Parafia św. Jana Nepomucena w Przyszowicach
Pierwszy kościół w Przyszowicach został wzniesiony na przełomie XIII i XIV wieku. W tym to bowiem czasie nastąpiła lokacja Przyszowic na prawie niemieckim (magdeburskim). Najstarsza pisana wzmianka o Przyszowicach znajduje się w księdze uposażenia biskupstwa wrocławskiego - "Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis", która pochodzi z ostatniego dziesięciolecia XIII wieku i stanowi dowód na istnienie kościoła w Przyszowicach.
O pierwszym kościele brak jest jakichkolwiek informacji. Kościół ten musiał jednak ulec zniszczeniu, bądź spaleniu, gdyż jak podają dokumenty w jego miejsce wybudowano drugi kościół. Jego fundatorami była prawdopodobnie rodzina Przyszowskich, której z końcem XV wieku zostaje nadana wieś i od której przyjmują oni nazwisko. Jan i Wacław Przyszowscy w 1580 roku fundują dla kościoła kielich mszalny zachowany do dzisiaj.
W 1512 roku został odlany dzwon o imieniu "Urban". Waży 982 kg przy średnicy 120 cm. Umieszczony na nim napis głosi "O Rex Gloriae cum pace. Joannes, Marcus, Lucas, Mathaeus. Jesus Maria 1512". 60 lat później dla parafii odlano dzwon o imieniu Grzegorz o wadze 580 kg i średnicy 100 cm z napisem "Si Deus pro nobis, cuis contra nos, cuis accusbit noc, Jesus Christe Filii Dei, conserva nos in Pace. A.D. 1582". W czasie wojen 1626 - 1639 dzwony zostały ukryte. Odnalazły się dopiero w okresie posługi ks. Grzegorz Pendzicha w 1676 roku.
Po drugiej świątyni zachowała się, aż do czasu rozbiórki drewnianego kościoła pw. św. Mikołaja w 1937 roku, część murów od strony kaplicy pogrzebowej i zakrystia o sklepieniu romańskim. Kościół ten cały murowany, zbudowany z cegieł, szeroki na 14 i długi na 30 łokci z 6 oknami i 2 drzwiami posiadał bogato rzeźbione i szczerym złotem ozłocone ołtarze oraz obrazy znanych mistrzów. W głównym ołtarzu był obraz św. Mikołaja cudami słynący. Jakie były dzieje tego drugiego kościoła, do kiedy istniał i w jakim czasie został zniszczony, nie wiadomo. Mógł zostać spalony w czasie wojen, które często nawiedzały Górny Śląsk. Faktem jest, że w 1764 roku został wybudowany następny - trzeci drewniany kościół parafialny również pw. św. Mikołaja, który przetrwał w Przyszowicach do 1937 roku, kiedy to został przeniesiony do Borowej Wsi, gdzie służy lokalnej społeczności po dzisiejszy dzień. Ostatni, istniejący do tej pory kościół pw. św. Jana Nepomucena został zaprojektowany przez architekta Jana Affę. Poświęcenia kamienia węgielnego, które odbyło się 4 maja 1937 dokonał ks. infułat Wilhelm Kasperlik. Budowę kościoła rozpoczęto 11 maja 1937, zaś w niedzielę dnia 9 października 1938 nastąpiła uroczystość konsekracji przez ks. biskupa Stanisław Adamskiego. Nowa świątynia powstała dzięki staraniom i zabiegom zasłużonego proboszcza ks. Franciszka Pogrzeby.
W czasie II wojny światowej okupant niemiecki zarekwirował dwa dzwony. Oba ufundowane przez parafian w 1937 roku. Jeden "Gloria in exelsis Deo" wagi 362 kg i drugi - sygnaturka wagi 40 kg. W miejsce tych dzwonów parafia zakupiła sygnaturę z tzw. "klangstahli" pod imieniem "Agnus Dei", którą poświęcono 1 stycznia 1943.
W czasie działań wojennych w styczniu 1945 roku kościół parafialny uległ znacznym zniszczeniom. Wieża kościoła trafiona pociskiem miała od strony północnej wybity jeden z dwóch filarków. W bezpośredniej bliskości kościoła uderzyło 11 pocisków, które spowodowały znaczne zniszczenia. Na szczególną uwagę zasługuje ocalały i nieuszkodzony krzyż wiszący w przedsionku kościoła, na którego schodach wybuchł pocisk. Wszystkie okna i witraże od strony północnej były kompletnie zniszczone, frontowe witraże mocno uszkodzone. Odbudową kościoła po wojnie kierował ówczesny proboszcz ks. Kazimierz Grajewski. Trwała ona prawie do końca lat 50.
Równolegle do historii dziejów kościoła parafialnego toczy się historia drugiego przyszowickiego kościoła pw. św. Krzyża. Dane historyczne potwierdzone dokumentami mówią, że kościółek został zbudowany prawdopodobnie w połowie XVI wieku. Najwcześniejszy zapisek mówiący o nim pochodzi z testamentu Piotra Przyszowskiego z 1656 roku. Zapisek ten świadczy, że już w 1656 roku kościółek wymagał remontu.
Wybudowanie tego kościółka na drugim krańcu wsi mogło być spowodowane zniszczeniem pierwszego kościoła parafialnego w pożogach wojennych, jakie nawiedziły ówczesny Śląsk. Biednej ludności Przyszowic nie stać było pewnie w tych czasach na natychmiastowe odbudowanie kościoła, dlatego postanowiła szybko zbudować mały kościółek, który by zaspokajał chwilowo potrzeby duchowe parafian. W czasie działań wojennych w styczniu 1945 roku kościółek został zniszczony pociskami artylerii i broni pancernej. Rozbity był cały dach, nawa główna razem z wieżą. Wysiłkiem parafian został odbudowany.
Pismem z dnia 7 sierpnia 1957 Kuria Diecezjalna w Katowicach poleciła przekazać bezpłatnie kościółek św. Krzyża parafii Istebna. Kościółek został rozebrany jesienią 1957 roku. W tym samym roku rozpoczęła się budowa na przełęczy Kubalonka. 14 grudnia 1957, gdy spadł pierwszy wielki śnieg, kościółek stał gotowy w zrębach, wieża i większa część dachu była już pokryta nowym gontem. Kościółek oddano do użytku w 1958 roku. Niestety ówczesne władze komunistyczne nie pozwoliły na jego pełne wykorzystanie do celów liturgicznych urządzając w nim muzeum sztuki sakralnej. Udostępnienie kościółka na użytek wiernych nastąpiło dopiero na pasterce w 1970 roku, o czym przyszowickiego proboszcza ks. Kazimierza Grajewskiego poinformował ks. biskup Herbert Bednorz. Od tamtego czasu przyszowicki kościółek służy parafii Istebna.
Kościół parafialny stoi aktualnie w środku wsi, kiedyś w jej wschodniej części, na tym samym miejscu, na którym w dawnych stuleciach stały już co najmniej dwa przyszowickie kościoły.
Bibliografia
E. J. Pyka, Przyczynek do Historii Przyszowic, ....