Sanktuarium maryjne w Kodniu

Miejscowość Kodeń leży na Podlasiu. Tam znajduje się sanktuarium z obrazem Matki Boskiej Kodeńskiej, zwanej też Królową i Matką Podlasia. Najpierw nazywano Ją Madonną Gregoriańską, a nawet i Madonną z Guadeluppe.

W 1513 roku, Kodeń został założony przez Jana Sapiehę, na mocy przywileju króla Zygmunta Starego. Książęcy ród Sapiehów rządził Kodniem przez ponad trzy wieki. W tymże zamku gościli często królowie polscy. O dawniej świetności tego miejsca do dziś świadczą dwa zabytkowe kościoły – gotycki Świętego Ducha i barokowy św. Anny. Cudowny obraz przedstawia Maryję w królewskiej szacie, która w lewej ręce trzyma Dzieciątko ubrane w długą suknię, zaś w prawej ręce dzierży berło. Kiedyś obraz ten był umieszczony w kaplicy papieskiej w Rzymie. Wśród historyków powstała hipoteza, że artysta, który namalował ten obraz, wzorował się na królowej kastylijskiej Joannie Obłąkanej, żonie Filipa I Pięknego, a Matki cesarza Karola V. Inna wersja mówi, że obraz jest kopią figury wyrzeźbionej przez św. Łukasza (dziś statua ta znajduje się w Guadeluppe w Hiszpanii). Na polecenie papieża Grzegorza Wielkiego kopię tę miał namalować Augustyn z Canterbury, opat benedyktyński. Jaka jest historia obrazu, do dziś nie udało się tego ustalić. Tradycja podaje, że w 1629 roku jeden z właścicieli Kodnia, słynący z pobożności Mikołaj Sapieha (nosił nawet z tego powodu przydomek Pius), rozpoczął budowę kościoła katolickiego, wzorowanego na bazylice św. Piotra w Rzymie. Jednak w1631 roku poważnie zachorował i odbył w tym czasie pielgrzymkę do Rzymu. Ówczesny papież Urban VIII odprawił w jego intencji Mszę św. przed obrazem MB Gregoriańskiej. Widok cudownego obrazu wprawił w zachwyt pobożnego pątnika. Gdy jego prośba o podarowanie mu tego obrazu nie została wysłuchana, wykradł obraz i szczęśliwy powrócił do Kodnia. Od tej chwili w Kodniu zaczęły działać nadzwyczajne cuda; MB zaczęła obdarzać łaskami. Papież ekskomunikował Sapiehę; później ofiarował mu obraz, jednocześnie nakazując odbycie pokutnej pielgrzymki do Rzymu. Sapieha szedł pieszo pięć miesięcy, wreszcie upadł do nóg papieża. Wzruszony Urban VIII zszedł z tronu, podniósł go, uściskał i obdarzył relikwiami. Po śmierci Mikołaja Sapiehy jego syn, Jan Fryderyk, wyjednał u papieża pozwolenie na koronację obrazu, której dokonał 15 sierpnia 1723 Stefan Rupniewski, bp łucki.

Obraz czczono do 1875 roku, kiedy z nakazu władz carskich kościół zamieniono na cerkiew prawosławną, a cudowny obraz wywieziono do Częstochowy. Do Kodnia powrócił dopiero 3 września 1927. Jego triumfalny powrót trwał dwa miesiące i przebiegał przez Siedlce, Międzyrzec Podlaski, Białą i Terespol. W Kodniu przywitał go abp krakowski Adam Sapieha i bp podlaski Henryk Przeździecki oraz ministrowie, wojewodowie i wielotysięczny tłum wiernych katolików i prawosławnych.

Opiekunami sanktuarium są od 1927 roku Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej sprowadzeni przez bpa Przeździeckiego. Po wojnie odrestaurowali kościół św. Anny i kościół Świętego Ducha. Razem z parafianami przygotowali obchody trzech wielkich rocznic, na które przybyli czciciele MB nie tylko z Polski, ale także z zagranicy. 22 czerwca 1969 odbyły się tutaj uroczystości związane ze 150-leciem diecezji siedleckiej; przybyli wówczas Stefan Wyszyński, prymas Polski i Karol Wojtyła, metropolita krakowski. 15 sierpnia 1973 podczas uroczystości 250-lecia koronacji MB Kodeńskiej, papież Paweł VI podniósł kościół św. Anny do godności bazyliki mniejszej. Trzeciej uroczystości, obchodom 50-tej rocznicy powrotu MB z Częstochowy, przewodniczył kard. Wojtyła.

Bibliografia

Z dawna Polski Tyś Królową. Koronowane wizerunki Matki Bożej 1717-1990, wyd. Siostry Niepokalanki, Szymanów 1990, s. 43-46.