Parafia św. Marii Magdaleny w Tychach: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
mNie podano opisu zmian |
||
| (Nie pokazano 27 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Pierwszy kościół z 1480 roku== | ==Pierwszy kościół z 1480 roku== | ||
[[Plik:Tychy magdalena zewnatrz.jpg|thumb | [[Plik:Tychy magdalena zewnatrz.jpg|thumb|foto: BM Studio|right]] | ||
[[Plik:Tychy magdalena wnetrze.jpg|thumb | [[Plik:Tychy magdalena wnetrze.jpg|thumb|foto: BM Studio|right]] | ||
[[Plik:Tychy magdalena oltarz.jpg|thumb | [[Plik:Tychy magdalena oltarz.jpg|thumb|foto: BM Studio|right]] | ||
Pierwszy niewielki kościół w Tychach wzniesiono około 1480 roku na tzw. Początkowiźnie, czyli w miejscu, w którym dzisiaj ulica Starokościelna łączy się z Aleją Bielską. Przy | Pierwszy niewielki kościół w Tychach wzniesiono około 1480 roku na tzw. Początkowiźnie, czyli w miejscu, w którym dzisiaj ulica Starokościelna łączy się z Aleją Bielską. Przy kościele mógł się znajdować cmentarz zwany Kościeliskiem. Kościół był uposażony przez fundatora - księcia pszczyńskiego, konsekrował go zaś biskup krakowski. Kościół w Tychach należał do dekanatu pszczyńskiego, ten natomiast do diecezji krakowskiej, wchodzącej w skład archidiecezji gnieźnieńskiej. Wiarygodna informacja potwierdzająca istnienie kościoła i parafii pochodzi z 1529 roku - została zamieszczona w '' Liber retaxationum '' (Księdze oszacowań) spisanej na polecenie biskupa krakowskiego Tomickiego. Pierwszym proboszczem tyskiej parafii był bliżej nieznany ks. Mikołaj narodowości polskiej. | ||
==Drugi kościół== | ==Drugi kościół== | ||
W latach 1569-1629 kościołem pod wezwaniem św. Marii Magdaleny zarządzali protestanci. Nowy kościół również był drewniany, ale wzniesiono go na innym miejscu - na łagodnym wzgórzu nad stawem w środku osady | W latach 1569-1629 kościołem pod wezwaniem św. Marii Magdaleny zarządzali protestanci. Nowy kościół również był drewniany, ale wzniesiono go na innym miejscu - na łagodnym wzgórzu nad stawem w środku osady. Nie wiadomo, kto i kiedy go zbudował. Kościół został przejęty przez katolików w 1653 roku. Od 1665 roku kościół miał już drugiego patrona - św. Mikołaja, biskupa i męczennika. Ze spisu inwentarza wynika, że w ołtarzu głównym znajdowały się relikwie świętych Albana i Flawiana. | ||
==Kościół murowany z 1782 roku== | ==Kościół murowany z 1782 roku== | ||
11 sierpnia 1769 ks. A. Tomicki uświadomił parafianom konieczność budowy nowego kościoła - tym razem murowanego. Pochodzący z Paprocan, ks. Stanisław Kroczek 5 czerwca 1780 doprowadził do poświęcenia kamienia węgielnego pod nowy kościół, a 3 listopada 1782 delegat biskupa krakowskiego, dziekan pszczyński ks. Tomasz Trzebinia poświęcił | 11 sierpnia 1769 ks. A. Tomicki uświadomił parafianom konieczność budowy nowego kościoła - tym razem murowanego. Pochodzący z Paprocan, ks. Stanisław Kroczek 5 czerwca 1780 doprowadził do poświęcenia kamienia węgielnego pod nowy kościół, a 3 listopada 1782 delegat biskupa krakowskiego, dziekan pszczyński ks. Tomasz Trzebinia poświęcił nowy kościół. Pierwsza urzędowa okrągła pieczęć parafialna została sporządzona w 1820 roku z napisem "Ecclesia parochialis Tichensis 1820". 15 czerwca 1840 proboszcz z Piekar [[Ficek Alojzy|ks. Jan Alojzy Ficek]] poświęcił nowe dzwony tyskiego kościoła. Budowę murowanego ogrodzenia wokół kościoła rozpoczęto w 1854 roku, w 1860 roku parafia zakupiła obrazy [[Droga Krzyżowa|Drogi Krzyżowej]] z kościoła św. Jadwigi w Pszczynie. Na zlecenie [[Kapica Jan|ks. Jana Kapicy]] z lutego 1902 roku pracownia architektoniczna [[Max Schliwa|Maxa Schliwy]] z Zabrza podjęła się przygotowania rozbudowy projektu kościoła dla 7500 wiernych. W kwietniu 1906 roku wyburzono część starego budynku kościelnego (nie naruszając wieży), a w maju 1907 roku poświęcono powiększony o 60% powierzchni użytkowej obiekt sakralny. Na wiosnę 1929 roku firma budowlana przystąpiła do rozbiórki wieży kościelnej i rozpoczęła budowę nowej, którą ukończono w sierpniu 1929 roku. W grudniu 1941 roku hitlerowcy skonfiskowali dzwony. 2 lutego 1945 w tyskim kościele odprawiono pierwsze po wojnie nabożeństwo w języku polskim. Do 1957 roku kościół pod wezwaniem [[Św. Maria Magdalena|św. Marii Magdaleny]] musiał spełniać funkcję jedynego ośrodka sakralnego w Tychach - miasta, które w krótkim czasie osiągnęło liczbę 100 tys. mieszkańców. W lipcu 1996 roku [[Zimoń Damian|abp Damian Zimoń]] (wikary w latach 1958-1962) poświęcił figurę Jezusa, znajdującą się nad wejściem od strony rynku. Natomiast w czerwcu 2002 roku odbyło się poświęcenie tablicy ku pamięci [[Szramek Emil|bł. Emila Szramka]], byłego wikarego tyskiej parafii. | ||
==Gazetka parafialna== | |||
*[[Magdalena - pismo parafii św. Marii Magdaleny w Tychach|Magdalena]] | |||
==Kapliczki i krzyże przydrożne== | |||
*[[Kapliczka św. Jana Nepomucena w Tychach|Kapliczka św. Jana Nepomucena]] | |||
==Proboszczowie== | ==Proboszczowie== | ||
*[[Tomicki Andrzej| ks. Andrzej Tomicki]] (1734-1773) | |||
*[[Kroczek Stanisław|ks. Stanisław Kroczek]] (1771-1803) | |||
*[[Beer Marcin|ks. Marcin Beer]] ((1803-1811) | |||
*[[Damek Michał|ks. Michał Damek]] (1811-1819) | |||
*[[Goldstein Franciszek|ks. Franciszek Goldstein]] (1819) | |||
*[[Skórka Paweł|ks. Paweł Skórka]] (1819-1857) | |||
*[[Bożek Wincenty|ks. Wincenty Bożek]] administrator (1857) | |||
*[[Kosmeli Teofil|ks. Teofil Kosmeli]] | |||
*[[Kleinert Jan|ks. Jan Kleinert]] (1864-1869) | |||
*[[Palica Karol|ks. Karol Palica]] ((1869-1898) | |||
*[[Kapica Jan|ks. Jan Kapica]] (1898-1930) | *[[Kapica Jan|ks. Jan Kapica]] (1898-1930) | ||
*[[Zając Augustyn|ks. Augustyn Zając]] administrator (1930-1931) | *[[Zając Augustyn|ks. Augustyn Zając]] administrator (1930-1931) | ||
| Linia 20: | Linia 32: | ||
*[[Grzesica Teofil|ks. Teofil Grzesica]] (1989-2009) | *[[Grzesica Teofil|ks. Teofil Grzesica]] (1989-2009) | ||
*[[Lasok Janusz|ks. Janusz Lasok]] (2009-nadal) | *[[Lasok Janusz|ks. Janusz Lasok]] (2009-nadal) | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
L. Musioł, Tychy. Monografia historyczna, Tychy 1939; J. Wycisło, Dzieje parafii pod wezwaniem św. Marii Magdaleny w Tychach w zapiskach kronikarskich, Tychy 2000; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 291; Sz. Babuchowski, Matka tyskich kościołów, GN 2005, nr 41, (dodatek katowicki), s. 8. | |||
{{Dekanaty}} | {{Dekanaty}} | ||
[[Kategoria:Parafie - T|Tychy]] | [[Kategoria:Parafie - T|Tychy Marii]] | ||
[[Kategoria:Dekanat Tychy Stare|Tychy]] | [[Kategoria:Dekanat Tychy Stare|Tychy Marii]] | ||
[[Kategoria:Tychy]] | |||
Aktualna wersja na dzień 23:25, 6 maj 2023
Pierwszy kościół z 1480 roku
Pierwszy niewielki kościół w Tychach wzniesiono około 1480 roku na tzw. Początkowiźnie, czyli w miejscu, w którym dzisiaj ulica Starokościelna łączy się z Aleją Bielską. Przy kościele mógł się znajdować cmentarz zwany Kościeliskiem. Kościół był uposażony przez fundatora - księcia pszczyńskiego, konsekrował go zaś biskup krakowski. Kościół w Tychach należał do dekanatu pszczyńskiego, ten natomiast do diecezji krakowskiej, wchodzącej w skład archidiecezji gnieźnieńskiej. Wiarygodna informacja potwierdzająca istnienie kościoła i parafii pochodzi z 1529 roku - została zamieszczona w Liber retaxationum (Księdze oszacowań) spisanej na polecenie biskupa krakowskiego Tomickiego. Pierwszym proboszczem tyskiej parafii był bliżej nieznany ks. Mikołaj narodowości polskiej.
Drugi kościół
W latach 1569-1629 kościołem pod wezwaniem św. Marii Magdaleny zarządzali protestanci. Nowy kościół również był drewniany, ale wzniesiono go na innym miejscu - na łagodnym wzgórzu nad stawem w środku osady. Nie wiadomo, kto i kiedy go zbudował. Kościół został przejęty przez katolików w 1653 roku. Od 1665 roku kościół miał już drugiego patrona - św. Mikołaja, biskupa i męczennika. Ze spisu inwentarza wynika, że w ołtarzu głównym znajdowały się relikwie świętych Albana i Flawiana.
Kościół murowany z 1782 roku
11 sierpnia 1769 ks. A. Tomicki uświadomił parafianom konieczność budowy nowego kościoła - tym razem murowanego. Pochodzący z Paprocan, ks. Stanisław Kroczek 5 czerwca 1780 doprowadził do poświęcenia kamienia węgielnego pod nowy kościół, a 3 listopada 1782 delegat biskupa krakowskiego, dziekan pszczyński ks. Tomasz Trzebinia poświęcił nowy kościół. Pierwsza urzędowa okrągła pieczęć parafialna została sporządzona w 1820 roku z napisem "Ecclesia parochialis Tichensis 1820". 15 czerwca 1840 proboszcz z Piekar ks. Jan Alojzy Ficek poświęcił nowe dzwony tyskiego kościoła. Budowę murowanego ogrodzenia wokół kościoła rozpoczęto w 1854 roku, w 1860 roku parafia zakupiła obrazy Drogi Krzyżowej z kościoła św. Jadwigi w Pszczynie. Na zlecenie ks. Jana Kapicy z lutego 1902 roku pracownia architektoniczna Maxa Schliwy z Zabrza podjęła się przygotowania rozbudowy projektu kościoła dla 7500 wiernych. W kwietniu 1906 roku wyburzono część starego budynku kościelnego (nie naruszając wieży), a w maju 1907 roku poświęcono powiększony o 60% powierzchni użytkowej obiekt sakralny. Na wiosnę 1929 roku firma budowlana przystąpiła do rozbiórki wieży kościelnej i rozpoczęła budowę nowej, którą ukończono w sierpniu 1929 roku. W grudniu 1941 roku hitlerowcy skonfiskowali dzwony. 2 lutego 1945 w tyskim kościele odprawiono pierwsze po wojnie nabożeństwo w języku polskim. Do 1957 roku kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny musiał spełniać funkcję jedynego ośrodka sakralnego w Tychach - miasta, które w krótkim czasie osiągnęło liczbę 100 tys. mieszkańców. W lipcu 1996 roku abp Damian Zimoń (wikary w latach 1958-1962) poświęcił figurę Jezusa, znajdującą się nad wejściem od strony rynku. Natomiast w czerwcu 2002 roku odbyło się poświęcenie tablicy ku pamięci bł. Emila Szramka, byłego wikarego tyskiej parafii.
Gazetka parafialna
Kapliczki i krzyże przydrożne
Proboszczowie
- ks. Andrzej Tomicki (1734-1773)
- ks. Stanisław Kroczek (1771-1803)
- ks. Marcin Beer ((1803-1811)
- ks. Michał Damek (1811-1819)
- ks. Franciszek Goldstein (1819)
- ks. Paweł Skórka (1819-1857)
- ks. Wincenty Bożek administrator (1857)
- ks. Teofil Kosmeli
- ks. Jan Kleinert (1864-1869)
- ks. Karol Palica ((1869-1898)
- ks. Jan Kapica (1898-1930)
- ks. Augustyn Zając administrator (1930-1931)
- ks. Jan Osyra (1931-1954)
- ks. Eryk Twardzik substytut (1946-1954), administrator (1954-1957)
- ks. Wilhelm Słomka administrator (1957-1958), proboszcz (1958-1970)
- ks. Eugeniusz Świerzy wikariusz ekonom (1970-1971), proboszcz (1971-1989)
- ks. Teofil Grzesica (1989-2009)
- ks. Janusz Lasok (2009-nadal)
Bibliografia
L. Musioł, Tychy. Monografia historyczna, Tychy 1939; J. Wycisło, Dzieje parafii pod wezwaniem św. Marii Magdaleny w Tychach w zapiskach kronikarskich, Tychy 2000; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 291; Sz. Babuchowski, Matka tyskich kościołów, GN 2005, nr 41, (dodatek katowicki), s. 8.
| ||||||||||