Św. Agata
Św. Agata
Jak podaje tradycja (Metody z Konstantynopola), Agata pochodziła z bogatego i szlachetnego rodu rzymskiego. Urodziła się w Katanii na Sycylii. Od najmłodszych lat poświęciła życie Bogu, dlatego nie przyjęła propozycji małżeństwa z Qvintusem (Quintien) namiestnikiem rzymskim (prefektem?) na Sycylii. W odpowiedzi, na mocy edyktu cesarza Decjusza z 249 roku (obowiązek złożenia ofiar bożkom pogańskim) uwięziono ją.
Nie zaparła się wiary, więc wysłano ją do Katanii, gdzie oddano ją pod kuratelę kobiety imieniem Afrodyta. Tam miała przyjąć zwyczaje pogańskie oraz zgodzić się na małżeństwo z Qvintusem. Zachowała jednak wiarę i czystość obyczajów. W konsekwencji Agata, postawiona przed trybunałem Ovintusa, odmówiła złożenia ofiary bożkom pogańskim. Poddana torturom (biczowanie, obcięcie piersi) poniosła śmierć męczeńską, spalona na rozżarzonych węglach, najprawdopodobniej w 251 roku. Według legendy, w czasie wybuchu Etny, rok po śmierci św. Agaty, jej szata (welon?) miała uratować Katanię od zniszczenia.
Jej kult jako świętej szybko rozprzestrzenił się na świecie. Imię świętej męczennicy wymieniano w kalendarzu Kościoła z Kartaginy (VI w.), martyrologiach łacińskich (św. Hieronima) i greckich (Synaxarion). Jeden z pierwszych kościołów ku czci świętej (nie zachowany do czasów dzisiejszych) miał zostać zbudowany przy drodze Aureliańskiej, prowadzącej do Rzymu. Do najstarszych zachowanych kościołów poświęconych tej świętej zalicza się rzymskie świątynie: ariańska Sant’Agata dei Goti (wzgórze Subura w Rzymie; prawdopodobnie V w.) oraz Sant’Agata in Transtevere (VIII w.). Jej imię wymienia się w Kanonie Rzymskim. Jest patronką kominiarzy, ludwisarzy, pielęgniarek.
W pobożności ludowej modlitwa za jej wstawiennictwem ma chronić przed pożarami. Św. Agata jest też orędowniczką w chorobach piersi. Na obrazach przedstawiana z atrybutami męczeństwa: kleszczami, rozżarzonymi węglami, tacą, na której położone są jej piersi lub symbolami czystości. Jak podaje tradycja, w 1050 roku jej relikwie przeniesiono do Konstantynopola. Ostatecznie, w 1126 (1127) roku zostały one złożone w kaplicy jej dedykowanej, a znajdującej się w katedrze w Katanii. Wspomnienie liturgiczne przypada 5 lutego. W tym dniu błogosławi się chleb, sól i wodę.
Bibliografia
[Bénédictins de Paris], Vies des Saints et des bienheureux, Paris 1936, s. 114-117; J. de Voragine, La légende dorée, red. A. Boureauque Paris 2004. Foto: Web Gallery of Art.