Rak Teodor

Rak Teodor (1904-1976), proboszcz w Chropaczowie

Urodził się 10 listopada 1904 w Brzezinach Śląskich w rodzinie Jana, górnika, i Agnieszki z d. Marek. Najpierw uczęszczał do gimnazjum w Zaborzu, od 1922 roku do gimnazjum w Katowicach, a później do gimnazjum w Królewskiej Hucie (Chorzów). W 1925 roku zdał egzamin dojrzałości. Po maturze został przyjęty do Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie i rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. 30 czerwca 1930 przyjął święcenia kapłańskie.

W czasie wakacji - od 5 lipca 1930 - pomagał w pracy duszpasterskiej w Piekarach Śląskich. Następnie jako wikariusz pracował w Goduli (1 września 1930-1933) oraz w parafiach: Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach (1933-1935), MB Bolesnej w Rybniku (1 września 1935 - 31 sierpnia 1936), Matki Bożej Królowej Różańca Świętego w Łaziskach Górnych (1 września 1936-1939). We wrześniu 1936 roku został asystentem okręgowym Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej dekanatu mikołowskiego.

1 września 1939 został aresztowany przez Gestapo i wywieziony do Norymbergi. Został zwolniony 18 października 1939. 23 listopada 1939 otrzymał nominację na substytuta, a 23 stycznia 1942 administratora parafii w Gierałtowicach. 26 stycznia 1942 został wybrany dziekanem dekanatu dębieńskiego. Jako proboszcz w Gierałtowicach od 1946 roku był kapelanem hufca Związku Harcerstwa Polskiego w Knurowie. 14 czerwca 1947 został administratorem, a 26 czerwca 1948 proboszczem w Chropaczowie.

21 grudnia 1955 na podstawie pracy Pieśń religijna jako czynnik moralno-wychowawczy w duszpasterstwie na Górnym Śląsku uzyskał stopień doktora teologii w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Skomponował wiele melodii do pieśni kościelnych, z których najbardziej popularną stała się pieśń do słów Jana Kochanowskiego: Czego chcesz od nas Panie. Był autorem Zbioru pieśni kościelnych (1956). W 1968 roku przeszedł na emeryturę i jako rezydent zamieszkał w parafii św. Michała Archanioła w Skrzyszowie, gdzie pomagał w duszpasterstwie. Zmarł 17 września 1976 w Skrzyszowie i tam został pochowany.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Teodora Raka; F. Maroń, Nekrolog, WD 1977, nr 1-3, s. 73; L. Smołka, Rak Teodor (hasło), [w:] Słownik biograficzny, s. 344-345; WD 1930, nr 8, s. 92; 1976, nr 11, s. 260 a; J. Żurek, Ruch "księży patriotów" w województwie katowickim w latach 1949-1956, Warszawa-Katowice 2009, s. 167, 305; N. Osmańczyk, M. Krakowski, Dzieje parafii Chropaczów 1913-2000, Chropaczów 2003, s. 182-183; W. Hudek, Śląski Kolberg. Ks. Teodor Rak (1904-1976), GN 2004, nr 45, (dodatek katowicki), s. 6; M. Ł., Umarła "żywa historia", GN 2003, nr 41, (dodatek katowicki), s. 26; Rak Teodor Marcin (hasło), [w:] Piekarzanie. Leksykon mieszkańców Piekar Śląskich, red. H. Gawlik, J. Grajewska-Wróbel, L. Wostal, Z. Bogacki, Piekary Śląskie 2010, s. 206-207; H. Polak, 7 wieków Gierałtowic, Gliwice 1997, s.183.