Parafia Chrystusa Króla w Katowicach
Mocą bulli Vixdum Poloniae unitas z 28 października 1925, kościołem katedralnym nowo powstałej diecezji katowickiej został ustanowiony neogotycki kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach. Pierwsi biskupi katowiccy, w tym szczególnie Arkadiusz Lisiecki (1926-1930), budowę nowej katedry przyjęli jako jeden z ważniejszych elementów swej posługi biskupiej. Po pierwszych kilku latach intensywnych prac budowlanych powstała pierwsza część katedry — prezbiterium, którego uroczyste poświęcenie przez biskupa Stanisława Adamskiego nastąpiło 6 czerwca 1938. W uroczystości wzięli udział oprócz biskupów Stanisława Adamskiego i Juliusza Bieńka także biskup polowy Józef Gawlina, kapituła katedralna oraz licznie zebrani duchowni i wierni. Ze strony władz świeckich udział wzięli wojewoda Michał Grażyński, marszałek sejmu śląskiego Karol Grzesik, przedstawiciele władz samorządowych, wojska, organizacji kościelnych.
8 sierpnia 1938 bp Stanisław Adamski przy budującej się katedrze powołał do istnienia samodzielną placówkę duszpasterską w charakterze lokalii. Obszar nowej placówki duszpasterskiej został wydzielony z istniejących parafii katowickich: Najświętszej Maryi Panny i parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach. Do czasu utworzenia własnego cmentarza lokalia miała korzystać z cmentarzy parafii, z których była wydzielona. Jej granice wyznaczały od południa i wschodu granice miasta, z tym, że od strony wschodniej dodatkowo wyznaczały ją ul. Graniczna do ul. Powstańców wraz z lotniskiem na Muchowcu. Od zachodu: Wita Stwosza, Ligonia, Podchorążych, Kościuszki do Zgrzebnioka i dalej do granic miasta, a od północy — od ulicy Granicznej, Powstańców do ulicy Francuskiej, Jagiellońską, ulicą Kochanowskiego przez Plac K. Miarki do ul. Kościuszki. Z parafii Mariackiej do nowej lokalii przyłączono 2702 wiernych, a z parafii Piotra i Pawła 2978. W pierwszych dniach istnienia nowa placówka duszpasterska liczyła więc 5680 wiernych. Nową lokalię włączono do dekanatu katowickiego.
Kronika wydarzeń
Pierwszym duszpasterzem — administratorem został mianowany ks. Karol Skupin — oficjał sądu biskupiego, któremu do pomocy przydzielono dwóch wikariuszy: ks. Eryka Twardzika i ks. Jana Klyczkę. W lutym 1939 roku erygowano stacje Drogi Krzyżowej.
25 sierpnia 1939 ks. Karol Skupin zrezygnował z administrowania lokalią, ale już 8 września, a więc w kilka dni po wybuchu wojny, został ponownie mianowany „tymczasowym administratorem parafii Chrystusa Króla”. 2 października 1939 administratorem lokalii został mianowany ks. Stefan Szwajnoch. 3 listopada 1939 władze okupacyjne aresztowały ks. Szwajnocha. Placówkę duszpasterską przy budującej się katedrze przekazano ks. Rudolfowi Adamczykowi, który przejął jej zarząd w randze substytuta. W czasie okupacji księża przy katedrze otrzymali prawo trzykrotnego odprawiania mszy świętej w niedziele i święta.
28 lutego 1941 ks. Rudolf Adamczyk wraz biskupami Stanisławem Adamskim i Juliuszem Bieńkiem zostali wygnani z diecezji. Po wysiedleniu ks. Adamczyka opiekę duszpasterską przy katedrze przejął ks. Franciszek Woźnica, mając do pomocy wikariuszy w osobach ks. Pawła Latuska i ks. Wilhelma Lizury. Ten ostatni 29 marca 1941 przejął faktyczne kierownictwo nad „parafią katedralną” i jako tzw. Pfarrvikar kierował nią aż do zakończenia okupacji.
Po powrocie z wygnania 2 maja 1945 ks. Adamczyk przejął ponownie duszpasterstwo przy katedrze. W 1951 roku został jednak aresztowany i osadzony na krótki czas w więzieniu w Katowicach. Powodem była ówczesna wymiana pieniędzy, która posłużyła jako pretekst zatrzymania i aresztowania ks. Adamczyka pod zarzutem przechowywania nielegalnie zagranicznej waluty i złota. Po zwolnieniu, kolejny raz aresztowano go 7 lutego 1952. Ks. Adamczyka osadzono w areszcie na Mokotowie, gdzie był przesłuchiwany przez polskich i sowieckich funkcjonariuszy. Na czas nieobecności ks. Adamczyka 9 lutego 1952 lokalię przejął w charakterze substytuta ks. Franciszek Pisulla. W styczniu następnego roku wikariuszem substytutem został mianowany ks. Józef Koterla.
W czasie rządów wikariuszy kapitulnych ks. Filipa Bednorza i ks. Jana Piskorza katedra wprawdzie rosła w górę, jednak kosztem wielkich napięć w diecezji spowodowanych rozrzutnością i niegospodarnością wikariusza kapitulnego i ówczesnego kierownictwa budowy katedry. W dniu 30 października 1955 biskup częstochowski Zdzisław Goliński, pod nieobecność przebywającego na wygnaniu biskupa Adamskiego, dokonał konsekracji katedry Chrystusa Króla. 2 grudnia 1956 w katedrze odbyły się pierwsze świecenia kapłańskie. Do parafii wrócił ks. Rudolf Adamczyk i ponownie, już po raz trzeci w swym kapłańskim posługiwaniu, przejął duszpasterstwo przy katedrze.
Po powrocie biskupów, kardynał Stefan Wyszyński dekretem z dnia 1 sierpnia 1957 przeniósł prawa kościoła katedralnego z kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła na kościół Chrystusa Króla, a 20 grudnia 1957 na mocy dekretu biskupa Stanisława Adamskiego powstała pełnoprawna parafia pw. Chrystusa Króla. Ks. Adamczyk ostatecznie odszedł z parafii katedralnej 16 maja 1973.
W uroczystość Chrystusa Króla w 1980 roku katedra otrzymała organy, dzieło firmy G. Hradetzkiego. W 1983 roku w święto patronalne katedry poświęcono cztery dzwony, dar Kościoła niemieckiego dla katedry. Z okazji Jubileuszu Roku Świętego 2000 katedra otrzymała piąty, największy dzwon, który został poświęcony 9 grudnia 1999.
Proboszczowie
- Ks. Karol Skupin administrator (1938-1939)
- Ks. Stefan Szwajnoch kuratus (X 1939)
- Ks. Karol Skupin substytut (X 1939)
- Ks. Rudolf Adamczyk substytut (XI 1939-1941)
- Ks. Franciszek Woźnica (II 1941–IV 1941)
- Ks. Wilhelm Lizura (V 1941–II 1945)
- ks. Rudolf Adamczyk substytut (1945-1946), administrator (1946-1958), proboszcz (1958-1973)
W czasie uwięzienia ks. Adamczyka parafią kierowali:
- Ks. Franciszek Pisulla (I 1952–I 1953)
- Ks. Józef Koterla (1953–XI 1956)
- Ks. Henryk Zganiacz (1973–1998)
- Ks. Stanisław Puchała (1998-nadal)
Bibliografia
Cd: Nowe kościoły w diecezji | Powrót do spisu treści
| ||||||||||