Broda Ryszard

Z e-ncyklopedia

Broda Ryszard (1890-1946)

Urodził się 7 lutego 1890 w Makowie (pow. raciborski) w rodzinie Teodora i Franciszki z d. Beyer. W latach 1905-1912 uczęszczał do gimnazjum w Głubczycach, ale maturę zdał w Collegium Carolinum w Oberlahnstein w rejencji Wiesbaden 26 września 1912, a od 25 października 1912 do 17 października 1919 (z przerwą w okresie wojny) studiował na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego.

Podczas I wojny światowej był sanitariuszem na frontach francuskim i rosyjskim. W czasie studiów był członkiem Kółka Polskiego w konwikcie biskupim, być może należał także do tajnych polskich organizacji akademickich. Zwolniony z wojska 5 lutego 1919 podjął na nowo studia, a po ich ukończeniu 1 września 1919 został alumnem we wrocławskim konwikcie biskupim. Jednakże święceń subdiakonatu mu odmówiono; według prob. ks. Józefa Patasa z Makowa powodem odmowy były przekonania polskie Brody. W wyniku starań ks. Patasa i ks. dra Teofila Bromboszcza z Wrocławia, duszpasterza tamtejszych Polaków, interweniującego u ks. prymasa E. Dalbora, a także dzięki staraniom regensa alumnatu wrocławskiego, ks. S. Maślińskiego, otrzymał święcenia kapłańskie w Gnieźnie 8 sierpnia 1920.

Po opuszczeniu Wrocławia w marcu 1920 roku przez krótki czas był sekretarzem biura plebiscytowego w Lublińcu na Górnym Śląsku. Od 1 września 1920 został wikariuszem w Pakości w diecezji gnieźnieńsko-poznańskiej. Później, do końca czerwca 1923 roku był wikarym w bydgoskiej parafii NSPJ, 1 lipca 1923 powrócił na Górny Śląsk, do nowo utworzonej Administracji Apostolskiej dla Śląska Polskiego, obejmując funkcję wikarego w parafii Wniebowzięcia NMP w Katowicach. Od 1 września 1924 został katechetą w Miejskim Gimnazjum w Mikołowie, od 13 września 1926 wikarym w rybnickiej parafii św. Antoniego, a od 23 maja 1927 wikariuszem-lokalistą nowo powstałej stacji duszpasterskiej w Gaszowicach w powiecie rybnickim. Od 17 listopada 1927 był proboszczem tamtejszej parafii Opatrzności Bożej.

W związku z przewrotem majowym Józefa Piłsudskiego został zaliczony do „zdeklarowanych księży sanatorów" (E. Długajczyk). W 1928 roku wydał w Mikołowie modlitewnik „Droga do nieba”, w rękopisie pozostawił pracę pt. Akcja Katolicka a polityka. Od 1 września 1934 był proboszczem w Czuchowie w powiecie rybnickim.

Wybuch II wojny światowej stał się powodem załamania psychicznego ks. Brody pogłębiając jego skłonność do nadużywania alkoholu, nabytą w wyniku choroby na grypę hiszpańską podczas I wojny światowej. Wiosną 1940 roku został przez katowickiego wikariusza generalnego zasuspendowany. Jednak już zimą powierzono mu administrację jednej z parafii na Śląsku Cieszyńskim. Wkrótce powrócił jednak do Rybnika i zamieszkał u siostry, lecząc się i sprawując posługę duszpasterską u franciszkanów rybnickich, a także w innych kościołach, m.in. w Rydułtowach (1944), Chwałowicach (od 18 listopada 1944) i Boguszowicach (1945). Pozbawiony wcześniej probostwa propter ebrietatem, 17 kwietnia 1945 został wikariuszem-kooperatorem w Krasowach, a 17 listopada 1945 administratorem parafii w Miasteczku, przyrzekając abstynencję. Zmarł w 1946 roku.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Ryszarda Brody; Schematyzm 1923-1947; WD 1926, nr 11, s. 72; WD 1927, nr 6, s. 41; WD 1929, nr 2, s. 22; WD 1929, nr 8, s. 78; WD 1930, nr 2, s. 48; L. Smołka, Broda Ryszard Romuald (hasło), [w:] Słownik biograficzny, s.50-51; E. Długajczyk, Sanacja śląska 1926-1939, Katowice 1983; H. Gwóźdź, Udział duchowieństwa, s. 181, 227; F. Szymiczek, Stowarzyszenia akademickie polskiej młodzieży górnośląskiej we Wrocławiu 1863-1918, Wrocław 1963, s. 200.