Parafia św. Klemensa Papieża w Miedźnej: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 17:53, 28 kwi 2024

Gmina Miedźna położona jest nad rzeką Wisłą, wzdłuż której na tym terenie przebiega wschodnia granica województwa śląskiego. Wieś leży przy dawnej drodze z Oświęcimia do Pszczyny. Lokacja wsi Miedźna na osadniczym prawie niemieckim przypada na schyłek XIII wieku. Z tego też okresu pochodzą pierwsze zachowane wzmianki źródłowe o Miedźnej, choć przypuszcza się, iż także w okresie przedkolacyjnym istniały na tych terenach formy osadnictwa.

Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii pochodzi ze spisu świętopietrza z 1325 roku. Proboszczem w tym czasie był niejaki ksiądz Bernard. W tym czasie Miedźna wchodziła w skład dekanatu oświęcimskiego, należącego do diecezji krakowskiej, zaś patronat nad parafią roztaczał książę pszczyński. Około 1350 roku została włączona do nowo powstałego samodzielnego dekanatu pszczyńskiego, wyodrębnionego z północnej części dekanatu oświęcimskiego i dwóch parafii dekanatu bytomskiego (Mikołów i Mokre). Precyzyjnie można określić terytorium parafii dopiero w XVI w. – obejmowała ona sześć wsi: Miedźną, Grzawę, Wolę, Górę, Międzyrzecze i Zawadkę. W kolejnych latach na terenie administrowanym przez miejscowego proboszcza powstały kolejne wsie: Gilowice, Bodzów i Frydek. Tak rozległa parafia była w XVIII wieku największą parafią wiejską, a trzecią co do wielkości w całym dekanacie pszczyńskim, ustępując tylko miejskim parafiom w Pszczynie i Mikołowie. Wiadomo, że już w XVI w. kościół w Miedźnej nosił tytuł św. Klemensa.

Pośród wszystkich parafii dekanatu pszczyńskiego, Miedźna najdłużej pozostała katolicka. Działo się to dzięki nieugiętej postawie miejscowego proboszcza, ks. Andrzeja Piotrowskiego. Po jego śmierci, w 1594 roku kościół przeszedł w ręce protestantów. Już w tym okresie parafia posiadała dwa kościoły filialne: w Górze (z XV wieku) i w Grzawie. Drewniany kościół św. Klemensa w Miedźnej stał się, choć na krótko, ponownie katolicki w 1628 roku, na stałe zaś katolicy przejęli go w 1653 roku. W tym czasie parafia posiadała szkołę. Prócz proboszcza duszpasterstwem zajmował się wikary, co świadczyło o znaczeniu i zamożności mieszkańców Miedźnej.

17 lipca 1821 na mocy bulli Piusa VII De salute animarum przyłączono dekanat pszczyński do diecezji wrocławskiej. Od 1821 roku zaczęto prowadzić kronikę parafialną. Po I wojnie światowej Miedźna znalazła się na terenie odrodzonej po rozbiorach Polski i stała się częścią nowo powstałej diecezji katowickiej. Obecnie parafia wchodzi w skład dekanatu Miedźna w archidiecezji katowickiej. Liczy około 1400 katolików, a istniejące dawniej kościoły filialne ustanowiono samodzielnymi parafiami.

Wokół drewnianego kościółka w Miedźnej znajduje się cmentarz, na którym pochowanych jest wielu księży, wśród nich m.in. ks. Andrzej Piotrowski oraz pastor Konstanty Mollenda. Najbardziej znanymi księżmi pochodzącymi z parafii św. Klemensa są bp pomocniczy wrocławski Walenty Wojciech (biskup od 1920 roku) oraz ks. infułat Jan Kapica – żyjący na przełomie XIX i XX wieku proboszcz parafii św. Marii Magdaleny w Tychach i charyzmatyczny działacz ruchu trzeźwościowego. Obecny drewniany kościół zbudowany został w latach 20. XVIII wieku. Znajdują się w nim 3 ołtarze, w tym główny, murowany ołtarz św. Klemensa. Budowla ta jest jednym z najcenniejszych zabytków drewnianej architektury sakralnej Górnego Śląska.

Odpust parafialny obchodzony jest w niedzielę przed Uroczystością Chrystusa Króla oraz w niedzielę po Uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Warto także odnotować, że w Miedźnej 9 czerwca 1792 powstało pierwsze Bractwo Najświętszego Serca Pana Jezusa na terenie Górnego Śląska.

Kapliczki i krzyże przydrożne

Kapliczki i krzyże przydrożne w Miedźnej

Proboszczowie

przejęcie kościoła przez protestantów

ks. Stanisław Bloch
ks. Marcin Viverra (od 1650)
ks. Mikołaj Silnicki (1654-1659)
ks. Krzysztof Zawadowski (1659-1665)
ks. Prokop Anser (Musiński) (1667-1683)
ks. Andrzej Rozmus (Zabrzeski) (1683-1721)
ks. Franciszek Danecki (1721-1756)
ks. Franciszek Tremblowicz (1724-1734)
ks. Fryderyk Cybulka von Litultowitz (od 1734)
ks. Bartłomiej Juchowicz (1742-1756)
ks. Piotr Bieroński (1756-1765)
ks. Michał Nalepka (1765-1788)
ks. Jan Wacław Jurzyczek (1788-1794)
ks. Karol Hergesell (1795-1842)
ks. Franciszek Ryszka II (1842-1856)
ks. Paweł Stanowski (1856-1870)
ks. Józef Kudzielka administrator (od 1870)
ks. Oskar Lon (1873-1905)
ks. Reinhold Breuer (1905-1920)
ks. Alojzy Koziełek (1923-1928)
ks. Józef Okrent (1928-1953)
substytuci podczas wojny: ks. Paweł Hojka (1940-1943) oraz ks. Jan Hajda (1943-1945)
ks. Amand Morys administrator (1953-1958), proboszcz (1958-1965)
ks. Stanisław Czerwionka administrator (1965-1979)
ks. Zbigniew Gamża (1979-1995)
ks. Henryk Kafka administrator (1995-1999), proboszcz (1999-2018)
ks. Jan Piontek (2018-2023)
ks. Tomasz Kasperowicz (2023-nadal)

Bibliografia

U. Chrobok-Sztoler, Parafia w Miedźnej jako przykład parafii wiejskiej na ziemi pszczyńskiej, [w:] Ziemia pszczyńska przez wieki. Stan badań, archiwalia, problemy badawcze, red. A. Barciak, Suszec 2002, s. 211-223; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 województwo śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 197; L. Wiewióra, Gawędy o ziemi śląskiej, "Z tej Ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 2000", s. 176-177; M. Rzepka, Urok tradycji, pracowitości i pobożności. Parafia św. Klemensa Papieża w Miedźnej, GN 2003, nr 37, (dodatek katowicki), s. 28; www.miedzna.nowoczesnagmina.pl [odczyt 22.08.2012].

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-Gmina Miedźna położona jest nad rzeką Wisłą, wzdłuż której na tym terenie przebiega wschodnia granica województwa śląskiego. Wieś leży przy dawnej drodze z Oświęcimia do Pszczyny. Lokacja wsi Miedźna na osadniczym prawie niemieckim przypada na schyłek XIII wieku. Z tego też okresu pochodzą pierwsze zachowane wzmianki źródłowe o Miedźnej, choć przypuszcza się, iż także w okresie przedkolacyjnym istniały na tych terenach jakieś formy osadnictwa.
+[[Plik:Miedzna1.jpg|right|thumb]]
+[[Plik:Miedzna2.jpg|right|thumb]]
+[[Plik:Miedzna3.jpg|right|thumb]]
+[[Plik:Miedzna4.jpg|right|thumb]]
+Gmina Miedźna położona jest nad rzeką Wisłą, wzdłuż której na tym terenie przebiega wschodnia granica województwa śląskiego. Wieś leży przy dawnej drodze z Oświęcimia do Pszczyny. Lokacja wsi Miedźna na osadniczym prawie niemieckim przypada na schyłek XIII wieku. Z tego też okresu pochodzą pierwsze zachowane wzmianki źródłowe o Miedźnej, choć przypuszcza się, iż także w okresie przedkolacyjnym istniały na tych terenach formy osadnictwa.
-Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii pochodzi ze spisu świętopietrza z 1325 roku. Proboszczem w tym czasie był niejaki ksiądz Bernard. W tym czasie Miedźna wchodziła w skład dekanatu oświęcimskiego, należącego do diecezji krakowskiej, zaś patronat nad parafią roztaczał książę pszczyński. Około roku 1350 została włączona do nowo powstałego samodzielnego dekanatu pszczyńskiego, wyodrębnionego z północnej części dekanatu oświęcimskiego i dwóch parafii dekanatu bytomskiego (Mikołów i Mokre). Precyzyjnie możemy określić terytorium parafii dopiero z XVI w. – obejmowała ona sześć wsi: Miedźną, Grzawę, Wolę, Górę, Międzyrzecze i Zawadkę. W kolejnych latach na terenie administrowanym przez miejscowego proboszcza powstały kolejne wsie: Gilowice, Bodzów i Frydek. Tak rozległa parafia była w XVIII wieku największą parafią wiejską, a trzecią co do wielkości w całym dekanacie pszczyńskim, ustępując tylko miejskim parafiom w Pszczynie i Mikołowie. Wiemy, że już w XVI w. kościół w Miedźnej nosił tytuł św. Klemensa.
+Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii pochodzi ze spisu [[Świętopietrze|świętopietrza]] z 1325 roku. Proboszczem w tym czasie był niejaki ksiądz Bernard. W tym czasie Miedźna wchodziła w skład dekanatu oświęcimskiego, należącego do diecezji krakowskiej, zaś patronat nad parafią roztaczał książę pszczyński. Około 1350 roku została włączona do nowo powstałego samodzielnego dekanatu pszczyńskiego, wyodrębnionego z północnej części dekanatu oświęcimskiego i dwóch parafii dekanatu bytomskiego (Mikołów i Mokre). Precyzyjnie można określić terytorium parafii dopiero w XVI w. – obejmowała ona sześć wsi: Miedźną, Grzawę, Wolę, Górę, Międzyrzecze i Zawadkę. W kolejnych latach na terenie administrowanym przez miejscowego proboszcza powstały kolejne wsie: Gilowice, Bodzów i Frydek. Tak rozległa parafia była w XVIII wieku największą parafią wiejską, a trzecią co do wielkości w całym dekanacie pszczyńskim, ustępując tylko miejskim parafiom w Pszczynie i Mikołowie. Wiadomo, że już w XVI w. kościół w Miedźnej nosił tytuł [[Św. Klemens I|św. Klemensa]].
-Miedźna najdłużej spośród wszystkich parafii dekanatu pszczyńskiego pozostawała katolicka. Działo się to dzięki nieugiętej postawie miejscowego proboszcza, ks. Andrzeja Piotrowskiego. Po jego śmierci, w 1594 roku kościół przeszedł w ręce protestantów. Już w tym okresie parafia posiadała dwa kościoły filialne: w Górze (z XV wieku) i w Grzawie. Drewniany kościół św. Klemensa w Miedźnej stał się, choć na krótko, ponownie katolicki w 1628 roku, na stałe zaś katolicy przejęli świątynię w 1653 roku. Parafia miała wtedy własną szkołę i wikarego, co świadczy o jej zamożności.
+Pośród wszystkich parafii dekanatu pszczyńskiego, Miedźna najdłużej pozostała katolicka. Działo się to dzięki nieugiętej postawie miejscowego proboszcza, ks. Andrzeja Piotrowskiego. Po jego śmierci, w 1594 roku kościół przeszedł w ręce protestantów. Już w tym okresie parafia posiadała dwa kościoły filialne: w [[Parafia św. Barbary w Górze|Górze]] (z XV wieku) i w [[Parafia Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Grzawie|Grzawie]]. Drewniany kościół św. Klemensa w Miedźnej stał się, choć na krótko, ponownie katolicki w 1628 roku, na stałe zaś katolicy przejęli go w 1653 roku. W tym czasie parafia posiadała  szkołę. Prócz proboszcza duszpasterstwem zajmował się wikary, co świadczyło o znaczeniu i zamożności mieszkańców Miedźnej.
-lipca 1821 na mocy bulli Piusa VII De salute animarum przyłączono dekanat pszczyński do diecezji wrocławskiej. Owocem tej zmiany jest między innymi prowadzona od 1821 roku kronika parafialna. Po I wojnie światowej Miedźna znalazła się na terenie odrodzonej po rozbiorach Polski i stała się częścią nowo powstałej diecezji katowickiej. Obecnie parafia wchodzi w skład dekanatu Miedźna archidiecezji katowickiej. Liczy około 1400 katolików, a kościoły filialne są samodzielnymi parafiami.
+lipca 1821 na mocy bulli [[Pius VII|Piusa VII]] [[De salute animarum|''De salute animarum'']] przyłączono dekanat pszczyński do [[Diecezja wrocławska|diecezji wrocławskiej]]. Od 1821 roku zaczęto prowadzić kronikę parafialną. Po I wojnie światowej Miedźna znalazła się na terenie odrodzonej po rozbiorach Polski i stała się częścią nowo powstałej diecezji katowickiej. Obecnie parafia wchodzi w skład dekanatu Miedźna w [[Archidiecezja Katowicka|archidiecezji katowickiej]]. Liczy około 1400 katolików, a istniejące dawniej kościoły filialne ustanowiono samodzielnymi parafiami.
-Wokół drewnianego kościółka w Miedźnej znajduje się cmentarz, na którym pochowanych jest wielu kapłanów, wśród nich m. in. wspominany już Andrzej Piotrowski oraz pastor Konstanty Mollenda. Najbardziej znanymi księżmi pochodzącymi z parafii św. Klemensa są biskup pomocniczy wrocławski Walenty Wojciech (biskup od 1920 roku) oraz ks. infułat Jan Kapica – żyjący na przełomie XIX i XX wieku proboszcz parafii Marii Magdaleny w Tychach i charyzmatyczny działacz ruchu trzeźwościowego. Obecny drewniany kościół zbudowany został w latach 20. XVIII w. Ma 3 ołtarze, w tym główny, murowany ołtarz św. Klemensa. Budowla ta jest jednym z najcenniejszych zabytków drewnianej architektury sakralnej Górnego Śląska.
+Wokół drewnianego kościółka w Miedźnej znajduje się cmentarz, na którym pochowanych jest wielu księży, wśród nich m.in. ks. Andrzej Piotrowski oraz pastor Konstanty Mollenda. Najbardziej znanymi księżmi pochodzącymi z parafii św. Klemensa są bp pomocniczy wrocławski [[Wojciech Walenty|Walenty Wojciech]] (biskup od 1920 roku) oraz [[Kapica Jan|ks. infułat Jan Kapica ]]– żyjący na przełomie XIX i XX wieku proboszcz [[Parafia  św. Marii Magdaleny w Tychach| parafii św. Marii Magdaleny w Tychach]] i charyzmatyczny działacz [[Bractwo Trzeźwości|ruchu trzeźwościowego]]. Obecny drewniany kościół zbudowany został w latach 20. XVIII wieku. Znajdują się w nim 3 ołtarze, w tym główny, murowany ołtarz św. Klemensa. Budowla ta jest jednym z najcenniejszych zabytków drewnianej architektury sakralnej Górnego Śląska.
-Odpust parafialny obchodzony jest w niedzielę przed uroczystością Chrystusa Króla oraz w niedzielę po uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa.
+[[Odpust parafialny]] obchodzony jest w niedzielę przed [[Uroczystość Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata|Uroczystością Chrystusa Króla]] oraz w niedzielę po [[Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa|Uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa]].
+Warto także odnotować, że w Miedźnej 9 czerwca 1792 powstało pierwsze [[Bractwo Najświętszego Serca Pana Jezusa]] na terenie Górnego Śląska.
+==Kapliczki i krzyże przydrożne==
+*[[Kapliczki i krzyże przydrożne w Miedźnej|Kapliczki i krzyże przydrożne w Miedźnej]]
 == Proboszczowie ==
+*[[Bernard|ks. Bernard]]
+*[[Rubaczowicz Jan|ks. Jan Rubaczowicz]]
+*[[Klemens|ks. Klemens]]
+*[[Piotrowski Andrzej|ks. Andrzej Piotrowski]] (do 1594)
+''przejęcie kościoła przez protestantów''
+*[[Bloch Stanisław|ks. Stanisław Bloch]]
+*[[Viverra Marcin|ks. Marcin Viverra]] (od 1650)
+*[[Silnicki Mikołaj| ks. Mikołaj Silnicki]] (1654-1659)
+*[[Zawadowski Krzysztof|ks. Krzysztof Zawadowski]] (1659-1665)
+*[[Musiński Anser Prokop|ks. Prokop Anser (Musiński)]] (1667-1683)
+*[[Rozmus Zabrzeski Andrzej|ks. Andrzej Rozmus (Zabrzeski)]] (1683-1721)
+*[[Danecki Franciszek|ks. Franciszek Danecki]] (1721-1756)
+*[[Tremblowicz Franciszek|ks. Franciszek Tremblowicz]] (1724-1734)
+*[[Cybulka Fryderyk|ks. Fryderyk Cybulka von Litultowitz]] (od 1734)
+*[[Juchowicz Bartłomiej|ks. Bartłomiej Juchowicz]] (1742-1756)
+*[[Bieroński Piotr|ks. Piotr Bieroński]] (1756-1765)
+*[[Nalepka Michał|ks. Michał Nalepka]] (1765-1788)
+*[[Jurzyczek Jan Wacław|ks. Jan Wacław Jurzyczek]] (1788-1794)
+*[[Hergesell Karol|ks. Karol Hergesell]] (1795-1842)
+*[[Ryszka Franciszek II|ks. Franciszek Ryszka II]] (1842-1856)
+*[[Stanowski Paweł|ks. Paweł Stanowski]] (1856-1870)
+*[[Kudzielka Józef|ks. Józef Kudzielka]] administrator (od 1870)
+*[[Lon Oskar|ks. Oskar Lon]] (1873-1905)
+*[[Breuer Reinhold|ks. Reinhold Breuer]] (1905-1920)
 *[[Koziełek Alojzy|ks. Alojzy Koziełek]] (1923-1928)
 *[[Okrent Józef|ks. Józef Okrent]] (1928-1953)
@@ Linia 18: / Linia 51: @@
 *[[Czerwionka Stanisław|ks. Stanisław Czerwionka]] administrator (1965-1979)
 *[[Gamża Zbigniew|ks. Zbigniew Gamża]] (1979-1995)
-*[[Kafka Henryk|ks. Henryk Kafka]] administrator (1995-1999), proboszcz (1999-nadal)
+*[[Kafka Henryk|ks. Henryk Kafka]] administrator (1995-1999), proboszcz (1999-2018)
+*[[Piontek Jan|ks. Jan Piontek]] (2018-2023)
+*[[Kasperowicz Tomasz|ks. Tomasz Kasperowicz]] (2023-nadal)
 == Bibliografia ==
-U. Chrobok-Sztoler, Parafia w Miedźnej jako przykład parafii wiejskiej na ziemi pszczyńskiej, [w:] Ziemia pszczyńska przez wieki. Stan badań, archiwalia, problemy badawcze, red. A. Barciak, Suszec 2002, s. 211-223; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 197; L. Wiewióra, Gawędy o ziemi śląskiej, "Z tej Ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 2000", s. 176-177; M. Rzepka, Urok tradycji, pracowitości i pobożności.  Parafia św. Klemensa Papieża w Miedźnej, GN 2003, nr 37, (dodatek katowicki), s. 28.
+U. Chrobok-Sztoler, Parafia w Miedźnej jako przykład parafii wiejskiej na ziemi pszczyńskiej, [w:] Ziemia pszczyńska przez wieki. Stan badań, archiwalia, problemy badawcze, red. A. Barciak, Suszec 2002, s. 211-223; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 województwo śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 197; L. Wiewióra, Gawędy o ziemi śląskiej, "Z tej Ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 2000", s. 176-177; M. Rzepka, Urok tradycji, pracowitości i pobożności.  Parafia św. Klemensa Papieża w Miedźnej, GN 2003, nr 37, (dodatek katowicki), s. 28; www.miedzna.nowoczesnagmina.pl [odczyt 22.08.2012].
 {{Dekanaty}}
 [[Kategoria:Parafie - M|Miedźna]]
 [[Kategoria:Kościoły drewniane|Miedźna]]
 [[Kategoria:Dekanat Miedźna|Miedźna]]