Parafia Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju

Jastrzębie Zdrój jest położone w południowo-zachodniej części diecezji katowickiej, oddalone 20 km. od Rybnika i 80 km. od Katowic.

Wieś Jastrzębie powstała na przełomie XIII i XIV w. W tym okresie miało miejsce szczególne nasilenie akcji osadniczej na Śląsku poprzez zakładanie wsi na prawie niemieckim. W 1818 roku, ze względu na zwiększającą się liczbę mieszkańców, nastąpił podział miejscowości na Jastrzębie Górne i Dolne. Intensywny rozwój osady nastąpił w XIX wieku. W 1859 roku na terenie miejscowości prowadzono wiercenia geologiczne w poszukiwaniu złóż węgla kamiennego. Wynikami badań geologicznych zainteresowało się środowisko niemieckich lekarzy – co zapoczątkowało historię Jastrzębia jako uzdrowiska, czyli zdroju (stąd późniejsza nazwa „Jastrzębie Zdrój”).

Po II wojnie światowej powrócono do prowadzenia badań geologicznych w celu poszukiwania, rozpoznania i udokumentowania zalegających na tym terenie złóż węgla kamiennego. W wyniku podjętych przedsięwzięć odkryto bogate złoża tego surowca. Z tego powodu pod koniec lat pięćdziesiątych władze państwowe podjęły decyzję o zaniechaniu rozbudowy ośrodka leczniczego, przy jednoczesnym tworzenia zaplecza dla przemysłu węglowego i budowie kopalń. Decyzja ta zapoczątkowała gwałtowny rozwój Jastrzębia Zdroju. Wraz z rozbudową przemysłu wydobywczego zwiększyła się znacząco liczba mieszkańców. W 1955 roku Jastrzębie liczyło 2230 osób, w 1968 roku – 15 779 osób. W 1977 roku w Jastrzębiu Zdroju mieszkało ponad 102 tysiące mieszkańców. Czas pokazał, że władzom komunistycznym zależało, by Jastrzębie Zdrój stało się sypialnią dla pracujących w górnictwie. W latach 60-tych i 70-tych XX wieku, z powodu wzrastającej liczby mieszkańców Jastrzębia Zdroju, istniejący w Jastrzębiu Zdroju kościół pw. św. Katarzyny okazał się za mały. Mógł on pomieścić w czasie wszystkich niedzielnych mszy jedynie 2000 osób. Z tego powodu konieczna była budowa nowego punktu sakralnego na terenie parafii lub podjęcie starań o utworzenie nowej parafii na terenie miasta. Czemu sprzeciwiła się władza komunistyczna. Od sierpnia 1972 roku przy kapliczce zaczęli gromadzić się starsi mieszkańcy miasta, którzy z lat młodości pamiętali nabożeństwa odprawiane przy figurze św. Jana Nepomucena.

Budowa kościoła

Pierwsze starania o budowę nowego kościoła podjął w 1971 roku nowo mianowany proboszcz parafii św. Katarzyny, ks. Czesław Podleski. Jednak władze komunistyczne ignorowały problemy mieszkańców i nie odpowiadały na pisma zarządcy parafii. W sprawę uzyskania zezwolenia na budowę kościoła czynnie zaangażowali się mieszkańcy miasta. Delegacje robotników udawały się do władz partyjnych i wojewódzkich. 5 kwietnia 1974 w obecności biskupa katowickiego Herberta Bednorza wojewoda katowicki wydał zgodę na budowę nowego kościoła. Do pracy nad projektem przyszłego kościoła włączył się również inż. Mieczysław Król. Franciszek Klimek sugerował, by nowo powstała świątynia składała się z dwóch kościołów – „dolnego” i nadbudowanego nad nim „górnego”. Obydwa kościoły swoim wyglądem miały przypominać kwiat lilii: dolny stanowił łodygę („nasadę kielicha kwiatu”), górny kielich był wysunięty w boki nad dolnym na szerokość 5 metrów. Z tego powodu ściany, posadzka, ławki w dolnym kościele miały być koloru zielonego. Istotą koncepcji było „otwarcie” dolnego kościoła na otaczającą zieleń. W tym celu projektanci zaproponowali przeszklone wnętrze dolnego kościoła. Nowatorska propozycja dotyczyła budowy w pobliżu figury św. Jana Nepomucena kaskady przepływowych basenów. Parafia uzyskała 6 lipca 1974 wszystkie potrzebne zezwolenia, niezbędne do rozpoczęcia budowy. Teren przeznaczony pod budowę nowego kościoła (o powierzchni 1 ha 21 a 72 m2) przeszedł na własność parafii św. Katarzyny w Jastrzębiu Zdroju 30 października 1974 Rozpoczęły się prace przygotowawcze pod budowę nowego kościoła. Prace budowlane rozpoczęto w 1976 roku. W styczniu 1977 roku rozpoczęto budowę probostwa i domu katechetycznego. Budowę kościoła wraz z przylegającymi budynkami ukończono pod koniec grudnia 1980 roku ks. bp Herbert Bednorz poświęcił kościół pw. NMP Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju 21 grudnia 1980. W pracę przy budowie „Kościoła na Górce” było zaangażowanych wielu mieszkańców miasta, głównie górników, którzy przychodzili na budowę po zakończeniu pracy w kopalniach. Wielu z nich przeznaczało na ten cel dni wolne, urlop. Wśród robotników nie brakowało emerytów i rencistów, młodzieży a także kobiet. Osoby pracujące przy wznoszeniu kościoła były represjonowane przez władzę komunistyczną. Budowa kościoła w Jastrzębiu Zdroju zintegrowała mieszkańców miasta. W pracę zaangażowali się również księża jastrzębscy. Zaufanie zdobyte na placu budowy zaowocowało w czasie strajków robotniczych w 1980 roku. W tamtym czasie górnicy zwrócili się o pomoc i radę w rozwiązaniu problemów do duszpasterzy z „parafii na Bożka”. Po zakończeniu strajków sierpniowych z 1980 roku kościół pw. NMP Matki Kościoła stał się miejscem spotkań tworzącej się opozycji solidarnościowej.

Powstanie parafii

Ks. bp Herbert Bednorz erygował parafię pw. NMP Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju 16 lipca 1979. Dekret wszedł w życie z dniem 1 sierpnia 1979. Nowa parafia powstała z części parafii pw. św. Katarzyny w Jastrzębiu Zdroju. Parafia liczyła 46 tys. Osób. Wspólnotę parafialną stanowili niemal wyłącznie górnicy i ich rodziny. We mszach świętych uczestniczyło ok. 55 % wiernych. 15 sierpnia 1979 ks. Bernard Czernecki – dotychczasowy proboszcz parafii pw. Katarzyny w Jastrzębiu Zdroju został mianowany mianował proboszczem powstającej parafii NMP Matki Kościoła.

Patrz również

Kapliczka św. Jana Nepomucena w Jastrzębiu Zdroju

Proboszczowie

• Bernard Czernecki wikariusz-ekonom (1979-1980), proboszcz (1980-1994)
• Marek Szkudło (1994-nadal)

Bibliografia

Dekret erekcji Parafii Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju, WD 1980, nr 8, s. 180-181; S. Skotnica, Duszpasterstwo robotników w parafii Najświętszej Marii Panny Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju w latach 1974–1981, Katowice 1991, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; [tegoż:], Wiara i węgiel. Jastrzębie 1980–1981, Katowice 1995; M. Kłakus, Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju w latach 1974-1980. Budowa kościoła i tworzenie parafii, Katowice, 2006; E. Witak, Budowa Kościoła w Jastrzębiu – a zaangażowanie się w nią katolików świeckich (studium historyczno-pastoralne), Kraków 1980 praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; G. Piekarczyk, Parafia Kościoła rzymskokatolickiego pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju i jej funkcje w życiu społeczno-kulturalnym mieszkańców Jastrzębia, Cieszyn 1997, mps mgr w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; Dekret erekcji parafii Najświętszej Maryi Panny Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Jastrzębiu, WD (kat) 1984, nr 10, s. 292-293.