Małe Seminarium Duchowne Ojców Oblatów w Lublińcu

Z e-ncyklopedia
Zgromadzenie Księży Oblatów w Lublińcu
gmach NSD w Lublińcu

Po przybyciu w 1919 roku pierwszych oblatów do Polski zaczęli oni myśleć o utworzeniu na jej terenie domu Zgromadzenia. Lokalizacja ta, oprócz przeznaczenia na siedzibę przybyłych ojców, miała przede wszystkim spełniać rolę miejsca, w którym kształtowane byłyby nowe powołania oblackie. Stąd idea utworzenia szkoły średniej, której abiturienci w naturalny sposób podejmowaliby dalsze studia teologiczne i formację zakonną. 1 lipca 1920 utworzono pierwszą placówką w Krotoszynie, przy której powstało Małe Seminarium Duchowne Ojców Oblatów. Ponieważ Zgromadzenie cieszyło się dużą popularnością, stąd ilość zgłaszających się chłopców przerosła możliwości lokalowe krotoszyńskiej placówki. W tej sytuacji władze Zgromadzenia podjęły decyzję o zakupie na własność odpowiedniej posesji, w której znajdowałby się klasztor i szkoła. Dlatego o. Teofil Nandzik nabył za kwotę 300 tys. marek Zakład Wychowawczy im. Grottowskiego w Lublińcu, czyli obszerny budynek przystosowany do funkcji dydaktyczno–mieszkalnych z parkiem, ogrodem oraz polem uprawnym o łącznej powierzchni 16 ha. Po załatwieniu formalności 24 marca 1922 przybyła z Krotoszyna do Lublińca dwudziestoosobowa grupa juniorów oblackich wraz z wychowawcami. Program nauczania w Małym Seminarium Duchownym Ojców Oblatów oparto na ośmioklasowym gimnazjum, a po reformie jędrzejewiczowskiej z 1932 roku zmieniono profil na czteroletnie gimnazjum i dwuletnie liceum.

Już sama nazwa szkoły wskazywała na kształcenie przyszłych kapłanów, którzy po ukończeniu szkoły średniej mieli podjąć wyższe studia teologiczne w zgromadzeniu oblatów. Lubliniecki juniorat cieszył się dużą popularnością. W roku szkolnym 1922/1923 zgłosiło się 115 uczniów i z każdym rokiem liczba ta wzrastała. Po rozbudowie szkoły, w drugiej połowie lat dwudziestych możliwości ilościowe jeszcze się powiększyły. W latach 1931-1937 liczba juniorów wahała się między 220 a 280 osób. Założenia o przyjęciu do Małego Seminarium oraz deklarowane przez kandydatów powołanie kapłańskie (do pierwszej klasy przyjmowano chłopców w wieku 12-16 lat) nie mogły być zrealizowane stuprocentowo. Jak wyliczono w latach 1920-1939 w trzech placówkach oblackich: Krotoszyn (pierwszy juniorat), Lubliniec oraz Krobia (w latach dwudziestych niekiedy rozpoczynano tam pierwszą klasę z uwagi na brak miejsca w Lublińcu ), przyjęto do junioratu 1240 chłopców z czego 340 wstąpiło przynajmniej do nowicjatu Zgromadzenia.

Grono nauczycielskie było przez większość lat międzywojennych mieszane. Oznacza to, że funkcje profesorów pełnili zarówno księża oraz klerycy oblaccy. W latach gdy dyrektorem był o. Józef Cebula problem ten został zlikwidowany. Po roku szkolnym 1933/1934 uczyli już tylko kapłani. Powodem odsunięcia kleryków z grona nauczycielskiego była chęć podniesienia poziomu kształcenia, stąd o. Cebula życzył sobie ojców po odpowiednich studiach, a także, co było konsekwencją pierwszego, pozwoliło to w przyszłości ubiegać się Małemu Seminarium o prawa państwowe zrównujące je ze szkołami średnimi. Nie udało się jednak zrealizować tego zamierzenia ze względu na wybuch II wojny światowej. Władze hitlerowskie nakazały zamknąć seminarium, a ponowne wznowienie nauki nastąpiło w 1945 roku. Kolejne represje względem Kościoła ze strony reżimu komunistycznego dotknęły także lublinieckich oblatów. 3 lipca 1952 zlikwidowano szkołę, konfiskując cały budynek pozostawiając ojcom jedynie niewielką część mieszkalną i kościół. Akcja była z góry przygotowana przez Urząd Bezpieczeństwa, a na elewacji junioratu zawieszono tablicę „Zakład Dzieci Głuchych w Lublińcu”.

Bibliografia

J. Kiedos, Katolickie szkolnictwo kościelne na terenie diecezji katowickiej w latach międzywojennych, Katowice 1998, s. 169-170, 180-186; J. Pielorz, Błogosławiony Józef Cebula OMI (1902-1941). Wychowawca młodzieży i męczennik za postawę kapłańską, Poznań 2005, s. 39-42, 45-46; „Oblat Niepokalanej” 1935, nr 5; Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej w Lublińcu, Lubliniec 1992, s. 9-19.