Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Przegędzy

Przegędza to wioska znajdująca się pomiędzy Rybnikiem a Leszczynami. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z XIII wieku, jednak parafia jest młoda i istnieje dopiero od 1973 roku. Przegędza początkowo była związana z parafią rybnicką, która w szczytowym okresie swojej działalności skupiała 25 miejscowości, a w późniejszym okresie, aż do 1973 roku, z parafią leszczyńską św. Andrzeja Boboli. Msze święte odprawiano wówczas w małej, przydrożnej kaplicy. Wierni z Przegędzy mieli ambicje zbudować własny kościół. Do kościoła bowiem w Leszczynach musieli iść 20 do 35 minut.

22 maja 1973 bp Herbert Bednorz mianował rektorem kapliczki ks. Henryka Pawlicę, będącego w tym czasie wikariuszem w parafii leszczyńskiej. Przyszła parafia liczyła 1200 wiernych. 30 grudnia 1980 Urząd Wojewódzki w Katowicach wydał zgodę na rozbudowę kaplicy, a to umożliwiło biskupowi Herbertowi Bednorzowi erygowanie tam parafii (17 marca 1981).

Budowa kościoła

16 kwietnia 1982 rozpoczęto prace budowlane. Pasterkę 1982 roku odprawiono już w dolnych pomieszczeniach, które obecnie są salkami katechetycznymi. W marcu 1987 roku biskup Janusz Zimniak dokonał wmurowania kamienia węgielnego. Konsekracji dokonał w niedzielę 28 sierpnia 1988 biskup Damian Zimoń. Zespół budynków części sakralnej i mieszkalnej oraz wystrój wnętrza kościoła zaprojektował inż. arch. Karol Gierlotka. Kościół i otoczenie swoją wielofunkcyjnością nawiązuje do typu kościołów osiedlowych. Natomiast pod względem wystroju „łączy elementy świątyń namiotowych i rzeźbiarskich”. W dolnej części kościoła znajdują się salki katechetyczne. W 1995 roku został w parafii założony cmentarz. Dzwony odlane w ludwisarni Felczyńskich w Taciszowie zawieszono na dzwonnicy w 1997 roku.

Kapliczki i krzyże przydrożne

Z 1840 roku pochodzi kapliczka przydrożna wybudowana przez jednego z mieszkańców - Józefa Piątka. Jest to budowla w stylu klasycystycznym, ozdobiona profilowanym gzymsem i ośmioboczna wieżyczka na dachu. Do niedawna znajdował się w jej wnętrzu XVIII-wieczny obraz „Ukrzyżowanie”, który trafił tu z rozebranego na początku XIX kościoła pw. Jana Chrzciciela. Kapliczka została przesunięta i odnowiona w 1966 roku dzięki proboszczowi z Leszczyn - ks. Wilhelmowi Dłucikowi. Od 1946 roku, w niedziele i święta, odprawiali przy niej msze święte duchowni parafii leszczyńskiej, zwłaszcza dla ludzi starszych. Z chwilą budowy kościoła, pełni ona funkcje kaplicy cmentarnej. Krzyż przydrożny przy ul. Mikołowskiej oraz trzy kapliczki: przy ul. Mikołowskiej i przy ul. Powstańców. Wszystkie kapliczki powstały w latach 1913-1930.

Proboszczowie

• ks. Henryk Pawlica rektor (1973-1981), proboszcz (1981-2006)
• ks. Andrzej Marek (2006-nadal)

Bibliografia

A. Gudzik, Przegędza, zarys dziejów, Czerwionka-Leszczyny 2003; Kronika budowy kościoła w Przegędzy, Archiwum parafii; Kronika parafii Przegędza, Archiwum parafii.