Wyrach kilka gospodarstw na prawie niemieckim, nie wiemy jednak ilu było mieszkańców. W 1728 roku sołectwo wolne w Wyrach kupił pan na Pszczynie, który potem je wydzierżawił jako folwark. Przy folwarku był zameczek zamieszkiwany przez dzierżawców folwarku. Istnieje on do dziś, choć już mocno zniszczony. Do urzędu gospodarczego w Wyrach do chwili zniesienia pańszczyzny przydzielone były następujące wsie książęce: Wyry, Łaziska Górne i Dolne, Stara Kuźnica, Borowa Wieś, Ligota, Kamionka, Panewniki, Piotrowice, Zarzecze, Podlesie, Kostuchna, Śmiłowice, Podfarze Mikołowskie.
Do czasu powstania kościoła i systemu parafialnego wieś Wyry należała do parafii mikołowskiej. Tak jak inne wsie mikołowskiej parafii, Wyry płaciły meszne na potrzeby mikołowskiego proboszcza. Wielkość parafii mikołowskiej sprawiła, że w należących do niej miejscowościach zaczęły powstawać nowe kościoły, z początku jako lokalie i kuracje, a później usamodzielniając się.
Powstanie parafii i budowa kościoła
Problem utworzenia parafii w Wyrach zaczęto rozważać w 1907 roku. Jednak z powodu I wojny światowej dopiero w 1919 roku kard. Adolf Bertram we Wrocławiu zgodził się na utworzenie samodzielnej parafii w Wyrach. Wtedy ilość mieszkańców wzrosła do około 2000. Tymczasowo salę kościelną utworzono w gospodzie Wilhelma Seemanna, poświęcono ją 19 maja 1919. Służyła ona mieszkańcom przez 8 lat, aż do zbudowania obecnego kościoła. Pierwszym mianowanym duszpasterzem (kuratusem) w Wyrach został ks. Teofil Kocurek. W 1922 roku rozpoczęto budowę kościoła. Jednak z powodu trudnych czasów, budowie ciągle towarzyszyły przeszkody i to sprawiło że ks. Kocurek opuścił wyrską parafię. W jego miejsce powołano ks. Jana Janotę.
4 października 1925 erygowano parafię i dokonano wprowadzenia pierwszego proboszcza wyrskiej parafii ks. Janotę. Kościół otrzymał wezwanie Najświętszego Serca Pana Jezusa. Utrzymany był w stylu barokowym i był w stanie zmieścić około 3 tysięcy osób. Koszty jego budowy zostały pokryte przez ofiary parafian. Wiosną 1926 roku ks. Janota rozpoczął budowę plebani przy kościele. 26 czerwca 1927 kościół został poświęcony przez ks. prałata Jana Kapicę z Tychów i w tym też dniu odprawiono pierwszy odpust parafialny. Prawie cały kościół został uposażony dzięki pracowitości i ofiarności parafian, którzy wykonali chrzcielnicę, ławki, konfesjonały i ołtarz. W maju 1922 roku oo. oblaci przeprowadzili w Wyrach pierwsze Misje święte. 13 maja 1924 parafia gościła bpa Augusta Hlonda, który udzielał w niej sakramentu bierzmowania. W 1936 roku odbyło się drugie malowanie kościoła, podczas którego w prezbiterium umieszczono piękne pastelowe malowidła.
Parafia podczas II wojny światowej
W dniu wybuchu II wojny światowej parafianie zebrali się w kościele, z którego po odprawionym nabożeństwie, wraz z księdzem proboszczem opuścili wieś na ponad dwa tygodnie. W tym czasie na terenie miejscowości trwały krwawe walki wojenne. Niemcy spalili plebanię wraz ze stodołą i chlewem. Uszkodzona też została część dachu kościoła. 27 stycznia 1945 dotarła do Wyr ofensywa wojsk sowieckich. 4 lutego 1945 ks. Janota odprawił pierwsze po wyzwoleniu nabożeństwo w języku polskim. Księża pochodzący z parafii, którzy przyjmowali święcenia w czasie okupacji odprawili po wojnie prymicje.
W lipcu 1948 roku rozpoczęto odbudowę plebanii. W 1955 roku zaczęto budowę salek katechetycznych i wyremontowano dach kościoła. 19 sierpnia 1964 ks. Stanisław Adamczyk, który był wikarym w Wyrach został mianowany drugim proboszczem wyrskiej parafii. W 1977 roku parafia zakupiła trzy dzwony spiżowe, które otrzymały imiona: św. Jana Chrzciciela – patrona Wyr, św. Izydora – patrona rolników i św. Barbary – patronki górników. W 1971 roku proboszczem wyrskiej parafii został ustanowiony ks. dr Franciszek Leśnik. Jego następcą w 1982 roku został ks. Ryszard Sosna, a już rok później ks. Franciszek Rajca. W 1987 roku przybył do parafii proboszcz ks. Franciszek Musioł. W trakcie jego kadencji wykonano wiele remontowych prac w kościele i na probostwie. W 1988 roku parafia rozpoczęła budowę ośrodka rehabilitacyjnego dla osób z porażeniem mózgowym. W 1995 roku zmodernizowano prezbiterium. Wymieniono ołtarz główny, stół mszalny i ambonę. Nowe tabernakulum przypomina swoim kształtem kulę ziemską. W 1999 roku posługę proboszcza przejął ks. Aleksander Wojtala, którą pełnił do 2015 roku. W 2003 roku rezydentem w parafii został ks. Edward Poloczek, wieloletni ojciec duchowny w Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym w Katowicach, który w latach 60-tych pełnił w wyrskiej parafii posługę wikariusza. Obecnie parafia liczy około 3 tysięcy mieszkańców.
Bractwa i stowarzyszenia
- Ministranci,
- Dzieci Maryi
- Ruch Światło-Życie
- Żywy Różaniec
- Apostolstwo Dobrej Śmierci
- chór parafialny Zorza i schola Dzwoneczki
Mała architektura sakralna
Proboszczowie
- ks. Teofil Kocurek kuratus (1919-1922)
- ks. Jan Janota administrator (1922-1923), proboszcz (1923-1964)
- ks. Stanisław Adamczyk administrator (1963-1964), proboszcz (1964-1971)
- ks. Franciszek Leśnik (1971-1982)
- ks. Ryszard Sosna (1982-1983)
- ks. Franciszek Rajca (1983-1987)
- ks. Franciszek Musioł (1987-1998)
- ks. Józef Moczygęba (1998-1999)
- ks. Aleksander Wojtala administrator (1999-2001), proboszcz (2001-2015)
- ks. Henryk Skorupa administrator (2015-2016), proboszcz (2016-nadal)
Bibliografia
Ustanowienie parafji Wyry, RAA 1925, nr 28, s. 155; L. Musioł, Wyry. Gmina i parafia, Katowice 1969; S. Strzępa, Wyry w okresie 1939–1995; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 308; M. Rzepka, Z Wyr wszędzie blisko. Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Wyrach, GN 2002, nr 23, (dodatek katowicki), s. 28.
| ||||||||||