Parafia św. Antoniego z Padwy w Dąbrówce Małej

fronton kościoła

z tyłu

Probostwo w Dąbrówce Małej

Dzieje Dąbrówki Małej, jednej ze wschodnich dzielnic Katowic, sięgają XV wieku. U swego zarania była to mała wieś wchodząca w skład księstwa siewierskiego. W drugiej połowie XIX wieku dzięki rozwojowi w okolicy przemysłu - m.in. kopalnie i huty - liczba ludności osady zwiększyła się do ponad 2 tys. osób. Na początku XX wieku wzniesiono tutaj ratusz i neobarokowy kościół pw. św. Antoniego. W latach 1919-1921 mieszkańcy Dąbrówki walczyli w powstaniach śląskich oraz brali udział w plebiscycie. W 1960 roku Dąbrówka Mała razem z Szopienicami została przyłączona do Katowic.

9 maja 1921 w czasie III powstania śląskiego na probostwie w Dąbrówce Małej spotkali się Wojciech Korfanty i gen. de Brantes, komendant francuskiej dywizji w Gliwicach, będący delegatem gen. Henri Le Ronda, przewodniczącego Miedzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej w Opolu. Korfanty wraz z de Brantesem ustalili linię demarkacyjną pomiędzy walczącymi siłami polskimi i niemieckimi.

Kościół

Kościół św. Antoniego - wg projektu J. F. Klompa z Dortmundu - został wybudowany w latach 1907-1912. J.F. Klomp protestował w piśmie do inwestora - ks. L. Skowronka, że przy budowie świątyni został wykorzystany jego projekt, przygotowany na konkurs, który faktycznie jednak się nie odbył. W dokumentach zachowanych w archiwum parafialnym, jako architekt kościoła figuruje niejaki Fischer.

Trójnawowa konstrukcja o charakterze bazylikowym prezentuje styl neobarokowy z elementami modernizmu. W fasadzie świątyni została umieszczona okazała wieża. Wyposażenie kościoła posiada elementy neoromańskie (m.in. ołtarz główny, ambona, konfesjonały, balaski i Pieta) oraz neobarokowe (ołtarze boczne). Te ostatnie powstały w pracowni wrocławskiego rzeźbiarza M. Laua w 1916 roku. Natomiast autorem malowideł ściennych (1933-1934) nad wspomnianymi ołtarzami był krakowski malarz - Pawlikowski. Uroczyste poświęcenie kościoła nastąpiło 17 listopada 1912. Dwa lata później w świątyni zostały zamontowane pięknie brzmiące organy. W 1916 roku przy kościele założono klasztor sióstr św. Jadwigi, a w połowie lat 30. XX wieku wybudowano dom parafialny. W 1948 roku podczas wielkiej wichury, która przeszła nad Katowicami zniszczeniu uległa część kopuły wieży kościoła. Z kolei w latach 80. XX wieku przebudowano prezbiterium świątyni i wzniesiono dom katechetyczny.

Parafia

Parafia rzymskokatolicka św. Antoniego z Padwy w Dąbrówce Małej powstała w 1911 roku. W dokumentach zostały odnotowane najważniejsze wydarzenia z życia wspólnoty. W archiwum zachowały się również dane dotyczące wszystkich osób duchownych - proboszczów i wikariuszy - oraz świeckich od pokoleń związanych z dziejami wspólnoty św. Antoniego. Codzienny rytm życia społeczności parafialnej wyznaczają msze święte, okolicznościowe nabożeństwa, sprawowane sakramenty, pielgrzymki wiernych, obchody ważnych rocznic i jubileuszy oraz wizyty dostojników kościelnych. Przy parafii istnieje oddział Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Archidiecezji Katowickiej. Od 1993 roku wydaje ona także miesięcznik pt. Posłaniec św. Antoniego. Dla dzieci i młodzieży szkolnej organizowane są bezpłatne korepetycje pod nazwą Edukatorek.

Proboszczowie

• ks. Wawrzyniec Pucher (1912-1924)
• ks. Jan Koziełek (1924-1931)
• ks. Maksymilian Wojtas (1931-1962)
• ks. Stefan Kwieciński administrator (1962-1966), proboszcz (1966-1975)
• ks. Bernard Rottau (1975-2003)
• ks. Andrzej Noras (2003-nadal)

Bibliografia

Za: Parafia rzymskokatolicka św. Antoniego z Padwy w Katowicach - Dąbrówce Małej (folder); Dekret dot. zmiany granicy parafii, RAA 1924, nr 17, s. 84; A. Palion, Być dobrym jak chleb. 90-lecie parafii świętego Antoniego Padewskiego w Dąbrówce Małej, Dąbrówka Mała 2002; D. Głazek, Domus Celeberrima. Architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 160.