Sanktuarium maryjne w Kodniu

Z e-ncyklopedia
MB Kodenska.jpg

Miejscowość Kodeń leży na Podlasiu. Tam znajduje się sanktuarium z obrazem Matki Boskiej Kodeńskiej, zwanej też Królową i Matką Podlasia. Najpierw nazywano Ją Madonną Gregoriańską, a nawet i Madonną z Guadeluppe.

W 1513 roku, Kodeń został założony przez Jana Sapiehę, na mocy przywileju króla Zygmunta Starego. Książęcy ród Sapiehów rządził Kodniem przez ponad trzy wieki. W tymże zamku gościli często królowie polscy. O dawniej świetności tego miejsca do dziś świadczą dwa zabytkowe kościoły: gotycki pw. Świętego Ducha i barokowy pw. św. Anny. Cudowny obraz przedstawia Maryję w królewskiej szacie, która w lewej ręce trzyma Dzieciątko ubrane w długą suknię, zaś w prawej ręce dzierży berło. Kiedyś obraz ten był umieszczony w kaplicy papieskiej w Rzymie. Wśród historyków powstała hipoteza, że artysta, który namalował ten obraz, wzorował się na królowej kastylijskiej Joannie Obłąkanej, żonie Filipa I Pięknego, a Matce cesarza Karola V. Inna wersja mówi, że obraz jest kopią figury wyrzeźbionej przez św. Łukasza (dziś statua ta znajduje się w Guadeluppe w Hiszpanii). Na polecenie papieża Grzegorza I Wielkiego kopię tę miał namalować Augustyn z Canterbury, opat benedyktyński. Jaka jest historia obrazu, do dziś nie udało się tego ustalić. Tradycja głosi, że w 1629 roku jeden z właścicieli Kodnia, słynący z pobożności Mikołaj Sapieha (nosił nawet z tego powodu przydomek Pius), rozpoczął budowę kościoła katolickiego, wzorowanego na Bazylice Świętego Piotra w Rzymie. Jednak w 1631 roku poważnie zachorował i odbył w tym czasie pielgrzymkę do Rzymu. Ówczesny papież Urban VIII odprawił w jego intencji Mszę św. przed obrazem MB Gregoriańskiej. Widok cudownego obrazu wprawił w zachwyt pobożnego pątnika. Gdy jego prośba o podarowanie mu tego obrazu nie została wysłuchana, wykradł obraz i szczęśliwy powrócił do Kodnia. Od tej chwili w Kodniu zaczęły działać nadzwyczajne cuda; Matka Boża zaczęła obdarzać łaskami. Papież ekskomunikował Sapiehę; później ofiarował mu obraz, jednocześnie nakazując odbycie pokutnej pielgrzymki do Rzymu. Sapieha szedł pieszo pięć miesięcy, wreszcie upadł do nóg papieża. Wzruszony Urban VIII zszedł z tronu, podniósł go, uściskał i obdarzył relikwiami. Po śmierci Mikołaja Sapiehy jego syn, Jan Fryderyk, wyjednał u papieża pozwolenie na koronację obrazu, której dokonał 15 sierpnia 1723 Stefan Rupniewski, bp łucki.

Obraz czczono do 1875 roku, kiedy to z nakazu władz carskich kościół zamieniono na cerkiew prawosławną, a cudowny obraz wywieziono do Częstochowy. Do Kodnia powrócił dopiero 3 września 1927. Jego triumfalny powrót trwał dwa miesiące i przebiegał przez Siedlce, Międzyrzec Podlaski, Białą i Terespol. W Kodniu przywitał go abp krakowski Adam Sapieha i bp podlaski Henryk Przeździecki oraz ministrowie, wojewodowie i wielotysięczny tłum wiernych katolików i prawosławnych.

Opiekunami sanktuarium od 25 maja 1927 są Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej sprowadzeni przez bpa Przeździeckiego. Wśród pierwszych polskich oblatów było bardzo wielu Ślązaków. Przed wybuchem II wojny światowej na czoło wybijał się o. Jan Wilhelm Kulawy, będący w latach 1922-1925 superiorem klasztoru w Lublińcu i jednocześnie dyrektorem Małego Seminarium Duchownego. Dzięki jego przedsiębiorczości i zaangażowaniu sanktuarium kodeńskie otrzymało 4 czerwca 1933, od ks. Józefa Dwuceta i parafii lublinieckiej, czternaście wielkich obrazów Drogi Krzyżowej. W 1936 roku zostały one odnowione przez br. Feliksa Śmigielskiego. Obecnie znajdują się one w kościele pw. Świętego Ducha na Kalwarii w Kodniu. Po wojnie odrestaurowali kościół pw. św. Anny i kościół pw. Świętego Ducha. Razem z parafianami przygotowali obchody trzech wielkich rocznic, na które przybyli czciciele Matki Bożej nie tylko z Polski, ale także z zagranicy. 22 czerwca 1969 odbyły się tutaj uroczystości związane ze 150-leciem diecezji siedleckiej; przybyli wówczas Stefan Wyszyński, prymas Polski i Karol Wojtyła, metropolita krakowski. 15 sierpnia 1973 podczas uroczystości 250-lecia koronacji MB Kodeńskiej, papież Paweł VI podniósł kościół pw. św. Anny do godności bazyliki mniejszej. Trzeciej uroczystości, obchodom 50-tej rocznicy powrotu Matki Bożej z Częstochowy, przewodniczył kard. Wojtyła.

Bibliografia

Z dawna Polski Tyś Królową. Koronowane wizerunki Matki Bożej 1717-1990, wyd. Siostry Niepokalanki, Szymanów 1990, s. 43-46; Kronika Klasztoru Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej w Kodniu (1927-1941), (Archiwum Klasztoru OMI w Kodniu), s. 158-159.