Ruch Światło-Życie

Z e-ncyklopedia
ks. Franciszek Blachnicki
Dzień Wspólnoty, Katowice 2009
Dzień Wspólnoty, Katowice 2009

Ruch Światło – Życie, bo taką nazwę nosi oficjalnie ruch zwany popularnie oazowym, swoje korzenie ma w diecezji katowickiej. Jego założycielem był ks. Franciszek Blachnicki. Uważa sie, że ruch oazowy jest odpowiedzią Kościoła na wezwanie i postanowienia Soboru Watykańskiego II.

Referat Duszpasterski Kurii Diecezjalnej w Katowicach zlecił poprowadzenie rekolekcji zamkniętych dla ministrantów ks. Blachnickiemu. Odbyły się one od 2 do 6 lipca 1951 w domu rekolekcyjnym w Kokoszycach. Uczestnikami byli chłopcy w wieku 10-12 lat. Poszukując odpowiedniej metody, ks. Blachnicki zdecydował się na wprowadzenie dodatkowych, bardziej swobodnych elementów do programu: szkolenia liturgicznego, śpiewu i zabawy. Z doświadczenia tych rekolekcji zrodziła się nowa metoda przeprowadzenia rekolekcji dla dzieci. Od tego momentu ks. Blachnicki rozpoczął prowadzenie rekolekcji zwanych Oazą Dzieci Bożych.

Pierwsze oazy

Pierwsza Oaza Dzieci Bożych odbyła się w Bibieli (powiat tarnogórski) w okresie od 19 lipca do 1 sierpnia 1954 . Uczestniczyło w niej pięćdziesięciu ministrantów z Rydułtów. Rekolekcje te są uważane za historyczny początek ruchu oazowego, następna: 4 do 20 lipca 1955 w Stryszawie, w Koniakowie od 9 do 25 lipca 1954. Jako wychowawcy posługiwali na niej klerycy Śląskiego Seminarium Duchownego.

Dotychczas uczestnikami Oaz byli ministranci. W sierpniu 1958 roku zorganizowano pierwszą Oazę Dzieci Bożych dla dziewcząt w Koniakowie. Na przełomie lat 50. i 60. XX wieku pojawiły się pierwsze próby zorganizowania oaz dla młodzieży i tzw. „wczasów maryjnych” dla dorosłych, kapłanów i kleryków. Swoją działalność rozwinęła Krucjata Wstrzemięźliwości, która mieściła się w barakach przy ulicy Jordana w Katowicach.

Nowy etap rekolekcji oazowych związany jest z podjętymi przez ks. Blachnickiego studiami na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w latach 1961-1969. Uczestnikami tych rekolekcji byli kapłani i świeccy – katecheci, kościelni, męska i żeńska służba liturgiczna. Wśród osób przeżywających rekolekcje oazowe dla kapłanów znaleźli się między innymi ks. Damian Zimoń, ks. Henryk Bolczyk.

W 1963 roku odbyła się pierwsza Oaza Niepokalanej dla dziewcząt w Szlachtowej koło Krościenka nad Dunajcem. Również w tym samym roku ks. Blachnicki kupił dom na Kopiej Górce w Krościenku, gdzie z czasem organizowało się centrum ruchu oazowego (1966 rok), a od 1967 roku Oazy Nowego Życia dla młodzieży oraz, od 1969 roku, Oazy Kapłańskie.

Styl oazowy zaczął przenikać do parafii, gdyż osoby powracające z rekolekcji zaczęły tworzyć w parafiach służby liturgiczne. W parafiach wspólnoty spotykały się raz w tygodniu na rozważaniu Słowa Bożego i modlitwie. Średnio raz na sześć tygodni wszyscy członkowie wspólnot formacyjnych danego rejonu spotykali się na dniach wspólnoty, który swoim programem przypominał dzień oazy rekolekcyjnej. Lata 60. i 70. XX wieku to również okres wprowadzania programu całorocznej pracy formacyjnej, a także opracowywania dziesięcioletniego programu formacyjnego dla dzieci, młodzieży, studentów i innych. Od 1972 roku organizowane były tzw. Oazy Rekolekcyjne Animatorów Ruchu (w skrócie ORAR) dla animatorów ruchu. Ich zadaniem było przekazanie całościowej i syntetycznej idei żywego Kościoła, przedstawienie metody pracy w małych grupach oraz pogłębienie przeżycia Kościoła – wspólnoty.

Po przyjeździe z tych rekolekcji uczestnicy podejmowali formację w grupach Oazy Żywego Kościoła przy parafiach (1972 rok). W ciągu roku odbywały się dni wspólnoty w Katowicach, Siemianowicach i Rydułtowach, organizowane przez ks. Blachnickiego i ks. Bolczyka. Od tego momentu datuje się początek regularnych rekolekcji oazowych w diecezji katowickiej. Zimą, w czasie ferii organizowane są Kursy dla Animatorów Oaz. Rok został podzielony na trzy etapy formacyjne: czas oaz rekolekcyjnych - wakacje letnie, czas post-oazy, czyli czas od zakończenia się letnich oaz rekolekcyjnych do ferii zimowych oraz czas pre-oazy, czyli czas bezpośredniego przygotowania do rekolekcji - od 2 lutego do wakacji letnich.

11 czerwca 1973 kard. Karol Wojtyła poświęcił w Krościenku figurę Niepokalanej i oddał całe dzieło Ruchu Niepokalanej, Matce Kościoła. Akt ten stał się dla Ruchu aktem konstytutywnym i od tego momentu Ruch zaczął używać określenia także nazwy: Dzieło Niepokalanej, Matki Kościoła.

Oazy dla rodzin

Pierwsze rekolekcje oazowe dla rodzin odbyły się w 1973 roku. Odbywały się w Krościenku, trwały piętnaście dni i stały się zalążkiem Domowego Kościoła. Prowadził je ks. Anzelm Skrobol, który pozostał wierny Oazie Rodzin aż do swojej śmierci w 1990 roku. Również w 1973 roku zaczęły powstawać diakonie diecezjalne, które przejęły odpowiedzialność za funkcjonowanie i dalszy rozwój Ruchu Światło – Życie na swoim terenie.

W latach 1972-1975 odbywające się wizytacje biskupie oraz I Synod Diecezjalny zwróciły uwagę na żywotność i owocność pracy ruchu oazowego w parafiach i stają się przyczyną stworzenia większych możliwości dla działań Ruchu w diecezji katowickiej. Tym sposobem, już w 1974 roku diecezja katowicka posiadała własne punkty rekolekcyjne w Koniakowie, Brennej Leśnicy oraz w Ustroniu. Dni wspólnoty odbywały się na Stecówce. Liczba uczestników rekolekcji wzrosła do około połowy tysiąca osób. Również w 1974 roku rozpoczęto prowadzenie Oaz dla Młodzieży Pracującej – najpierw w Nierodzimiu, później w Niewiadomiu.

Oazy modlitwy

Od 1976 prowadzone były Oazy Modlitwy, czyli krótkie, zwykle dwudniowe rekolekcje skupione wokół tematu modlitwy. Najpierw odbywały się w Ustroniu, później również w Brennej, Chwałowicach, Piekarach, Pszczynie, Tarnowskich Górach, Świerklańcu. Rok 1977 to początek Oaz Studenckich w diecezji, które organizowano na Starym Groniu, Kursów Oazowych dla Animatorów (KODA), odbywających się w Kończycach, Ustroniu i na Kubalonce – Połomiu, a także Oaz Rekolekcyjnych Animatorów Ewangelizacji. Te ostatnie prowadzone były między innymi na Stecówce. Również rok 1977 to początek Oazy Wielkiej Kanaan w Koniakowie. Oaza Wielka to grupa kilku Oaz Średnich spotykających się na dniu wspólnoty. Oazy Średnie to przeżywające swoje rekolekcje osoby wraz z zespołami wychowawczymi w danym punkcie rekolekcyjnym. Biblijną nazwę Kanaan przyjęto, ponieważ kościół w Koniakowie jest pod wezwaniem św. Bartłomieja, który pochodził z Kany Galilejskiej.

Rekolekcje ewangelizacyjne

Pierwsze rekolekcje ewangelizacyjne, które stały się nową formą naboru na rekolekcje i do późniejszej formacji rocznej, odbyły się w parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Mysłowicach w 1978 roku. Zaś w 1979 roku powstała kolejna Oaza Wielka Kafarnaum w Ustroniu. Nazwa została wybrana ze względu na znak Eucharystii – Kana, gdzie dokonał się cud przemiany wody w wino, oraz Kafarnaum, w pobliżu którego dokonał się cud rozmnożenia chleba. Od tego samego roku ks. J. Zimniak zaczął prowadzić Oazy Katechetek.

Począwszy od 1982 roku odbywają się w diecezji Oazy Rekolekcyjne Diakoni Wyzwolenia (ORDW), których celem jest przygotowanie animatorów diakonii Krucjaty Wyzwolenia Człowieka (KWC) do podjęcia odpowiedzialności za to dzieło w rejonach i parafiach. Krucjata Wyzwolenia Człowieka miała być kontynuacją Krucjaty Wstrzemięźliwości z lat 1957 – 1960. Jej członkowie zobowiązywali się do całkowitej wstrzemięźliwości od alkoholu (post) oraz codziennej modlitwy (modlitwa) w intencji osób uzależnionych od alkoholu, w myśl słów Jezusa, że niektóre złe duchy można wyrzucić tylko modlitwą i postem.

Pierwsza ORDW odbyła się w domu rekolekcyjnym sióstr Boromeuszek w Pszowie. Poprowadzili je Marian Dąbrowski i Stanisława Orzeł z Diakoni Stałej – Wspólnoty Niepokalanej Matki Kościoła (WNMK). Kolejne poprowadzono w Chwałowicach, Niewiadomiu oraz na Stecówce. Prowadzącymi byli Marian Dąbrowski, ks. B. Czaplicki oraz ks. H. Rak. W 1982 roku zawiązała się Diecezjalna Diakonia Wyzwolenia (DDW), która spotykała się przy parafii św. Michała w Katowicach, gdzie rozpoczęta została budowa kościoła-wotum pw. Matki Kościoła Niepokalanej Jutrzenki Wolności. Kościół ten, to wotum – dziękczynny dar za wszystkie dzieła wyzwolenia dokonane za sprawą KWC.

W 1982 roku powstała w Jaworzu kolejna Oaza Wielka – Sin. Nazwa nawiązuje do Eucharystii. Na przełomie zaś lat 1982-1983 utworzyło się Studium dla Animatorów prowadzone przez ks. Henryka Bolczyka. Animatorzy zobowiązani byli do posiadania indeksów oraz zdobywania zaliczeń z prowadzonych zajęć. Celem Studium było przygotowanie poprzez formację animatora wspólnoty, liturgiczną, oraz biblijną do pełnienia funkcji animatora. Uczestnicy spotykali się podczas pięciu sesji w ciągu roku w czterech miejscach w diecezji: Bielsku-Białej, Katowicach, Rybniku, Tarnowskich Górach.

W roku 1983 powstała Diecezjalna Księga Czynów Wyzwolenia. Wpisuje się do niej nazwiska osób włączających się w dzieło KWC. Moderatorami diecezjalnymi KWC byli ks. B. Czaplicki, ks. H. Rak.

Ks. M. Aleksy zaczął prowadzić w 1991 roku Kurs dla Animatorów Liturgicznych (KODAL), zaś od 1992 roku zaczęto organizować Kursy Oazowe dla Animatorów Modlitwy (KODAM) dziś znane jako Kurs Animatorów Diakoni Modlitwy (KODA-DM). Jako efekt tych rekolekcji-kursów powstaje i rozrasta się Diecezjalna Diakonia Modlitwy (DDM).

Diakonie

Na przełomie lat 90. i pierwszych lat XXI wieku powstały liczne diakonie na terenie diecezji katowickiej. Dziś jest ich dziewięć: Diecezjalna Diakonia Komunikowania Społecznego (DDKS), Diecezjalna Diakonia Muzyczna (DDMuz), Diecezjalna Diakonia Oaz Rekolekcyjnych (DDOR), Diecezjalna Diakonia Liturgii (DDL), Diecezjalna Diakonia Słowa (DDS), Diecezjalna Diakonia Formacji Diakonii (DDFD), Diecezjalna Diakonia Ewangelizacji (DDE), Diecezjalna Diakonia Jedności (DDJ), Diecezjalna Diakonia Wyzwolenia (DDW).

Ruch Światło – Życie diecezji katowickiej wkroczył w kolejny etap swojego rozwoju, gdy 26 listopada 2004 abp Damian Zimoń erygował sekcję Stowarzyszenie "Diakonia Ruchu Światło – Życie" w archidiecezji katowickiej. Koordynatorami prac Diakonii Diecezjalnej Ruchu Światło – Życie w Katowicach zostali ks. Ryszard Nowak oraz Aleksander Bańka.

Obecna struktura Ruchu w diecezji katowickiej to 26 rejony, które pokrywają się w znacznej części z dekanatami. Nad pracami każdego rejonu czuwa moderator rejonowy wraz z moderatorką rejonową oraz posiadają parę rejonową. Tylko nieliczne mniejsze dekanaty połączone w grupy lub dołączone do większych dekanatów tworzą jeden wspólny rejon. Ruch Światło – Życie posiada również trzy własne domy rekolekcyjne, gdzie w ciągu roku trwa formacja członków Ruchu. Są to domy: Wisła Jawornik, Idylla w Wiśle Nowej Osadzie, Emaus w Koniakowie oraz Nazaret w Lalikach. Pierwszy i ostatni z nich ukierunkowane są na rekolekcje młodzieżowe oraz Szkołę Animatora (Jawornik), drugi na młodzież i rodziny Ruchu, trzeci zaś bardziej na rodziny. Powstał również Ośrodek Profilaktyczno-Szkoleniowy im. Ks. F. Blachnickiego. Jego działalność jest związana przede wszystkim z szerzeniem Nowej Kultury oraz Krucjatą Wyzwolenia Człowieka.

Bibliografia

F. Blachnicki, Charyzmat „Światło-Życie”, 1987; M. Paluch, Zarys historii Ruchu Światło-Życie, Lublin-Kraków 1998; A. Wodarczyk, Ruch Światło-Życie. Osoba założyciela, historia ruchu i rozwój w archidiecezji katowickiej, SSHT R. 1994-1995, t. 27/28; M. Knapik, Krótki zarys historii Ruchu Światło-Życie 1954 – 1979 ????; Katolickie ruchy, stowarzyszenia i wspólnoty modlitewne w Archidiecezji Katowickiej. Informator, red. P. Kurzela, Katowice 2010, s. 69-80.