Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży
Stowarzyszenie katolickie powstałe w okresie międzywojennym w ramach tworzenia w Polsce struktur Akcji Katolickiej.
Na zjeździe, który odbył się w Krakowie w dniach 5-6 lutego 1934 zapadła decyzja o ujednoliceniu struktury. Akcja Katolicka miała zostać podzielona, na wzór włoski na 4 organizacje nazwane kolumnami. Na mocy tej decyzji dla całej Polski powołano Katolicki Związek Mężów, Katolicki Związek Kobiet, Katolicki Związek Młodzieży Żeńskiej oraz Katolicki Związek Młodzieży Męskiej. W skład związków, na poziomie diecezji wchodziły odpowiadające im stowarzyszenia. Były to Katolickie Stowarzyszenie Mężów, Katolickie Stowarzyszenie Kobiet oraz Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej i Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej. Swoje struktury członkowskie KSMM oparło na istniejącym już od roku 1919 Stowarzyszeniu Młodzieży Polskiej, które w roku 1934 liczyło już ponad 100 tysięcy członków. KSMM i KSMŻ podporządkowane były Naczelnemu Instytutowi Akcji Katolickiej. Posiadały jednak odrębną władzę i organizacje.
Do najważniejszych form działalności obu stowarzyszeń młodzieżowych należała działalność religijna, kulturalno-oświatowa, charytatywna i społeczno-patriotyczna. Działalność Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej jak również innych stowarzyszeń wchodzących w skład Akcji Katolickiej została przerwana przez wojnę. Po jej zakończeniu władzę komunistyczne nie zezwoliły na wznowienie jego działalności. Mimo tego KSMM odrodził się w diecezji poznańskiej i krakowskiej. Ich działalność trwała do 7 lutego 1953, kiedy to w wyniku represji ze strony państwa zostały rozwiązane.
Na Górnym Śląsku budowanie struktur Akcji Katolickiej, a co za tym idzie także KSMM rozpoczął biskup diecezji katowickiej August Hlond. Powołał on najpierw Ligę Katolicką. Do Ligi katolickiej na terenie Śląska wstąpienia odmówiła Verband Deutscher Katholiken czyli organizacja zrzeszająca katolicką mniejszość niemiecką. Powodem był lęk przed utratą tożsamości narodowej. 7 lipca 1924 kard. Hlond powołał na stanowisko sekretarza generalnego Ligi Katolickiej na terenie Administracji Apostolskiej Śląska Polskiego ks. Józefa Gawlinę . Kolejnym etapem tworzenia Akcji Katolickiej były misje wewnętrzne będące zrzeszeniem III zakonów, arcybractw oraz sodalicji i kongregacji mariańskich. W 1928 roku ks. August Hlond już jako kardynał i Prymas Polski wszedł wraz z kard. Aleksandrem Kakowskim, kard. Adamem Stefanem Sapiehą oraz abp. A. Szeptyckim w skład Komisji Episkopatu do Spraw Akcji Katolickiej. W 1930 roku do komisji tej dołączył ówczesny biskup diecezji katowickiej Stanisław Adamski. Jest on również autorem polskiego statutu Akcji Katolickiej.
Po 1990 roku KSMM i KSMŻ wznowiły swoją działalność już jako jedna organizacja czyli Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży.
Bibliografia
A. Bączkowski, S. Chodźko, Podręcznik. Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży, Kraków 1999; K. Jeżyna: Akcja Katolicka w II Rzeczypospolitej, Lublin 1996; J. Myszor, Historia Diecezji Katowickiej, Katowice 1999; tenże, Kościół na Górnym Śląsku, Katowice 2008; D. Zimoń, Erygowanie Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Archidiecezji Katowickiej, WA 1994, nr 1, s. 7; Statut Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży, WA 1994, nr 1, s. 8-18; Katolickie ruchy, stowarzyszenia i wspólnoty modlitewne w Archidiecezji Katowickiej. Informator, red. P. Kurzela, Katowice 2010, s. 120-122.