Sanktuarium Św. Michała Archanioła na Górze Gargano
W Apulii, południowo-wschodnim regionie Włoch, na Górze Gargano, w mieście Monte Sant' Angelo znajduje się najsłynniejsze w Kościele rzymskokatolickim sanktuarium ku czci Św. Michała Archanioła. Na szczycie góry wznosi się charakterystyczna bazylika, którą stanowią usytuowane wokół groty budowle, świadczące o jej XV-wiecznej historii. Początki sanktuarium sięgają końca V i pierwszych dziesięcioleci VI wieku. Wg źródeł o starożytności tego miejsca świadczą listy papieża Gelazego I napisane na przełomie 493/494 roku do bpa Giusto z Larino i do bpa Herculentiusa (492-496) z Potenza, a także wzmianka w Martirologium Geronimiańskim pod datą 29 września. Inne źródło pisane to tzw. Liber de apparitione sancti Michaelis in Monte Gargano .
Pierwsze objawienie
Wg tradycji miało miejsce w 490 roku i jest określane jako epizod zagubienia byka . Pewnego dnia bogatemu włościaninowi z Sipontu zagubił się najpiękniejszy byk z jego stada, który pasł się na wzgórzach Gargano. Włościanin mozolnie poszukiwał byka, aż wreszcie znalazł go na szczycie góry, klęczącego u wejścia do groty. Rozgniewany chciał zabić niesforne zwierzę; napiął łuk i wypuścił strzałę. Strzała jednak nie ugodziła byka, ale w sposób niewytłumaczalny zawróciła i zraniła włościanina. Oszołomiony tym wydarzeniem, doniósł o tym biskupowi. Biskup natychmiast zarządził trzy dni modlitw i pokuty. Gdy ku wieczorowi chylił się ostatni dzień modlitw, biskupowi ukazał się święty Michał Archanioł i przemówił: Ja jestem Archanioł Michał, stojący przed obliczem Boga. Grota jest mnie poświęcona; ja sam jestem jej strażnikiem... Tam , gdzie się otwiera skała, będą przebaczone grzechy ludzkie... Modlitwy, które będziecie tu zanosić do Boga, zostaną wysłuchane. Idź w góry i poświęć tę grotę dla kultu chrześcijańskiego. Ta góra była prawie niedostępna, była także miejscem kultu pogańskiego, dlatego też biskup ociągał się długo, zanim zdecydował się wypełnić polecenie Archanioła.
Drugie objawienie
Drugie objawienie św. Michała zwane jest epizodem Zwycięstwa datowane na rok 492. Wg historyków wydarzenia, do których to objawienie nawiązuje, miały miejsce w czasie wojny między księciem Longobardzkim Grimoaldo a Grekami w latach 462-463. Wtedy to odniesione zwycięstwo 8 maja, Longobardzi uznali za cud otrzymany za wstawiennictwem Świętego Michała Archanioła. Wg tradycji, miasto Siponto podczas oblężenia było bliskie poddania się. Biskup, św. Wawrzyniec, uzyskał u nieprzyjaciół trzy dni zawieszenia broni i w tym czasie zwrócił się o pomoc do przywódcy wojsk niebieskich w ufnej modlitwie i pokucie. Po trzech dniach modlitw ukazał mu się Św. Michał. Przepowiedział szybkie i całkowite zwycięstwo. Wtedy to maksymalnie zmobilizowano się, zwarto szeregi, bitwa była zacięta, towarzyszyły jej grzmoty, błyskawice i trzęsienie ziemi. Wojska nieprzyjacielskie zostały rozgromione, a całkowicie zwyciężyły wojska Sipontu.
Trzecie objawienie
Trzecie objawienie nazwane jest epizodem poświęcenia. Wg tradycji w 493 roku, po zwycięstwie, biskup zdecydował się wykonać polecenie św. Michała i poświęcić grotę ku jego czci w podziękowaniu za pomoc. Papież Gelazy I (492-496) dał pozytywną opinię. Biskupowi kolejny raz objawił się Archanioł i oznajmił, że On sam osobiście już poświęcił grotę. Św. Wawrzyniec procesyjnie udał się wraz z siedmioma biskupami z Apulii, z ludem i duchowieństwem miasta Sipontu do świętego miejsca. W czasie drogi nad głowami biskupów pojawiły się orły, chroniące od promieni słonecznych. Gdy przybyli do groty, w jej wnętrzu znaleźli kamienny ołtarz, przykryty szkarłatnym suknem i nad nim krzyż. Wg legendy, św. Michał na znak swej obecności pozostawił na skale odcisk stopy dziecka. Wydarzyło się to 29 września 493. Od czasu tych wydarzeń Grota ma tytuł Niebiańskiej Bazyliki, gdyż jako jedyna świątynia na świecie nie była ona nigdy poświęcona ręką ludzką.
Ostatnie objawienie
W 1656 roku na terenie dzisiejszych Włoch szalała dżuma. Biskup miejsca Alfons Puccinelli, zwrócił się z prośbą do św. Michała. Wręcz chciał wymóc wolę Bożą wkładając w ręce figury Św. Michała tekst modlitwy ułożonej w imieniu mieszkańców miasta. 22 września o świcie podczas modlitwy w pokoju pałacu biskupiego w Monte Sant' Angelo, usłyszał jakby trzęsienie ziemi. W olśniewającym blasku ukazał mu się Św. Michał i polecił, aby poświęcił kamyki pochodzące z groty, a na nich ma być wyżłobiony znak krzyża i litery M.A. (Michał Archanioł). Wg Archanioła każdy, kto będzie posiadał i ze czcią przechowywał taki kamyk, uchroni się od choroby. Biskup z wiarą przyjął polecenie Archanioła. Zgodnie z obietnicą Św. Michała, miasto i mieszkańcy, w krótkim czasie zostali uwolnieni od zarazy. Na wieczną pamiątkę tego cudu, wzniesiono pomnik ku czci Św. Michała na placu naprzeciw pałacu biskupiego. Na nim jeszcze do dziś widnieje napis w języku łacińskim: Księciu Aniołów, Zwycięzcy Zarazy Patronowi i Opiekunowi Pomnik Na wieczną Wdzięczność Alfonso Puccinelli 1656.
Niebiańska Bazylika
Święta Grota od wieków jest miejscem pielgrzymek, modlitwy i pojednania z Bogiem. W ciągu piętnastu wieków chrześcijanie z całego świata przybywali do Sanktuarium na Górze Gargano, aby uczcić św. Michała Archanioła, Księcia wojsk niebieskich, głosząc tak jak On, Któż jak Bóg. Wśród pielgrzymów znajdowało się wielu papieży: Gelazy I, Leon IX, Urban II, Aleksander III, Grzegorz X, Celestyn V, Jan XXIII (jako kardynał), Jan Paweł II. Wśród władców wspomnieć należy króla Polski - Zygmunta Starego. Wśród świętych: Anzelm, Bernard z Clairvaux, Gulielm z Vercelli, Franciszek z Asyżu, Brygida Szwedzka, Bona z Pisy, Alfons Liguori, Ojciec Pio z Pietrelciny.
Sanktuarium
Znajduje się ono na skrzyżowaniu dróg prowadzących do Manfredonii, San Giovanni Rotondo i kompleksu leśnego Foresta Umbra. Przez bramę wchodzimy na plac zwany górnym dziedzińcem (atrio superiore), gdzie znajduje się wejście do Sanktuarium. Przez wiele zabytkowych kaplic i portali dochodzimy do przedsionka, gdzie rozpoczynają się schody prowadzące do Groty. Pochodzą one z czasów epoki andegaweńskiej (wiek XIII), składają się z 86 stopni. Schody kończą się portalem z 1652 roku. Nazywany jest Bramą Byka (Porta del toro) - wspomnienie pierwszego objawienia. Pod fragmentami fresku jest marmurowa tablica, na której czytamy: Haec est toto orbe terrarum Divi Michaelis Archangeli celeberrima Cripta ubi mortalibus apparere dignatus est hospes humi procumbens saxa venerare locus enim in quo stas terra sancta est (To jest najsławniejsza na całym okręgu ziemi krypta Św. Michała Archanioła, gdzie On objawił się ludziom. Pielgrzymie padając pokornie na kolana uczcij tę skałę. Bowiem miejsce w którym się znajdujesz jest święte). W głębi świętej Groty znajduje się świetlisty punkt - figura św. Michała Archanioła. Jest ulokowana w urnie wykonanej ze srebra i z kryształu pochodzącego z Czech i umieszczona na bloku skalnym, pokrytym płytami z marmuru. Jest to dzieło Andrzeja Contucci, powstała w 1507 roku. Figura, mająca 130 cm wysokości jest wyrzeźbiona w białym marmurze z Carrary. Przedstawia Księcia wojsk niebieskich w stroju legionisty rzymskiego, pod którego stopami leży pokonany szatan, ukazany pod postacią potwora o twarzy małpy, udzie kozła, pazurach lwa i ogonie węża. Figura św. Michała Archanioła ozdobiona jest złotymi skrzydłami. Św. Michał Archanioł w podniesionej prawej ręce dzierży miecz. Ten miecz każdego roku 29 września jest niesiony w procesji ku Jego czci. W Grocie znajduje się wiele kaplic poświęconych świętym, przykuwających uwagę fresków, dzieł sztuki świadczących o jej wielowiekowej historii. Opiekę duszpasterską nad Sanktuarium od 13 lipca 1996 objęli księża ze Zgromadzenia Świętego Michała Archanioła, zastępując OO. Benedyktynów Kongregacji z Montevergine po 25 latach ich owocnej służby.
Bibliografia
J. Bogacki, Przewodnik po Sanktuarium Św. Michała Archanioła na Górze Gargano, Wydawnictwo "Michael", 2013.