Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Przegędzy

Przegędza to wioska znajdująca się pomiędzy Rybnikiem a Leszczynami. Nazwa miejscowości została umieszczona wśród kilkudziesięciu osad obciążonych dziesięciną na rzecz Kolegiaty Św. Krzyża w Opolu. Sam kościół do rangi kolegiackiej został podniesiony w XIII wieku, ale wykaz zobowiązań poszczególnych wsi znamy dopiero z XVII-wiecznego transumptu. Parafia przegędzka jest jedak dużo młodsza – istnieje bowiem od 1973 roku. Przegędza początkowo była związana z parafią rybnicką, która w szczytowym okresie swojej działalności skupiała 25 miejscowości, a w późniejszym okresie, aż do 1973 roku, z parafią leszczyńską św. Andrzeja Boboli. Msze św. odprawiano wówczas w małej, przydrożnej kaplicy. Wierni z Przegędzy mieli jednak ambicje, by zbudować własny kościół – droga do kościoła w Leszczynach zajmowała od 20 do 35 minut.

22 maja 1973 bp Herbert Bednorz mianował rektorem kapliczki ks. Henryka Pawlicę, będącego w tym czasie wikariuszem w parafii leszczyńskiej. Przyszła parafia liczyła 1200 wiernych. 30 grudnia 1980 Urząd Wojewódzki w Katowicach wydał zgodę na rozbudowę kaplicy, a to umożliwiło biskupowi Herbertowi Bednorzowi erygowanie tam parafii (17 marca 1981).

Budowa kościoła

16 kwietnia 1982 rozpoczęto prace budowlane. Pasterkę 1982 roku odprawiono już w dolnych pomieszczeniach, które obecnie są salkami katechetycznymi. W marcu 1987 roku biskup Janusz Zimniak wmurwał kamień węgielny. Konsekracji dokonał w niedzielę 28 sierpnia 1988 biskup Damian Zimoń. Zespół budynków części sakralnej i mieszkalnej oraz wystrój wnętrza kościoła zaprojektował inż. arch. Karol Gierlotka. Kościół i otoczenie swoją wielofunkcyjnością nawiązuje do typu kościołów osiedlowych, natomiast pod względem wystroju „łączy elementy świątyń namiotowych i rzeźbiarskich”. W 1995 roku założono w parafii cmentarz. Dzwony odlane w ludwisarni Felczyńskich w Taciszowie zawieszono na dzwonnicy w 1997 roku. Od lutego do czerwca 2008 roku trwały prace budowlane związane z przebudową prezbiterium. Projektentem oraz wykonawcą mozaiki, nawiązującej do pierwotnego wystroju świątyni został artysta-plastyk Bogdan Szymura. Zaprojektował on również i wykonał wystrój bocznych kaplic Miłosierdzia Bożego i Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. 28 sierpnia 2011 poświęcenia nowych organów dokonał ks. prof. Antoni Reginek.

Kapliczki i krzyże przydrożne

Ozdobiona profilowanym gzymsem kapliczka w stylu klasycystycznym z ośmioboczną wieżyczką na dachu pochodzi z 1840 r. Wybudował ją mieszkaniec Przegędzy – Józef Piątek. Do niedawna znajdował się w jej wnętrzu XVIII-wieczny obraz „Ukrzyżowanie”, który trafił tu z rozebranego na początku XIX kościoła pw. Jana Chrzciciela. Kapliczka została przesunięta i odnowiona w 1966 roku dzięki proboszczowi z Leszczyn – ks. Wilhelmowi Dłucikowi. Od 1946 roku w niedziele i święta odprawiali przy niej Msze św. duchowni parafii leszczyńskiej. Po wybudowaniu kościoła pełniła funkcje kaplicy cmentarnej. Ponadto w parafii przy ul. Mikołowskiej znajduje się krzyż przydrożny oraz postawione przy ul. Mikołowskiej i przy ul. Powstańców w latach w latach 1913-1930 trzy kapliczki.

Proboszczowie

• ks. Henryk Pawlica rektor (1973-1981), proboszcz (1981-2006)
• ks. Andrzej Marek (2006-nadal)

Bibliografia

Dekret erekcji Parafii Matki Boskiej Bolesnej w Przegędzy, WD 1981, nr 7, s. 168-169; Dekret (zmiana przynależności gminy Przegędza), WD 1927, nr 9, s. 55; A. Gudzik, Przegędza, zarys dziejów, Czerwionka-Leszczyny 2003; Kronika budowy kościoła w Przegędzy, Archiwum parafii; Kronika parafii Przegędza, Archiwum parafii; H. Pawlica, Relacje o budowie nowych kościołów i ich konsekracji, Przegędza, WD 1988, nr 12, s. 436-437; A.Żukowski, A.Gudzik, Szlakami Zielonego Śląska 1, Czerwionka-Leszczyny 2010, s.258