Św. Barbara

Z e-ncyklopedia

Św. Barbara, dziewica i męczennica

obraz św. Barbary z kopalni w Siemianowicach

Prawdopodobnie żyła ok. roku 305, za panowania cesarza Maksymina Galeriusza (305-311). Jej biografia składa się z wielu wątków legendarnych. Miała być piękną córką bogatego poganina Dioskura z Heliopolis w Bitynii (płn. cz. Azji Mniejszej). W czasie nauki w Nikomedii zetknęła się z chrześcijaństwem. Prowadziła korespondencję z wielkim filozofem i pisarzem Orygenesem z Aleksandrii. Pod jego wpływem przyjęła chrzest i złożyła ślub czystości. Ojciec nie zgadzając się z decyzją córki chciał ją wydać za mąż i tym sposobem złamać opór dziewczyny. Uwięził ją w wieży. Była głodzona i straszona, żeby wyrzec się wiary. Gdy to nie poskutkowało, ojciec zaprowadził ją przed sędziego. Sędzia rozkazał najpierw Barbarę ubiczować. W nocy miał ją odwiedzić anioł, zaleczyć Jej rany i udzielić Komunii św. Potem sędzia kazał Barbarę bić maczugami, przypalać pochodniami, aż wreszcie obciąć jej piersi. Gdy sędzia zrozumiał, że torturami niczego nie osiągnie wydał wyrok, by ściąć Barbarę mieczem. Wykonawcą tego wyroku miał się stać ojciec Barbary, Dioskur. Podobno tuż po odłożeniu miecza, zginął rażony piorunem. Barbara poniosła męczeńską śmierć w Nikomedii (lub Heliopolis) ok. 305 roku.

  • W ikonografii przedstawiana jest w długiej, pofałdowanej tunice i w płaszczu, z koroną na głowie. W ręku trzyma kielich i Hostię. Czasami ukazywana jest z wieżą, w której była więziona oraz z mieczem, od którego zginęła. W historii Kościoła uważana była za patronkę architektów, cieśli, dzwonników, kowali, ludwisarzy, murarzy, więźniów, artylerzystów i załóg twierdz oraz górników.
  • Liturgiczne wspomnienie św. Barbary przypada 4 grudnia.
  • Jest zaliczana do Czternastu Świętych Wspomożycieli.
  • Obraz z kopalni "Kleofas" wzorowany jest na obrazie namalowanym przez Palma Vecchio (1480-1528), znajdującym się w kościele Santa Maria Formosa w Wenecji.
  • Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, na mocy uprawnień udzielonych jej przez papieża Franciszka zatwierdziła Świętą Barbarę Patronką u Boga miasta Knurów.

Parafie na Górnym Śląsku pod wezwaniem św. Barbary


Obrazy, sztandary, figury poświęcone czci św. Barbary

Bibliografia

K. Folkert, Kult liturgiczny św. Barbary w Diecezji Katowickiej w latach 1925-1975, Katowice 1983, mps Biblioteka WTL UŚ; C. Mykita-Glensk, Kult Św. Barbary w działalności teatralnej górnośląskich amatorów, [w:] Śląskie miscellanea. Literatura, folklor, t. 4., red. J. Malicki, K. Heska-Kwaśniewicz, Warszawa 1992, s. 71-75; K. Dygacz Kornelia, Kult świętej Barbary w środowisku górniczym, [w:] Święta Barbara patronka górników, Katowice 1999, s. 19-22; J. Myszor, Z dziejów kultu św. Barbary na Śląsku (XIX-XX w.), [w:] Patronki polskiego górnictwa. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej z okazji otwarcia wystawy Patronki Polskiego Górnictwa, Zabrze 1993; Święta Barbara patronka górników. [Karbownik Andrzej, Kozłowski Janusz, Pyka Henryk, [red.], Katowice 1999, s. 41-123; D. Zimoń, Informacja o ogłoszeniu św. Barbary patronką miasta Ruda Śląska, WA 1998, nr 5, s. 203-204; D. Zimoń, List do Rady i Władz miasta Ruda Śląska z okazji ogłoszenia św. Barbary patronką miasta, WA 1998, nr 5, s. 204-205; J.P., Kult św. Barbary na Górnym Śląsku, "Kalendarz Gościa Niedzielnego 1949", s. 136-137; H. Gerlich, Twarz św. Barbary każdy z miejsca rozpozna..., "Śląsk" 1999, nr 11, s. 26-27; S. A. Adamek, Żywot Świętej Barbary, Katowice 1993; [1].