Kościół Akademicki w Rybniku: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 17:24, 26 lut 2023

kościół akademicki

Obecny Kościół Akademicki w Rybniku to prezbiterium dawnego kościoła parafialnego Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny zbudowanego w stylu gotyckim i pochodzącego z połowy XV wieku. Umiejscowiony jest na tzw. Górce Kościelnej (Cerekwickiej). Budowę kościoła przypisuje się proboszczowi Marcinowi Strzale (1432-1449, 1472) oraz jego następcy Marcinowi Dedokowi. Fundację obiektu przypisuje się księciu rybnickiemu Wacławowi, względnie Mikołajowi. Budowlę postawiono w miejscu kościoła drewnianego sprzed 1180 roku, którego fundatorem był książę raciborsko - opolski Mieszko I Plątonogi, syn Władysława Wygnańca. Pierwszy z seniorów - zgodnie z ustawą sukcesyjną z 1138 roku - Władysław był najstarszym synem księcia Bolesława Krzywoustego. Kościół natomiast składał się z nawy głównej, kamienno - ceglanego prezbiterium i drewnianej wieży. Ta ostatnia pochodziła prawdopodobnie sprzed połowy XV wieku.

W 1679 roku kościół miał 23 metry długości i 9 metrów szerokości. Przylegała do niego drewniana dzwonnica o spiczastym, gotyckim hełmie, mająca na rogach cztery smukłe wieżyczki. XVII-wieczny wizytator Joannston zanotował, że podłoga w kościele była wyłożona cegłami, a nad głowami wiernych w nawie zawieszony był płaski drewniany sufit z polichromią. Prezbiterium miało prawdziwe żebrowe sklepienie. Napisał także: Tak samo murowana zakrystia jest sklepiona, dość przestronna, ale niedobrze zamknięta, przeto już nieraz złodzieje przez nią do kościoła się wdarli.

Wieże oraz nawy kościoła rozebrano w lipcu 1798 roku, wykorzystując uzyskany materiał przy budowie kościoła pw. Matki Bożej Bolesnej (1798-1801). Prezbiterium zaś przeznaczono na kaplicę cmentarną. W jej podziemiach spoczywa zmarły w 1808 roku ostatni proboszcz kościoła NMP, budowniczy kościoła Matki Bożej Bolesnej - ks. Feliks Reisner. Pochowani zostali tam również przedstawiciele rodziny Węgierskich, ostatnich prywatnych właścicieli rybnickiego państwa stanowego. Zachowane prezbiterium jest orientowane; mury zostały wzmocnione szkarpami; na ścianie wschodniej osłonięto wykrój ostrołukowej tęczy. Nad dwuspadowym, pokrytym dachówką dachem wznosi się ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę.

W kościele tym w latach 1619-1620 głosił kazania Jan Sarkander.

Duszpasterze akademiccy

ks. Oskar Tomas (1975-1977)
ks. Józef Kaul (1977-1978)
ks. Tadeusz Pietrzyk (1978-1981)
ks. Stefan Nowok (1981-1984)
ks. Józef Kaul
ks. Dariusz Niesiobęcki (1993-1996)
ks. Zbigniew Mizia (1996-1999)
ks. Stefan Czermiński (1999-2002)
ks. Michał Anderko (2002-2005)
ks. dr Grzegorz Wita (2004-2006)
ks. dr Rafał Śpiewak (2006-2016)
ks. Krzysztof Nowrot (2016-2019)
ks. Wojciech Iwanecki (2019-nadal)

Bibliografia

M. Szołtysek, Stary kościół, czyli 200 lat parafii Matki Boskiej Bolesnej w Rybniku, Rybnik 2001; A. Trunghardt, Dzieje Rybnika i dawniejszego państwa rybnickiego na Górnym Śląsku, Rybnik 1925 [reprint Rybnik 2000], s. 16 i 73; A. Żukowski, A. Gudzik, Szlakami Zielonego Śląska 1, Czerwionka-Leszczyny 2010, s. 286; Gość Niedzielny, nr 8/1610, 26 lutego 2023, Archidiecezja katowicka, s. VI-VII

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-==Kościół Akademicki w Rybniku==
 [[Plik:Rybnik Akad 12.jpg|thumb|right|kościół akademicki]]
 [[Plik:Rybnik Akad 11.jpg|thumb|right|kościół akademicki]]
-[[Plik:Rybnik cmen4.jpg|thumb|right]]
-[[Plik:Rybnik cmen1.jpg|thumb|right]]
-[[Plik:Rybnik cmen2.jpg|thumb|right]]
+Obecny Kościół Akademicki w Rybniku to [[prezbiterium]] dawnego kościoła parafialnego Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny zbudowanego w stylu gotyckim i pochodzącego z połowy XV wieku. Umiejscowiony jest na tzw. Górce Kościelnej (Cerekwickiej). Budowę kościoła przypisuje się proboszczowi Marcinowi Strzale (1432-1449, 1472) oraz jego następcy Marcinowi Dedokowi. Fundację obiektu przypisuje się księciu rybnickiemu Wacławowi, względnie Mikołajowi. Budowlę postawiono w miejscu kościoła drewnianego sprzed 1180 roku, którego fundatorem był książę raciborsko - opolski Mieszko I Plątonogi, syn Władysława Wygnańca. Pierwszy z seniorów - zgodnie z ustawą sukcesyjną z 1138 roku - Władysław był najstarszym synem księcia Bolesława Krzywoustego. Kościół natomiast składał się z nawy głównej, kamienno - ceglanego prezbiterium i drewnianej wieży. Ta ostatnia pochodziła prawdopodobnie sprzed połowy XV wieku.
-Obecny Kościół Akademicki w Rybniku to prezbiterium dawnego kościoła parafialnego Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny zbudowanego w stylu gotyckim i pochodzącego z połowy XV wieku. Umiejscowiony jest na tzw. Górce Kościelnej (Cerekwickiej). Budowę kościoła przypisuje się proboszczowi Marcinowi Strzale (1432-1449, 1472) oraz jego następcy Marcinowi Dedokowi. Fundację obiektu przypisuje się księciu rybnickiemu Wacławowi, względnie Mikołajowi. Budowlę postawiono w miejscu kościoła drewnianego sprzed 1180 roku, którego fundatorem był książę raciborsko–opolski Mieszko I Plątonogi; syn Władysława Wygnańca. Pierwszy z seniorów - zgodnie z ustawą sukcesyjną z 1138 roku - Władysław był najstarszym synem księcia Bolesława Krzywoustego. Kościół natomiast składał się z nawy głównej, kamienno-ceglanego prezbiterium i drewnianej wieży. Ta ostatnia pochodziła prawdopodobnie sprzed połowy XV wieku.
+W 1679 roku kościół miał 23 metry długości i 9 metrów szerokości. Przylegała do niego drewniana dzwonnica o spiczastym, gotyckim hełmie, mająca na rogach cztery smukłe wieżyczki. XVII-wieczny wizytator Joannston zanotował, że podłoga w kościele była wyłożona cegłami, a nad głowami wiernych w nawie zawieszony był płaski drewniany sufit z polichromią. Prezbiterium miało prawdziwe żebrowe sklepienie. Napisał także: ''Tak samo murowana zakrystia jest sklepiona, dość przestronna, ale niedobrze zamknięta, przeto już nieraz złodzieje przez nią do kościoła się wdarli''.
-Wieże oraz nawy kościoła rozebrano w lipcu 1798 roku, wykorzystując uzyskany materiał przy budowie kościoła [[Parafia Matki Bożej Bolesnej w Rybniku|Matki Bożej Bolesnej]] (1798-1801). Prezbiterium zaś przeznaczono na kaplicę cmentarną. W jej podziemiach spoczywa zmarły w 1808 roku ostatni proboszcz kościoła NMP, budowniczy świątyni Matki Bożej Bolesnej – ks. Feliks Reisner. Pochowani zostali tam również przedstawiciele  rodziny Węgierskich, ostatnich prywatnych właścicieli rybnickiego państwa stanowego. Zachowane prezbiterium jest orientowane; mury zostały wzmocnione szkarpami; na ścianie wschodniej osłonięto wykrój ostrołukowej tęczy.
-Nad dwuspadowym, pokrytym dachówką dachem wznosi się ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę.
-W kościele tym w latach 1619-1620 głosił kazania [[św. Jan Sarkander]].
-==Cmentarz==
+Wieże oraz nawy kościoła rozebrano w lipcu 1798 roku, wykorzystując uzyskany materiał przy budowie [[Parafia Matki Bożej Bolesnej w Rybniku|kościoła pw. Matki Bożej Bolesnej]] (1798-1801). Prezbiterium zaś przeznaczono na kaplicę cmentarną. W jej podziemiach spoczywa zmarły w 1808 roku ostatni proboszcz kościoła NMP, budowniczy kościoła Matki Bożej Bolesnej - [[Reisner Feliks|ks. Feliks Reisner]]. Pochowani zostali tam również przedstawiciele  rodziny Węgierskich, ostatnich prywatnych właścicieli rybnickiego państwa stanowego. Zachowane prezbiterium jest orientowane; mury zostały wzmocnione szkarpami; na ścianie wschodniej osłonięto wykrój ostrołukowej tęczy. Nad dwuspadowym, pokrytym dachówką dachem wznosi się ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę.
-Obok kościoła znajdował się cmentarz ogrodzony płotem. Zasłużonych obywateli miasta grzebano pod prezbiterium. Stary kościół na Górce planowano rozebrać, ale sprzeciw wyraził hrabia Węgierski, którego przodkowie byli pochowani w prezbiterium.
-Kiedy z czasem obiekt stał się za mały, to proboszczowie powiększali go, dokupując ziemię od okolicznych gospodarzy. Takie przyłączenie fragmentów ogrodów i łąk do cmentarza przeprowadzono w 1807, 1821-1824 i w 1897 roku.
-W 1920 roku zabroniono dalszego pochówku wokół kościoła oraz w pobliżu ulicy Rudzkiej. Za miastem wyznaczono miejsce pod nowy, duży cmentarz; który służy mieszkańcom Rybnika do dnia dzisiejszego. Wytyczono też wtedy nową ulicę - Cmentarną.
-Kaplica przestała pełnić swoją cmentarną funkcję, a z biegiem lat budowla podupadała.  Cmentarz natomiast tracąc opiekunów grobów, zarastał bluszczem i chwastami. Kaplica cmentarna i jej otoczenie w latach 70. XX wieku poddano gruntownej renowacji. Przywrócono jej dawny styl gotycki. Od końca lat 80. XX wieku służy jako kościół akademicki.
+*W kościele tym w latach 1619-1620 głosił kazania [[Św. Jan Sarkander|Jan Sarkander]].
 ==Duszpasterze akademiccy==
 *[[Thomas Oskar|ks. Oskar Tomas]] (1975-1977)
-*[[Kaul Józef|ks. Józef Kaul]] (1977- 1978)
+*[[Kaul Józef|ks. Józef Kaul]] (1977-1978)
 *[[Pietrzyk Tadeusz|ks. Tadeusz Pietrzyk]] (1978-1981)
-*[[Nowok Stefan|ks. Stefan Nowok]] (1981- 1984)
+*[[Nowok Stefan|ks. Stefan Nowok]] (1981-1984)
 *[[Kaul Józef|ks. Józef Kaul]]
-*[[Niesiobęcki Dariusz| ks. Dariusz Niesiobęcki]]  (1993-1996)
+*[[Niesiobęcki Dariusz| ks. Dariusz Niesiobęcki]] (1993-1996)
 *[[Mizia Zbigniew|ks. Zbigniew Mizia]] (1996-1999)
 *[[Czermiński Stefan|ks. Stefan Czermiński]] (1999-2002)
 *[[Anderko Michał|ks. Michał Anderko]] (2002-2005)
 *[[Wita Grzegorz|ks. dr Grzegorz Wita]] (2004-2006)
-*[[Śpiewak Rafał|ks. dr Rafał Śpiewak]] (2006-nadal)
+*[[Śpiewak Rafał|ks. dr Rafał Śpiewak]] (2006-2016)
+*[[Nowrot Krzysztof|ks. Krzysztof Nowrot]] (2016-2019)
+*[[Iwanecki Wojciech|ks. Wojciech Iwanecki]] (2019-nadal)
 ==Bibliografia==
-M. Szołtysek, Stary kościół, czyli 200  lat parafii Matki Boskiej Bolesnej w Rybniku, Rybnik 2001; A. Trunghardt, Dzieje Rybnika i dawniejszego państwa rybnickiego na Górnym Śląsku, Rybnik 1925 [reprint Rybnik 2000], s. 16 i 73; A.Żukowski, A. Gudzik, Szlakami Zielonego Śląska 1, Czerwionka-Leszczyny 2010, s. 286.
+M. Szołtysek, Stary kościół, czyli 200 lat parafii Matki Boskiej Bolesnej w Rybniku, Rybnik 2001; A. Trunghardt, Dzieje Rybnika i dawniejszego państwa rybnickiego na Górnym Śląsku, Rybnik 1925 [reprint Rybnik 2000], s. 16 i 73; A. Żukowski, A. Gudzik, Szlakami Zielonego Śląska 1, Czerwionka-Leszczyny 2010, s. 286; Gość Niedzielny, nr 8/1610, 26 lutego 2023, Archidiecezja katowicka, s. VI-VII
-{{Cmentarz}}
+[[Kategoria:Kościoły i kaplice|R]]
-[[Kategoria:Cmentarz - R]]
 [[Kategoria:Rybnik]]
-[[Kategoria:Kościoły i kaplice|R]]