Parafia Bożego Ciała w Jankowicach Rybnickich

Z e-ncyklopedia
Jankowice kosciol1.JPG
Obraz w nastawie ołtarzowej

Od początku istnienia parafii aż po dziś dzień, wierni korzystają ze starego, drewnianego kościółka. Kościół został zbudowany około 1670 roku na miejscu zniszczonej wskutek wojny trzydziestoletniej kaplicy. Budowniczym i zarazem fundatorem kościoła był hrabia Ferdynand Leopold von Oppersdorff. Kościółek jankowicki jest budowlą drewnianą, dwunawową i orientowaną, posiadającą konstrukcję zrębową. Został zbudowany na planie krzyża greckiego. Główne wejście znajduje się od strony zachodniej, a ołtarz jest skierowany na wschód. Kościół ma wymiary 25 na 16 metrów i nie posiada dzwonnicy – na dachu jest jedynie mała, sześcioboczna wieżyczka z niewielkim dzwonem. Dach jest dwuspadowy, kryty gontem. Charakterystyczne dla kościoła w Jankowicach są soboty, również kryte gontem, które prawdopodobnie miały służyć pielgrzymom jako ewentualne schronienie przed deszczem. Wewnątrz kościoła znajdują się trzy pseudo barokowe ołtarze. Ołtarz główny z dwoma obrazami – większym przedstawiającym Ostatnią Wieczerzę i mniejszym ukazującym Wniebowstąpienie. Dwa boczne ołtarze są poświęcone Matce Boskiej Szkaplerznej oraz Najświętszemu Sercu Pana Jezusa. Początkowo kościół posiadał ambonę, która się nie zachowała. W kościele znajdują się też dwa chóry – główny muzyczny, znajdujący się naprzeciw zamkniętego trójbocznie prezbiterium oraz drugi, mały, umieszczony z boku, od północnej strony prezbiterium. Po stronie północnej znajduje się również niewielka zakrystia.

Już od około 1700 roku w kościele znajdują się organy. Najpierw były one mechaniczne, jednak z czasem przebudowano je na pneumatyczne i takie pozostały do dziś. Posiadają trzynaście głosów, dwa manuały i pedał. Przyozdobione są popiersiami ośmiu aniołów.

W ciągu minionych lat kościół był wiele razy remontowany. W 1869 roku wnętrze kościoła zostało wymalowane przez Teodora Gajdę. Malarz namalował dwa obrazy, nawiązujące do miejscowej legendy – jeden przedstawiający schowanie Najświętszego Sakramentu do dziupli przez ks. Walentego, a drugi z przedstawieniem śmierci męczeńskiej ks. Walentego. W 1904 roku przy okazji przebudowy organów został powiększony chór muzyczny. W latach 1973-1979 został przeprowadzony kapitalny remont kościoła i jego obejścia.

Jankowice i miejscowy kościółek były zaledwie filią rybnickiej parafii Matki Bożej Bolesnej. W drugiej połowie XIX wieku mieszkańcy Jankowic oraz pobliskiego Radziejowa i Chwałowic domagali się częstszego odprawiania nabożeństw w jankowickim kościele. Mimo wieloletnich starań, parafia w Jankowicach z filią w Radziejowie powstała dopiero 25 stycznia 1897. Jej pierwszym administratorem został ks. Edward Bolik. W Jankowicach istnieje od końca XVIII wieku Bractwo Najświętszego Sakramentu. Utworzone zostało na mocy bulli papieża Klemensa X z 7 stycznia 1675.

Miejscowości wchodzące w skład parafii w 1897 r.:

Chwałowice: z inicjatywy ks. Artura Spielvogla została tam utworzona kaplica w kopalnianej cechowni (kopalnia Donnersmarck). W 1923 lokalistom w Chwałowicach został ks. Paweł Wycisło, już w 1925 roku został on pierwszym proboszczem w nowo utworzonej parafii. W W 1926, rozpoczęcie budowy kościoła pw. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus.

Popielów i Radziejów- dwie wsie, weszły w skład parafii janowickiej wraz z kościołem filialnym św. Anny z XV w. Z inicjatywy mieszkańców oraz ks. Józefa Miczki, w latach 1933-1934 powstał kościół pw. Trójcy Przenajświętszej , ostatecznie parafia usamodzielniła się w 1947 r.

Nacyna: wchodziła w skład Popielowa, jednak mieszkańcy uczęszczali na nabożeństwa do Rybnika, dlatego też od 1926 roku starano się o odłączenie, na skutek plebiscytu w 1930 roku Nacyna została przyłączona do parafii rybnickiej; Inne kolonie Popielowa: Gzel, Mośnik, Świercze


Plany budowy nowego kościoła:

W 1900 roku, z inicjatywy ks. Todora Schliwy, pojawiły się plany budowy nowego kościoła.Zbiórkę pieniędzy rozpoczął od wydania broszurki Parafia Jankowicka i jej pamiątki według źródeł historycznych i podania ludowego napisanej przez ks. Władysława Długołęckiego. Chęć jego budowy, tłumaczona była złym stanem starego, drewnianego kościoła, na skutek czego mieszkańcy Jankowic uczęszczali do innych parafii na niedzielne msze święte. Projekt nowej świątyni wykonał Kurt Schwartzer. Została zakupiona także działka, jednak w kolejnych latach remonty starego kościoła, wymusiły odejście od tych planów. Po raz kolejny sprawa ta, pojawiła się w 1923 roku wraz z rozwojem kopalni Blucher i przybyciem nowych parafian. Pojawił się wtedy problem do której parafii mają oni należeć. Proboszcz zabiegał by przyłączono ich do Jankowic, gdyż niebawem miał tam powstać nowy kościół. Ostatecznie budowa kościoła została zapoczątkowana dopiero w 2011 roku, do tej pory powstała kaplica św. Floriana.

Organizacje działające w parafii w latach 1897-1939:

Bractwo Najświętszego Sakramentu- zał. W 1675r.-bullą Klemensa X., kilkakrotnie odnawiane w 1900r. oraz 1925r.; Sodalicja Mariańska Młodzieńców i Sodalicja Mariańska Panien- zał. 1900r.; Bractwo Wstrzemięźliwości- zał. 1901r.; Bractwo III Zakonu Św. Franciszka- 1905r.; Żywy Różaniec-1915r.; Bractwo Najświętszego Serca Jezusowego- 1926r.; Bractwo Pocieszenia NMP- 1932r.; W ramach Akcji Katolickiej działały: Stowarzyszenie Mężów Katolickich- 1934r.; Stowarzyszenie Katolickie Kobiet-1934r.; Stowarzyszenie Katolickie Młodzieży Żeńskiej-1934r.; Stowarzyszenia działające na rzecz parafii: Towarzystwo Polek-1920r.; Towarzystwo Młodych Polek-1932r.; Związek Powstańców Śląskich-1922r.; Narodowo Chrześcijańskie Zjednoczenie Pracy-1933r.; Związek Zawodowy Robotników Przemysłu Górniczego ZZZ. Odział Jankowice Rybnickie-1933r.


Jankowicki kościół wraz ze Studzienką od 14 września 2002 został oficjalnie uznany jako Sanktuarium Bożego Ciała.

Proboszczowie

Bibliografia

AAKat, Jan. Ryb. Parafia Bożego Ciała. Ogólne, syg. 00824;Dekret dot. zmiany granic parafii, WD 1930, nr 3, s. 52; N. Niestolik, Zabytki Jankowic na tle dziejów wsi, Rybnik-Jankowice 1996; Tenże, Skarby hrabiego von Oppersdorffa, Żory 2001; F. Maroń, Kronika Jankowic Rybnickich, t. 1, Od początków, aż do sierpnia 1973 roku, mps, Archiwum parafii w Jankowicach; J. Matuszczak, Kościół drewniany p.w. Bożego Ciała w Jankowicach, "Rocznik Muzeum Górnośląskiego. Sztuka", z. 9; 100-lecie parafii pw. Bożego Ciała w Jankowicach Rybnickich, Żory 1997; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 143-144; D. Adamczak, Drewniane kościoły pątnicze na Górnym Śląsku[w:] Sanktuaria i miejsca pątnicze w województwie śląskim, red. G. Brożek, Katowice 2005, s. 77-78; Dekret ustanowienia sanktuarium w Jankowicach k. Rybnika, Sanktuarium Najświętszego Sakramentu, WA 2002, nr 9, s. 381; "Młodzieżowe" dzieje parafii. Zachęcam do naśladowania, GN 1997, nr 9, (dodatek katowicki) s. 13;F. Maroń, Kronika Jankowic Rybnickich, t. 1. Od początków do sierpnia 1978 r.

p • d • e
Organizacja Kościoła na Górnym Śląsku
Źródło: „https://silesia.edu.pl/index.php?title=Parafia_Bożego_Ciała_w_Jankowicach_Rybnickich&oldid=45808”