Parafia Wszystkich Świętych w Pszczynie: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
(dr) |
||
(Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Grafika:Pszczyna widok.jpg|600px|center]] | [[Grafika:Pszczyna widok.jpg|600px|thumb|center|Pałac w Pszczynie]] | ||
Pierwsze wzmianki na temat parafii Wszystkich Świętych w Pszczynie | Pierwsze wzmianki na temat parafii Wszystkich Świętych w Pszczynie pochodzą z XII wieku. Wtedy to postawiono drewniany kościół św. Jadwigi (pierwotnie pod innym wezwaniem). Tenże kościółek gromadził parafian z okolicznych wsi licznie otaczających założone w XII wieku miasto Pszczynę. Kościół pw. Wszystkich Świętych powstał wraz z założeniem miasta. Do XVI wieku przeznaczony był on wyłącznie dla mieszczan, natomiast mieszkańcy wiosek należących do parafii pszczyńskiej przychodzili do kościoła pw. św. Jadwigi, administrowanego przez jednego z wikarych. | ||
Kościół Wszystkich Świętych wraz z probostwem spłonął w czasie pożaru miasta w 1545. Obecnie kościół Wszystkich Świętych stanowi cenny obiekt śląskiej architektury późnobarokowej. Po kolejnym pożarze w 1748, został częściowo przebudowany i wyposażony w nowe ołtarze barokowe, według projektu Christiana Jahne. Prace | Kościół pw. Wszystkich Świętych wraz z probostwem spłonął w czasie pożaru miasta w 1545 roku. Obecnie kościół pw. Wszystkich Świętych stanowi cenny obiekt śląskiej architektury późnobarokowej. Po kolejnym pożarze w 1748 roku, został częściowo przebudowany i wyposażony w nowe ołtarze barokowe, wykonane według projektu Christiana Jahne. Prace ukończono w roku 1753. Pierwszy po [[Skutki Reformacji na Śląsku|reformacji]] pszczyński proboszcz i dziekan katolicki - [[Bloch Stanisław| ks. Bloch]], objął parafię w 1630 roku. | ||
W 1350 roku powstał [[dekanat pszczyński]], który | W 1350 roku powstał [[Dekanat Pszczyna|dekanat pszczyński]], który do 1821 roku należał do archidiecezji krakowskiej. Później włączono go do [[Diecezja wrocławska|archidiecezji wrocławskiej]]. W czasach reformacji, aż do 1630 roku, kościół znajdował się w posiadaniu protestantów. Po odzyskaniu go przez katolików, przez kilka lat duszpasterstwo w Pszczynie prowadzili księża [[jezuici]] z Krakowa, których sprowadził [[Rakowski Jan|ks. Jan Rakowski]]. | ||
Kościół drewniany św. Jadwigi, znajdujący się w parku, spłonął wraz z cennymi rzeźbami i obrazami we wrześniu 1939, w pierwszych dniach wojny. W historii miasta istniały jeszcze dwa dalsze kościoły: Kościół Krzyża Świętego przy bramie krakowskiej (spłonął podczas pożaru miasta w 1458 roku i | Kościół drewniany pw. św. Jadwigi, znajdujący się w parku, spłonął wraz z cennymi rzeźbami i obrazami we wrześniu 1939 roku, w pierwszych dniach wojny. W historii miasta istniały jeszcze dwa dalsze kościoły: Kościół pw. Krzyża Świętego przy bramie krakowskiej (spłonął podczas pożaru miasta w 1458 roku i później nie został już odbudowany) oraz kościół pw. św. Wolfganga, który stał przed miastem przy drodze do Starej Wsi, w miejscu dzisiejszego cmentarza Krzyża Świętego. Na temat kościoła pw. św. Wolfganga zachowała się wzmianka z 1510 roku. W 1659 roku odbudowany pod nowym wezwaniem Krzyża Świętego, został rozebrany w 1812 roku. | ||
Na starym cmentarzu, założonym na miejscu nieistniejącego już kościoła św. Jadwigi, | Na starym cmentarzu, założonym na miejscu nieistniejącego już kościoła pw. św. Jadwigi, znajduje się grób zmarłego w czasie wizytacji kanonicznej w 1860 roku biskupa sufragana wrocławskiego [[Bogedain Bernard|Bernarda Bogedaina]], krzewiciela i obrońcy języka polskiego w szkołach śląskich. | ||
W 1931 roku wnętrze kościoła zostało w dużym stopniu poszerzone od strony wschodniej o zakrystię i drugą część kaplicy Krzyża Świętego. Kolejnym proboszczem parafii w latach 1950-1989 był | W 1931 roku wnętrze kościoła zostało w dużym stopniu poszerzone od strony wschodniej o zakrystię i drugą część kaplicy Krzyża Świętego. Kolejnym proboszczem parafii w latach 1950-1989 był [[Kuczera Józef|ks. prałat Józef Kuczera]]. W tym czasie z parafii Wszystkich Świętych zostało wydzielonych siedem nowych parafii. Konsekracji kościoła dokonał [[Bieniek Juliusz|bp Juliusz Bieniek]] 10 października 1959. W latach 1995–2001 wnętrze kościoła zostało w całości odnowione, a w 2008 roku zamknięto etap prac wykończeniowych na elewacji. Nowy ołtarz poświęcił 26 stycznia 2001 [[Zimoń Damian|abp Damian Zimoń]]. | ||
W parafii na uwagę zasługuje kult maryjny związany z XVII-wiecznym obrazem [[Matka Boża Pszczyńska|Matki Bożej Pszczyńskiej]], zwanej Przedziwną, umieszczonym w bocznym ołtarzu, otaczany kultem jako cudowny już od XV wieku. W bocznej kaplicy Świętego Krzyża znajduje się krypta mieszcząca 14 metalowych trumien, w których od XVII wieku chowano rodzinę książąt pszczyńskich. Od lat w kościele na pszczyńskim rynku ma miejsce całodzienna adoracja Najświętszego Sakramentu w kaplicy św. Teresy. | W parafii na uwagę zasługuje kult maryjny związany z XVII-wiecznym obrazem [[Matka Boża Pszczyńska|Matki Bożej Pszczyńskiej]], zwanej Przedziwną, umieszczonym w bocznym ołtarzu, który otaczany kultem jako cudowny już od XV wieku. W bocznej kaplicy Świętego Krzyża znajduje się krypta mieszcząca 14 metalowych trumien, w których od XVII wieku chowano rodzinę książąt pszczyńskich. Od lat w kościele na pszczyńskim rynku ma miejsce całodzienna adoracja Najświętszego Sakramentu w kaplicy św. Teresy. | ||
Obecnie parafia Wszystkich | Obecnie parafia Wszystkich Świętych w Pszczynie liczy 9 tys. wiernych. | ||
'''Patrz także''': [[Felicjanki - Pszczyna]] | |||
==Proboszczowie pszczyńscy po roku 1922== | ==Proboszczowie pszczyńscy po roku 1922== | ||
*[[Bielok Mateusz|ks. Mateusz Bielok]] administrator (1922-1923), proboszcz (1923-1950) | *[[Bielok Mateusz|ks. Mateusz Bielok]] administrator (1922-1923), proboszcz (1923-1950) | ||
*[[Kuczera Józef|ks | *[[Kuczera Józef|ks. Józef Kuczera]] administrator (1950-1957), proboszcz (1957-1989) | ||
*[[Stachoń Tadeusz|ks. Tadeusz Stachoń]] administrator (1989-1990) | *[[Stachoń Tadeusz|ks. Tadeusz Stachoń]] administrator (1989-1990) | ||
*[[Janko Krystian|ks. Krystian Janko]] (1990-nadal) | *[[Janko Krystian|ks. Krystian Janko]] (1990-2018) | ||
*[[Gatnar Damian|ks. Damian Gatnar]] (2018-nadal) | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
J. Koserczyk, Kronika Parafii Wszystkich Świętych w Pszczynie, Pszczyna 2008; Katalog Archidiecezji Katowickiej 2005; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, | L. Musioł. Pszczyna. Monografja historyczna, Katowice 1936; J. Koserczyk, Kronika Parafii Wszystkich Świętych w Pszczynie, Pszczyna 2008; Katalog Archidiecezji Katowickiej 2005; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 243-244; M. Rzepka, Barokowy blask, Parafia Wszystkich Świętych w Pszczynie, GN 2001, nr 5, s. 15; L. Makówka, Tajemnice krypt śląskich kościołów, "Z tej Ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 2008", Katowice 2007, s. 98-99. | ||
{{Dekanaty}} | {{Dekanaty}} | ||
[[Kategoria:Parafie - P|Pszczyna]] | [[Kategoria:Parafie - P|Pszczyna]] | ||
[[Kategoria:Dekanat Pszczyna|Pszczyna]] | [[Kategoria:Dekanat Pszczyna|Pszczyna]] | ||
[[Kategoria:Pszczyna]] |
Aktualna wersja na dzień 17:47, 13 lis 2022
Pierwsze wzmianki na temat parafii Wszystkich Świętych w Pszczynie pochodzą z XII wieku. Wtedy to postawiono drewniany kościół św. Jadwigi (pierwotnie pod innym wezwaniem). Tenże kościółek gromadził parafian z okolicznych wsi licznie otaczających założone w XII wieku miasto Pszczynę. Kościół pw. Wszystkich Świętych powstał wraz z założeniem miasta. Do XVI wieku przeznaczony był on wyłącznie dla mieszczan, natomiast mieszkańcy wiosek należących do parafii pszczyńskiej przychodzili do kościoła pw. św. Jadwigi, administrowanego przez jednego z wikarych.
Kościół pw. Wszystkich Świętych wraz z probostwem spłonął w czasie pożaru miasta w 1545 roku. Obecnie kościół pw. Wszystkich Świętych stanowi cenny obiekt śląskiej architektury późnobarokowej. Po kolejnym pożarze w 1748 roku, został częściowo przebudowany i wyposażony w nowe ołtarze barokowe, wykonane według projektu Christiana Jahne. Prace ukończono w roku 1753. Pierwszy po reformacji pszczyński proboszcz i dziekan katolicki - ks. Bloch, objął parafię w 1630 roku.
W 1350 roku powstał dekanat pszczyński, który do 1821 roku należał do archidiecezji krakowskiej. Później włączono go do archidiecezji wrocławskiej. W czasach reformacji, aż do 1630 roku, kościół znajdował się w posiadaniu protestantów. Po odzyskaniu go przez katolików, przez kilka lat duszpasterstwo w Pszczynie prowadzili księża jezuici z Krakowa, których sprowadził ks. Jan Rakowski.
Kościół drewniany pw. św. Jadwigi, znajdujący się w parku, spłonął wraz z cennymi rzeźbami i obrazami we wrześniu 1939 roku, w pierwszych dniach wojny. W historii miasta istniały jeszcze dwa dalsze kościoły: Kościół pw. Krzyża Świętego przy bramie krakowskiej (spłonął podczas pożaru miasta w 1458 roku i później nie został już odbudowany) oraz kościół pw. św. Wolfganga, który stał przed miastem przy drodze do Starej Wsi, w miejscu dzisiejszego cmentarza Krzyża Świętego. Na temat kościoła pw. św. Wolfganga zachowała się wzmianka z 1510 roku. W 1659 roku odbudowany pod nowym wezwaniem Krzyża Świętego, został rozebrany w 1812 roku.
Na starym cmentarzu, założonym na miejscu nieistniejącego już kościoła pw. św. Jadwigi, znajduje się grób zmarłego w czasie wizytacji kanonicznej w 1860 roku biskupa sufragana wrocławskiego Bernarda Bogedaina, krzewiciela i obrońcy języka polskiego w szkołach śląskich.
W 1931 roku wnętrze kościoła zostało w dużym stopniu poszerzone od strony wschodniej o zakrystię i drugą część kaplicy Krzyża Świętego. Kolejnym proboszczem parafii w latach 1950-1989 był ks. prałat Józef Kuczera. W tym czasie z parafii Wszystkich Świętych zostało wydzielonych siedem nowych parafii. Konsekracji kościoła dokonał bp Juliusz Bieniek 10 października 1959. W latach 1995–2001 wnętrze kościoła zostało w całości odnowione, a w 2008 roku zamknięto etap prac wykończeniowych na elewacji. Nowy ołtarz poświęcił 26 stycznia 2001 abp Damian Zimoń.
W parafii na uwagę zasługuje kult maryjny związany z XVII-wiecznym obrazem Matki Bożej Pszczyńskiej, zwanej Przedziwną, umieszczonym w bocznym ołtarzu, który otaczany kultem jako cudowny już od XV wieku. W bocznej kaplicy Świętego Krzyża znajduje się krypta mieszcząca 14 metalowych trumien, w których od XVII wieku chowano rodzinę książąt pszczyńskich. Od lat w kościele na pszczyńskim rynku ma miejsce całodzienna adoracja Najświętszego Sakramentu w kaplicy św. Teresy. Obecnie parafia Wszystkich Świętych w Pszczynie liczy 9 tys. wiernych.
Patrz także: Felicjanki - Pszczyna
Proboszczowie pszczyńscy po roku 1922
- ks. Mateusz Bielok administrator (1922-1923), proboszcz (1923-1950)
- ks. Józef Kuczera administrator (1950-1957), proboszcz (1957-1989)
- ks. Tadeusz Stachoń administrator (1989-1990)
- ks. Krystian Janko (1990-2018)
- ks. Damian Gatnar (2018-nadal)
Bibliografia
L. Musioł. Pszczyna. Monografja historyczna, Katowice 1936; J. Koserczyk, Kronika Parafii Wszystkich Świętych w Pszczynie, Pszczyna 2008; Katalog Archidiecezji Katowickiej 2005; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 243-244; M. Rzepka, Barokowy blask, Parafia Wszystkich Świętych w Pszczynie, GN 2001, nr 5, s. 15; L. Makówka, Tajemnice krypt śląskich kościołów, "Z tej Ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 2008", Katowice 2007, s. 98-99.
|