Focolari
Ruch Focolari zrodził się w 1943 roku w Trydencie, a za jego założycielkę uchodzi Chiara Lubich. Kościół rozpoznał autentyczność charyzmatu otrzymanego przez Chiarę Lubich. W 1962 roku papież Jan XXIII zaaprobował Ruch Focolari pod oficjalną nazwą Dzieło Maryi.
Sercem Ruchu skupiającego osoby o różnym stopniu zaangażowania są fokolariny i focolarini, żyjący we wspólnotach życia konsekrowanego - focolare (w dialekcie trydenckim: ognisko domowe). W ciągu 50 lat swego istnienia Ruch rozprzestrzenił się na cały świat; liczy dziś ponad 2,5 miliona członków i prawie drugie tyle sympatyków w ponad 190 krajach wszystkich kontynentów - osób należących do różnych ras, narodowości, kręgów kulturowych, różnego wieku i pochodzenia społecznego. W latach 1966-1984 wyodrębniają się ruchy szerokiego oddziaływania: Nowe Rodziny, Nowa Ludzkość, Młodzież dla Zjednoczonego Świata, Dzieci dla Jedności i Nowe Parafie. Wspólne im wszystkim jest pragnienie odnowienia własnych środowisk poprzez Ewangelię.
Chiara jako swój ideał wybrała Jezusa ukrzyżowanego i opuszczonego. Jedność oraz miłość do Jezusa ukrzyżowanego i opuszczonego są istotą duchowości Ruchu Focolari. Ma ona wyraźny charakter wspólnotowy i jako duchowość jedności jest drogą, którą idzie się do Boga razem. Co miesiąc jedno zdanie z Nowego Testamentu jest wybierane jako wskazanie dla codziennego życia. „Słowo Życia" jest takie samo dla całego Ruchu na świecie. Komentarz do tego zdania tłumaczony jest na 90 języków i narzeczy. Dociera do milionów osób na całym świecie w formie drukowanej, a także przez radio, telewizję, a ostatnio przez internet.
Formacja i apostolat
Dzieło Maryi troszczy się o formację osobistą i wspólnotową swych członków poprzez dni skupienia, spotkania oraz wymianę doświadczeń z życia duchowego tak, by duchowe dziedzictwo Ruchu stawało się udziałem wszystkich i każdy przyczyniał się do jego wzbogacania i pomnażania. Członkowie Ruchu starają się także o podstawową formację teologiczną, katechetyczną, kulturalną i zawodową, dostosowaną do ich stanu i powołania. Ruch rozszerza swoje przesłanie głównie poprzez świadectwo życia swoich członków. Podstawowymi formami apostolatu są następujące spotkania otwarte:
- spotkania, podczas których prezentuje się i pogłębia duchowość jedności;
- spotkania grup „Słowa Życia", podczas których przedstawia się Słowo Boże poparte świadectwami życia Ewangelią;
- Mariapoli - doroczne, kilkudniowe rekolekcje dla wszystkich członków Ruchu oraz zainteresowanych nim osób.
Wewnątrz Ruchu powstało 25 wydawnictw, które co roku wydają około 300 pozycji książkowych. Istnieje również 35 edycji językowych czasopisma „Citta Nuova" (w Polsce ukazuje się dwumiesięcznik „Nowe Miasto"). Duchowość jedności prowadzi do podkreślania tego, co łączy, a nie tego, co dzieli. Dzięki temu otworzyły się twórcze dialogi
- w świecie katolickim - pomiędzy pojedynczymi osobami, grupami, ruchami i stowarzyszeniami;
- z chrześcijanami różnych Kościołów - w dążeniu do pełnej komunii;
- z wyznawcami innych religii - prowadzący wszystkich wierzących w Boga do budowania pokoju, ogólnoludzkiej solidarności i odkrywania więzi łączących całą rodzinę ludzką;
- z osobami o poglądach niereligijnych - oparty na wzajemnym szacunku i pragnieniu głębszego poznania się, owocujący wspólnym działaniem dla pokoju i ochrony praw człowieka.
W łonie Ruchu powstało wiele istotnych inicjatyw społecznych, między innymi:
- ekonomia komunii: projekt sformułowany przez Chiarę Lubich w czasie jej pobytu w Brazylii w 1991 roku. Polega na nowym sposobie prowadzenia działalności gospodarczej, opartej na kulturze dawania w odpowiedzi na panujący niedostatek i konsumizm.
- miasteczka, będące małymi modelami społeczności odnowionej przez Ewangelię. Powstało ich do tej pory 20 na różnych kontynentach. Polskie miasteczko Mariapoli Fiore (w Trzciance, gm. Wilga) zostało zainaugurowane w czerwcu 1996 roku przez Chiarę Lubich podczas jej pobytu w Polsce.
Ruch Focolari w Polsce
Ruch dotarł do Polski pod koniec lat sześćdziesiątych dwudziestego wieku. Pierwsze rekolekcje Ruchu (Mariapoli) odbyły się w Zakopanem w 1969 roku. W 1974 roku powstało fokolare żeńskie, a w 1979 roku - fokolare męskie. Obecnie fokolare męskie i żeńskie istnieją w Krakowie, Lublinie, Warszawie, Wrocławiu i w Mańapoli Fiore; są także 3 fokolare kapłańskie. Ruch w Polsce skupia ok. 4 tys. osób, natomiast z jego duchowością zetknęło się ponad 20 tys. osób.
Ruch został zaaprobowany przez Stolicę Apostolską w 1962 roku. Jego założycielka Chiara Lubich otrzymała wiele nagród od Kościołów: prawosławnego, anglikańskiego, luterańskiego, od przedstawicieli różnych religii oraz organizacji kulturalnych i społecznych o zasięgu międzynarodowym.
Pod koniec lat 60. XX wieku z ruchem Focolari zetknął się ks. Stanisław Bista, który odwiedził wspólnotę Focolari w Niemczech (dawne NRD). Ks. Bista zaszczepił ideały Dzieła Maryi wśród kapłanów i kleryków w diecezji katowickiej i uważany jest za założyciela gałęzi kapłanów Ruchu Focolari w Polsce. Ruch popierali biskupi katowiccy: bp Herbert Bednorz i bp Damian Zimoń.
Pierwszymi kapłanami śląskimi, którzy w pełni oddali się propagowaniu idei Focolari, byli oprócz ks. Bisty: ks. Stanisław Chwila i ks. Leopold Pietroszek. Do nich zaczęli dołączać inni. Ks. Stanisław Bista zapoczątkował spotkania kapłańskie w duchu Focolari. W sumie w latach osiemdziesiątych XX wieku z Dziełem Maryi było związanych kilkudziesięciu księży diecezji katowickiej. Około 1970 roku ks. Bista zaczął tworzyć w Katowicach środowisko osób świeckich zaangażowanych w Dzieło Maryi. Do tego grona od początku należeli m.in.: Zofia Stompor, Janina i Maciej Bieniaszowie, Franciszek Halkiewicz, Kazimierz Matuszczyk i Andrzej Miłkowski. Do nich dołączali następni, którzy żyli duchowością Focolari.
Bibliografia
D. Bednarski, Bractwa pobożne, stowarzyszenia i ruchy kościelne w diecezji katowickiej (1945-1989), praca doktorska, Katowice 2007; Katolickie ruchy, stowarzyszenia i wspólnoty modlitewne w Archidiecezji Katowickiej. Informator, red. P. Kurzela, Katowice 2010, s. 27-30.