Kościół Akademicki w Rybniku: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
Nie podano opisu zmian
(uzupełnienie)
 
(Nie pokazano 33 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
==Kościół Akademicki w Rybniku==
[[Plik:Rybnik Akad 12.jpg|thumb|right|kościół akademicki]]
Obecny Kościół Akademicki w Rybniku to prezbiterium dawnego kościoła parafialnego Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z połowy XV wieku zbudowanego w stylu gotyckim. Budowę kościoła przypisuje się proboszczowi Marcinowi Strzale (1432-1449, 1472) i jego następcy Marcinowi Dedokowi. Fundatorem kościoła był książę rybnicki Wacław, względnie Mikołaj. Kościół wybudowano w miejscu kościoła drewnianego sprzed 1180 roku, które fundatorem był książę raciborsko – opolski Mieczysław I Plątonogi, syn Władysława Wygnańca, księcia krakowskiego i Śląska, najstarszego syna króla polskiego Bolesława Krzywoustego. Drewniana wieża kościoła pochodziła prawdopodobnie sprzed połowy XV wieku.
[[Plik:Rybnik Akad 11.jpg|thumb|right|kościół akademicki]]
Wieże oraz nawy kościoła rozebrano w lipcu 1798 roku, wykorzystując uzyskany materiał przy budowę kościoła matki Boskiej Bolesnej (179801801), natomiast prezbiterium przeznaczono na kaplice cmentarną. W jej podziemiach spoczywa zmarły w 1808 roku ostatni proboszcz kościoła NMP, budowniczy kościoła Matki Boskiej Bolesnej – ks. Feliks Reisner oraz rodzina Węgierskich, ostatnich właścicieli i księstwa stanowego
W kościele tym głosił kazania w altach 1619-1620 [[Sarkander Jan|o. Jan Sarkander]].
==Cmentarz==
Koło kościoła był cmentarz ogrodzony płotem. Zasłużonych obywateli miasta grzebano pod prezbiterium. Stary kościół na górce planowano rozebrać, ale sprzeciw wyraził hrabia Węgierski, którego przodkowie byli pochowani w prezbiterium.
Kiedy z czasem stał się za mały, to proboszczowie powiększali go, dokupując ziemię od okolicznych gospodarzy. Takie przyłączenie fragmentów ogrodów i łąk do cmentarza przeprowadzono w latach 1807, 1821-1824 i w 1897.
W 1920  roku zakazano dalszego pochówku wokół kościoła i niedaleko ulicy Rudzkiej, wówczas za miastem, wyznaczono nowy duży cmentarz, który służy Rybnikowi do dnia dzisiejszego. Wytyczono też wtedy nową ulicę - Cmentarna.
Kaplica przestała pełnić swoją cmentarną funkcję, a z biegiem lat budowla podupadała, a cmentarz tracąc opiekunów grobów, zarastał bluszczem i chwastami. Kaplica cmentarna i jej otoczenie w latach 70. XX wieku poddano gruntownej renowacji. Przywrócono jej dawny styl gotycki. Od końca lat 80. XX wieku służy jako kościół akademicki.


Obecny Kościół Akademicki w Rybniku to [[prezbiterium]] dawnego kościoła parafialnego Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny zbudowanego w stylu gotyckim i pochodzącego z połowy XV wieku. Umiejscowiony jest na tzw. Górce Kościelnej (Cerekwickiej). Budowę kościoła przypisuje się proboszczowi Marcinowi Strzale (1432-1449, 1472) oraz jego następcy Marcinowi Dedokowi. Fundację obiektu przypisuje się księciu rybnickiemu Wacławowi, względnie Mikołajowi. Budowlę postawiono w miejscu kościoła drewnianego sprzed 1180 roku, którego fundatorem był książę raciborsko - opolski Mieszko I Plątonogi, syn Władysława Wygnańca. Pierwszy z seniorów - zgodnie z ustawą sukcesyjną z 1138 roku - Władysław był najstarszym synem księcia Bolesława Krzywoustego. Kościół natomiast składał się z nawy głównej, kamienno - ceglanego prezbiterium i drewnianej wieży. Ta ostatnia pochodziła prawdopodobnie sprzed połowy XV wieku.
W 1679 roku kościół miał 23 metry długości i 9 metrów szerokości. Przylegała do niego drewniana dzwonnica o spiczastym, gotyckim hełmie, mająca na rogach cztery smukłe wieżyczki. XVII-wieczny wizytator Joannston zanotował, że podłoga w kościele była wyłożona cegłami, a nad głowami wiernych w nawie zawieszony był płaski drewniany sufit z polichromią. Prezbiterium miało prawdziwe żebrowe sklepienie. Napisał także: ''Tak samo murowana zakrystia jest sklepiona, dość przestronna, ale niedobrze zamknięta, przeto już nieraz złodzieje przez nią do kościoła się wdarli''.
Wieże oraz nawy kościoła rozebrano w lipcu 1798 roku, wykorzystując uzyskany materiał przy budowie [[Parafia Matki Bożej Bolesnej w Rybniku|kościoła pw. Matki Bożej Bolesnej]] (1798-1801). Prezbiterium zaś przeznaczono na kaplicę cmentarną. W jej podziemiach spoczywa zmarły w 1808 roku ostatni proboszcz kościoła NMP, budowniczy kościoła Matki Bożej Bolesnej - [[Reisner Feliks|ks. Feliks Reisner]]. Pochowani zostali tam również przedstawiciele  rodziny Węgierskich, ostatnich prywatnych właścicieli rybnickiego państwa stanowego. Zachowane prezbiterium jest orientowane; mury zostały wzmocnione szkarpami; na ścianie wschodniej osłonięto wykrój ostrołukowej tęczy. Nad dwuspadowym, pokrytym dachówką dachem wznosi się ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę.
*W kościele tym w latach 1619-1620 głosił kazania [[Św. Jan Sarkander|Jan Sarkander]].
==Duszpasterze akademiccy==
==Duszpasterze akademiccy==
*[[Thomas Oskar| ks. Oskar Tomas]] (1975-1977),
*[[Thomas Oskar|ks. Oskar Tomas]] (1975-1977)
*[[ Kaul Józef| ks. Józef Kaul]] (1977- 1978),
*[[Kaul Józef|ks. Józef Kaul]] (1977-1978)
*[[ Pietrzyk Tadeusz| ks. Tadeusz Pietrzyk]] (1978-1981),
*[[Pietrzyk Tadeusz|ks. Tadeusz Pietrzyk]] (1978-1981)  
*[[ Nowok Stefan| ks. Stefan Nowok]] (1981- 1984),
*[[Nowok Stefan|ks. Stefan Nowok]] (1981-1984)
* ks. Józef Kaul   
*[[Kaul Józef|ks. Józef Kaul]]    
*[[ Niesiobęcki Dariusz| ks. Dariusz Niesiobęcki]] (1993-1996),
*[[Niesiobęcki Dariusz| ks. Dariusz Niesiobęcki]] (1993-1996)
*[[ Mizia Zbigniew| ks. Zbigniew Mizia]] (1996-1999),
*[[Mizia Zbigniew|ks. Zbigniew Mizia]] (1996-1999)  
*[[ Czermiński Stefan| ks. Stefan Czermiński]] (1999-2002),
*[[Czermiński Stefan|ks. Stefan Czermiński]] (1999-2002)  
*[[ Anderko Michał| ks. Michał Anderko]] (2002-2005) ,
*[[Anderko Michał|ks. Michał Anderko]] (2002-2005)
*[[ Wita Grzegorz| ks. dr Grzegorz Wita]] (2004-2006)  
*[[Wita Grzegorz|ks. dr Grzegorz Wita]] (2004-2006)  
* [[Śpiewak Rafał| ks. dr Rafał Śpiewak]](2006-nadal)
*[[Śpiewak Rafał|ks. dr Rafał Śpiewak]] (2006-2016)
*[[Nowrot Krzysztof|ks. Krzysztof Nowrot]] (2016-2019)
*[[Iwanecki Wojciech|ks. Wojciech Iwanecki]] (2019-nadal)


==Bibliografia==
==Bibliografia==
M. Szołtysek, Stary kościół, czyli 200 lat parafii Matki Boskiej Bolesnej w Rybniku, Rybnik 2001.
M. Szołtysek, Stary kościół, czyli 200 lat parafii Matki Boskiej Bolesnej w Rybniku, Rybnik 2001; A. Trunghardt, Dzieje Rybnika i dawniejszego państwa rybnickiego na Górnym Śląsku, Rybnik 1925 [reprint Rybnik 2000], s. 16 i 73; A. Żukowski, A. Gudzik, Szlakami Zielonego Śląska 1, Czerwionka-Leszczyny 2010, s. 286; Gość Niedzielny, nr 8/1610, 26 lutego 2023, Archidiecezja katowicka, s. VI-VII
 
[[Kategoria:Kościoły i kaplice|R]]
[[Kategoria:Kościoły i kaplice]]
[[Kategoria:Rybnik]]
[[Kategoria:Cmentarze|R]]

Aktualna wersja na dzień 17:24, 26 lut 2023

kościół akademicki
kościół akademicki

Obecny Kościół Akademicki w Rybniku to prezbiterium dawnego kościoła parafialnego Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny zbudowanego w stylu gotyckim i pochodzącego z połowy XV wieku. Umiejscowiony jest na tzw. Górce Kościelnej (Cerekwickiej). Budowę kościoła przypisuje się proboszczowi Marcinowi Strzale (1432-1449, 1472) oraz jego następcy Marcinowi Dedokowi. Fundację obiektu przypisuje się księciu rybnickiemu Wacławowi, względnie Mikołajowi. Budowlę postawiono w miejscu kościoła drewnianego sprzed 1180 roku, którego fundatorem był książę raciborsko - opolski Mieszko I Plątonogi, syn Władysława Wygnańca. Pierwszy z seniorów - zgodnie z ustawą sukcesyjną z 1138 roku - Władysław był najstarszym synem księcia Bolesława Krzywoustego. Kościół natomiast składał się z nawy głównej, kamienno - ceglanego prezbiterium i drewnianej wieży. Ta ostatnia pochodziła prawdopodobnie sprzed połowy XV wieku.

W 1679 roku kościół miał 23 metry długości i 9 metrów szerokości. Przylegała do niego drewniana dzwonnica o spiczastym, gotyckim hełmie, mająca na rogach cztery smukłe wieżyczki. XVII-wieczny wizytator Joannston zanotował, że podłoga w kościele była wyłożona cegłami, a nad głowami wiernych w nawie zawieszony był płaski drewniany sufit z polichromią. Prezbiterium miało prawdziwe żebrowe sklepienie. Napisał także: Tak samo murowana zakrystia jest sklepiona, dość przestronna, ale niedobrze zamknięta, przeto już nieraz złodzieje przez nią do kościoła się wdarli.

Wieże oraz nawy kościoła rozebrano w lipcu 1798 roku, wykorzystując uzyskany materiał przy budowie kościoła pw. Matki Bożej Bolesnej (1798-1801). Prezbiterium zaś przeznaczono na kaplicę cmentarną. W jej podziemiach spoczywa zmarły w 1808 roku ostatni proboszcz kościoła NMP, budowniczy kościoła Matki Bożej Bolesnej - ks. Feliks Reisner. Pochowani zostali tam również przedstawiciele rodziny Węgierskich, ostatnich prywatnych właścicieli rybnickiego państwa stanowego. Zachowane prezbiterium jest orientowane; mury zostały wzmocnione szkarpami; na ścianie wschodniej osłonięto wykrój ostrołukowej tęczy. Nad dwuspadowym, pokrytym dachówką dachem wznosi się ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę.

  • W kościele tym w latach 1619-1620 głosił kazania Jan Sarkander.

Duszpasterze akademiccy

Bibliografia

M. Szołtysek, Stary kościół, czyli 200 lat parafii Matki Boskiej Bolesnej w Rybniku, Rybnik 2001; A. Trunghardt, Dzieje Rybnika i dawniejszego państwa rybnickiego na Górnym Śląsku, Rybnik 1925 [reprint Rybnik 2000], s. 16 i 73; A. Żukowski, A. Gudzik, Szlakami Zielonego Śląska 1, Czerwionka-Leszczyny 2010, s. 286; Gość Niedzielny, nr 8/1610, 26 lutego 2023, Archidiecezja katowicka, s. VI-VII