Parafia św. Józefa w Załężu
Załęże – dzielnica Katowic ciągnąca się od Placu Wolności w Katowicach na zachód do granicy z Chorzowem. Pierwsze wzmianki o Załężu jako osadzie pojawiają się w 1360 roku w akcie sprzedaży zawartym między księciem opawsko-raciborskim Mikołajem II a wojewodą sandomierskim Ottonem Pileckim. Zaś w akcie sprzedaży z roku 1524, zawartym między mistrzem kuźnicy Janem a Janem Strzybnickim, osada występuje jako Kuźnica Załęska, tzn. zakład w którym przerabiano rudę darniową na żelazo. Kuźnica funkcjonowała do 1730 roku. W 1840 roku Karol Godula zakłada tu kopalnię „Cleophas” („Kleofas”) - obecnie już nieczynną od 2005 roku, która potem została przejęta przez koncern „Georg von Giesche's Erben”. W 1823 roku powstała tu pudlingarnia – czyli zakład przetwarzający rudę żelaza. W tym czasie powstaję tu także huta cynku „Viktor”. Na przełomie XIX i XX wieku powstają w Załężu osiedla robotnicze.
W 1908 roku powstał i rozpoczął swoją działalność chór „Halka”. W 1911 roku zostaje w Załężu założone gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, krzewiące gimnastykę, turystykę, zajmujące się rzowojem umiejętności wojskowych, poznawaniem języka polskiego, historii i kultury polskiej oraz zakładaniem polskich bibliotek. Z inicjatywy tegoż towarzystwa powstają, także w Załężu, oddziały konspiracyjnej Straży Obywatelskiej, której celem była obrona ludności polskiej i ewentualnie przejęcie władzy na Górnym Śląsku, gdyby doszło do przewrotu politycznego w Niemczech. Straż została zlikwidowana przez policję, wkrótce, gdy władze pruskie dowiedziały się o jej istnieniu. 28 października 1918 odbyła się tu propolska demonstracja, w której udział wzięło aż 3 tys. ludzi. Demonstranci zgłasili postulaty natychmiastowego wprowadzania języka polskiego do urzędów i szkół jako równoprawnego do języka niemieckiego. 13 listopada 1918 w Załężu powstała Rada Ludowa, jako jedna z pierwszych na Górnym Śląsku. 15 lipca 1924, ustawą Sejmu Śląskiego, Załęże zostało przyłączone do miasta Katowic.
Proboszczowie
- ks. Ludwik Skowronek kuratus (1896-1900)
- ks. Józef Kubis (1900-1942)
- ks. Franciszek Musialik administrator (1942-1946)
- ks. Alfons Tomaszewski administrator (1946-1951)
- ks. Wilhelm Pluta administrator (1951-1956), proboszcz (1956-1958)
- ks. Antoni Kurpas administrator (1958)
- ks. Jerzy Stroba administrator (1958)
- ks. Franciszek Leśnik administrator (1958-1959), proboszcz (1959-1971)
- ks. Jerzy Nyga (1971-2000)
- ks. Jerzy Słota administrator (2000-2001), proboszcz (2001-nadal)
Bibliografia
J. Krętosz, J. Nyga, Parafia św. Józefa w Katowicach-Załężu w stulecie jej istnienia (1896-1996); Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 161-162; H. Iwański, Działalność czynnej miłości w parafii św. Józefa w Katowicach-Załężu w latach międzywojennych, Katowice 1983, praca mgr w Bibliotece WTL UŚ; 40 Jahre St. Josefskirche in Kattowitz-Zalenze, Kattowitz 1940; Sz. Babuchowski, Huta w likwidacji, stanęła kopalnia, GN 2005, nr 3 (dodatek katowicki), s. 8; D. Głazek, Domus Celeberrima. Architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 168.
| ||||||||||