Parafia Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju

Z e-ncyklopedia

Historia

Jastrzębie Zdrój jest położone w południowo-zachodniej części archidiecezji katowickiej, oddalone 20 km od Rybnika i 80 km od Katowic.

Wieś Jastrzębie powstała na przełomie XIII i XIV wieku. W tym okresie miało miejsce szczególne nasilenie akcji osadniczej na Śląsku, które przejawiało się w zakładaniu licznych wsi na prawie niemieckim. W 1818 roku, ze względu na zwiększającą się liczbę mieszkańców, nastąpił podział miejscowości na Jastrzębie Górne i Dolne. Intensywny rozwój osady nastąpił w XIX wieku. W 1859 roku na terenie miejscowości prowadzono odwierty geologiczne, mające na celu poszukiwanie złóż węgla kamiennego. Wynikami badań geologicznych zainteresowało się środowisko niemieckich lekarzy – co zapoczątkowało historię Jastrzębia jako uzdrowiska, czyli Zdroju (stąd późniejsza nazwa „Jastrzębie Zdrój”).

Po II wojnie światowej kontynuowano badania geologiczne. Naukowcy chcieli przeprowadzić rozpoznanie terenu i udokumentować zalegające na nim złoża węgla kamiennego. W wyniku podjętych przedsięwzięć odkryto bogate złoża tego surowca. Właśnie z tego powodu władze państwowe podjęły pod koniec lat 50. decyzję o zaniechaniu rozbudowy ośrodka leczniczego, przy jednoczesnym tworzeniu zaplecza dla przemysłu węglowego i budowie kopalń. Decyzja ta zapoczątkowała gwałtowny rozwój Jastrzębia Zdroju. Wraz z rozbudową przemysłu wydobywczego zwiększyła się znacząco liczba mieszkańców. W 1955 roku Jastrzębie liczyło 2230 osób, w 1968 roku – 15779 osób. W 1977 roku w Jastrzębiu Zdroju mieszkało już ponad 102 tys. mieszkańców. Czas pokazał, że władzom komunistycznym zależało, by Jastrzębie Zdrój stało się swoistą "sypialnią" dla pracujących w górnictwie. W latach 60. i 70. XX wieku, z powodu wzrastającej liczby mieszkańców, istniejący w Jastrzębiu Zdroju kościół pw. św. Katarzyny okazał się za mały. Mógł on pomieścić w czasie wszystkich niedzielnych mszy jedynie 2000 osób. Z tego powodu konieczna była budowa nowego punktu sakralnego na terenie parafii lub podjęcie starań o utworzenie nowej parafii na terenie miasta. Takim planom sprzeciwiła się władza komunistyczna. Od sierpnia 1972 roku przy kapliczce zaczęli gromadzić się starsi mieszkańcy miasta, którzy z lat młodości pamiętali nabożeństwa odprawiane przy figurze św. Jana Nepomucena.

Budowa kościoła

Jastrzebie Matki Kosciola2.jpg
Jastrzebie Matki Kosciola3.jpg

Pierwsze starania o budowę nowego kościoła podjął w 1971 roku nowo mianowany proboszcz parafii św. Katarzyny, ks. Czesław Podleski. Jednak władze komunistyczne ignorowały problemy mieszkańców i nie odpowiadały na pisma zarządcy parafii. W sprawę uzyskania zezwolenia na budowę kościoła czynnie zaangażowali się mieszkańcy miasta. Delegacje robotników udawały się do władz partyjnych i wojewódzkich. 5 kwietnia 1974 w obecności bpa katowickiego Herberta Bednorza wojewoda katowicki wydał zgodę na budowę nowego kościoła. Do pracy nad projektem przyszłej świątyni włączył się również inż. Mieczysław Król. Franciszek Klimek sugerował, by nowo powstały kościół składał się z dwóch – „dolnego” i nadbudowanego nad nim „górnego”. Obydwa kościoły swoim wyglądem miały przypominać kwiat lilii: dolny stanowił łodygę („nasadę kielicha kwiatu”), górny kielich był wysunięty w boki nad dolnym na szerokość 5 metrów. Z tego powodu ściany, posadzka i ławki w dolnym kościele miały być koloru zielonego. Istotą koncepcji było „otwarcie” dolnego kościoła na otaczającą zieleń. W tym celu projektanci zaproponowali przeszklone wnętrze dolnego kościoła. Nowatorska propozycja dotyczyła budowy w pobliżu figury św. Jana Nepomucena kaskady przepływowych basenów. Parafia uzyskała 6 lipca 1974 wszystkie potrzebne zezwolenia, niezbędne do rozpoczęcia budowy. Teren przeznaczony pod budowę nowego kościoła (o powierzchni 1 ha 21 a 72 m2) wszedł w posiadanie parafii św. Katarzyny w Jastrzębiu Zdroju 30 października 1974. Rozpoczęły się prace przygotowawcze pod budowę nowego kościoła. Prace budowlane rozpoczęto w 1976 roku. W styczniu 1977 roku zainicjowano budowę probostwa i domu katechetycznego. Budowę kościoła, wraz z przylegającymi budynkami, ukończono pod koniec grudnia 1980 roku. Bp Herbert Bednorz poświęcił kościół pw. NMP Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju 21 grudnia 1980. W pracę przy budowie „Kościoła na Górce” było zaangażowanych wielu mieszkańców miasta, głównie górników, którzy przychodzili na budowę po zakończeniu pracy w kopalniach. Wielu z nich przeznaczało na ten cel dni wolne, urlopy. Wśród robotników nie brakowało emerytów i rencistów, młodzieży a także kobiet. Osoby pracujące przy wznoszeniu kościoła były represjonowane przez władzę komunistyczną. Budowa kościoła w Jastrzębiu Zdroju zintegrowała mieszkańców miasta. W pracę zaangażowali się również jastrzębscy księża. Zaufanie zdobyte na placu budowy zaowocowało w czasie strajków robotniczych w 1980 roku. W tamtym czasie górnicy zwrócili się o pomoc i radę w rozwiązaniu problemów do duszpasterzy z „parafii na Bożka”. Po zakończeniu strajków sierpniowych z 1980 roku kościół pw. NMP Matki Kościoła stał się miejscem spotkań tworzącej się opozycji solidarnościowej.

Powstanie parafii

Bp Herbert Bednorz erygował parafię NMP Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju 16 lipca 1979. Dekret wszedł w życie z dniem 1 sierpnia 1979. Nowa parafia powstała z części parafii św. Katarzyny w Jastrzębiu Zdroju. Parafia liczyła 46 tys. osób. Wspólnotę parafialną stanowili niemal wyłącznie górnicy i ich rodziny. We Mszach św. uczestniczyło ok. 55 % wiernych. 15 sierpnia 1979 ks. Bernard Czernecki, dotychczasowy proboszcz parafii św. Katarzyny w Jastrzębiu Zdroju, został mianowany proboszczem powstającej parafii NMP Matki Kościoła.

Patrz również

Kapliczka św. Jana Nepomucena w Jastrzębiu Zdroju

Gazetka parafialna

Proboszczowie

Bibliografia

Dekret erekcji Parafii Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju, WD 1980, nr 8, s. 180-181; S. Skotnica, Duszpasterstwo robotników w parafii Najświętszej Marii Panny Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju w latach 1974–1981, Katowice 1991, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; [tegoż:], Wiara i węgiel. Jastrzębie 1980–1981, Katowice 1995; M. Kłakus, Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju w latach 1974-1980. Budowa kościoła i tworzenie parafii, Katowice, 2006; E. Witak, Budowa Kościoła w Jastrzębiu – a zaangażowanie się w nią katolików świeckich (studium historyczno-pastoralne), Kraków 1980 praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; G. Piekarczyk, Parafia Kościoła rzymskokatolickiego pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Jastrzębiu Zdroju i jej funkcje w życiu społeczno-kulturalnym mieszkańców Jastrzębia, Cieszyn 1997, mps mgr w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; Dekret erekcji parafii Najświętszej Maryi Panny Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Jastrzębiu, WD 1984, nr 10, s. 292-293; A. Burda-Szostek, Kościół solidarności. Panorama parafii, GN 2005, nr 50, (dodatek katowicki), s. 8.