Parafia św. Marii Magdaleny w Chorzowie Starym
Historia
Kościół w Chorzowie Starym od początku należał do zakonu bożogrobców. W 1241 roku, w czasie najazdu Tatarów, 500 wiosek zostało zniszczonych, w tym również Chorzów. Ze wsi pozostały tylko pola, które podarował książę opolski Władysław proboszczowi miechowskiemu, aby ten je skolonizował i zaludnił. Dokument uprawniający do przejęcia Chorzowa przez zakon bożogrobców został przedstawiony 24 maja 1257. Pierwsze informacje o istnieniu kościoła w Chorzowie sięgają 1299 roku. Wówczas w Chorzowie powstał szpital, a co za tym idzie, mógł powstać i kościół szpitalny. Pewne jest, że w 1325 roku parafia i kościół już istniały. Wspomniany jest w Kronikach Jana Długosza.
Pierwszy kościół prawdopodobnie w całości był wykonany z drewna. Kościół ten istniał do 1430 roku. Wtedy to wieś została zniszczona przez husytów, pod dowództwem Mikołaja Żyglina herbu Korucz. Zastąpił go nowy, również drewniany kościół, który przetrwał do 1590 roku. Ks. Błażej Brunowicki wzniósł pierwszy murowany kościół w Chorzowie. Wydarzenie to jest potwierdzone w wizytacji kanonicznej z 1598 roku: Villa Harzow: Ecclesia parochialis murata, tituli Sanctae Mariae Magdalenae consecrata . W kościele znajdowały się trzy ołtarze, w wieży kościelnej umieszczono dwa dzwony, a na dachu wieżyczkę z sygnaturką. Okres reformacji na wiernych z Chorzowa nie miał większego wpływu. Ks. Jan Szacalski przeniósł swoją siedzibę z Bytomia do Chorzowa i przy okazji odnowił kościół.
Nowy kościół
Nowego kościoła doczekali się parafianie w 1721 roku. Wtedy bowiem proboszcz chorzowski ks. Stanisław Stępowski wybudował kościół parafialny, o którym posiadamy już więcej wiadomości. 27 lipca 1782, w dzień odpustu parafialnego, wybuchł pożar, który strawił kościół i trzydzieści siedem innych gospodarstw. W trzy lata po pożarze, z inicjatywy proboszcza ks. Ludwika Bojarskiego kościół został odbudowany. Po kasacie zakonów w 1810 roku przez Fryderyka Wilhelma III wszystkie majątki klasztorne przeszły na własność państwa pruskiego, a zakon uległ sekularyzacji. Parafia chorzowska przeszła w ręce kleru diecezjalnego. W drugiej połowie XIX wieku, w związku z uprzemysłowieniem regionu, rosła liczba katolików, a to pociągało za sobą potrzebę podziału parafii, budowę nowego kościoła, względnie rozbudowę starego. Autorem projektu obecnego kształtu kościoła jest Joseph Ebers, który od 1883 roku został zatrudniony przez kurię wrocławską jako architekt diecezjalny. W sierpniu 1888 roku ks. Franciszek Kania położył kamień węgielny pod nowy kościół. W 1891 roku wieżę kościoła zwieńczyła kopuła z krzyżem.
19 grudnia 1892 dziekan ks. Józef Michalski z Lipin, jako przedstawiciel bpa wrocławskiego, dokonał uroczystego poświęcenia kościoła. Kościół został zbudowany w stylu neogotyckim. Wieża kościelna ma 75 metrów wysokości. Prezbiterium znajduje się od strony zachodniej, natomiast wieża kościelna od strony wschodniej. We wnętrzu przeważają sklepienia krzyżowo-żebrowe. Wnętrze składa się z trzech naw, budowanych w systemie halowym, tzn. równej wysokości, nakrytych sklepieniami o potężnych, okrągłych filarach. W prezbiterium kościoła szczególne wrażenie robią trzy obrazy. Główny obraz przedstawia moment nawrócenia się patronki parafii, św. Marii Magdaleny. Po bokach znajdują się obrazy św. Izydora, patrona rolników oraz św. Floriana, patrona miasta Chorzowa. Obrazy te są autorstwa krakowskiego malarza Juliusza Makarewicza. W kościele są trzy kaplice. Po lewej stronie prezbiterium znajduje się kaplica Najświętszej Maryi Panny, po prawej stronie - kaplica Serca Pana Jezusa, a w tyle kościoła - kaplica Matki Boskiej Bolesnej.
Z parafii św. Marii Magdaleny w Chorzowie Starym pochodzi werbista bł. Ludwik Mzyk i bł. ks. Jan Macha.
Czasopismo parafialne
Proboszczowie, po sekularyzacji zakonu bożogrobców
- ks. Józef Beder (1817-1855)
- ks. Franciszek Kania (1855-1900)
- ks. Franciszek Adamek (1901-1913)
- ks. Karol Namysło (1914-1925)
- ks. Stefan Szwajnoch (1925-1937)
- ks. Augustyn Koźlik (1938-1952)
- ks. Edward Droździok administrator (1953-1955), proboszcz (1955-1968)
- ks. Stanisław Woźniak administrator (1968-1972)
- ks. Franciszek Hornik (1972-1986)
- ks. Jan Piwczyk (1986-2005)
- ks. Edward Chmiel (2005-2014)
- ks. Krzysztof Skiba (2014-nadal)
Bibliografia
Z. Pławecki, Dzieje parafii i kościoła pod wezwaniem Marii Magdaleny w Chorzowie Starym w latach 1925-1990, Katowice 1990, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; M. Stefańska, Parafia św. Marii Magdaleny w Chorzowie Starym na przestrzeni dziejów, Chorzów 1992; B. Kloch, Bożogrobcy na Górnym Śląsku do I połowy XIV wieku - wybrane zagadnienia, [w:] Bożogrobcy Jerozolima - Miechów - Chorzów. Materiały z sesji naukowej 9 października 1999 r., Chorzów Batory 2000, s. 59-70; J. Drabina, Bożogrobcy w Chorzowie, tamże, s. 79-86; J. Drabina, Historia Chorzowa od średniowiecza do 1868 roku, Chorzów 1998; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 104-105; D. Głazek, Domus Celebrima, architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 136.
|