Sobór trydencki - O seminariach duchownych

Kanon 12

< Wymagany wiek do wyższych święceń; należy przyjmować wyłącznie do tego godnych>

Nikt w przyszłości nie będzie wyświęcony na subdiakona, zanim nie osiągnie wieku 22 lat, na diakona zanim nie osiągnie 23 lat, natomiast do prezbiteratu zanim nie osiągnie 25 lat życia. Biskupi będą jednak wiedzieć, że nie powinni wyświęcać jakichkolwiek kandydatów, którzy osiągnęli ten wiek, ale wyłącznie godnych oraz takich, którzy swej dojrzałości dowiedli uczciwym życiem. Zakonnicy również nie będą święceni ani w młodszym wieku, ani bez pilnego sprawdzenia ze strony biskupa, z zupełnym wykluczeniem w tej sprawie wszelkich przywilejów.

Kanon 14

Do święceń prezbiteratu będą przyjmowani ci, którzy pobożnie i wiernie wypełniali wcześniejsze posługi, posiadają dobre świadectwo oraz nie tylko służyli, przynajmniej przez jeden pełny rok, w diakonacie, chyba że biskup uzna inaczej ze względu na pożytek i dobro Kościoła, ale także okazali się zdatni, po wcześniejszym dokładnym egzaminie, do nauczania ludu tych rzeczy, których poznanie jest wszystkim niezbędne dla osiągnięcia zbawienia, oraz do sprawowania sakramentów, a także znani są z pobożności i czystości obyczajów, aby można się było po nich spodziewać jasnego przykładu dobrych uczynków i prawego życia. Biskup będzie się troszczył, aby sprawowali oni msze przynajmniej w niedziele i uroczyste święta, a jeżeli będą sprawować posługę duszpasterską, to tak często, by zadośćuczynić swoim obowiązkom. Co do promowanych z przeskoczeniem [stopni święceń], biskup może dyspensować dla słusznej przyczyny, jeśli nie pełnili funkcji.

Kanon 16

Ponieważ nikt nie powinien otrzymać święceń, jeżeli w ocenie swego biskupa nie byłby potrzebny albo niezbędny w swoim kościele, dlatego święty sobór, idąc śladem szóstego kanonu Soboru Chalcedońskiego, postanawia, aby nikt nie był w przyszłości wyświęcony, kto nie będzie przypisany do tego kościoła albo miejsca pobożnego, dla którego konieczności lub korzyści został wyświęcony, aby tam pełnił swe czynności, a nie tułał się po miejscach niepewnych. Jeżeli zaś opuści to miejsce bez porozumienia z biskupem, wtedy zostanie zawieszony w pełnieniu świętych czynności. Ponadto żaden obcy duchowny nie będzie dopuszczony przez żadnego biskupa do sprawowania Bożych tajemnic i do udzielania sakramentów bez listu polecającego od swego ordynariusza.

Kanon 18

[a] Wiek młodzieńczy, jeżeli nie będzie właściwie uformowany, skłonny jest do postępowania za przyjemnościami świata, a gdy od wczesnych lat nie będzie kształtowany w pobożności i w religii, zanim skłonność do wad nie opanuje całego człowieka, to nigdy nie będzie mógł doskonale wytrwać w karności kościelnej bez największej i niemal wyjątkowej pomocy Boga wszechmogącego. Dlatego święty sobór postanawia, aby przy poszczególnych kościołach katedralnych, metropolitarnych i w zależnych od nich większych kościołach ustanawiane były, w pobliżu tych kościołów (albo w innym odpowiednim miejscu, wybranym przez biskupa stosownie do możliwości i rozmiarów diecezji) kolegia dla młodych ludzi z danego miasta i diecezji albo danego kraju, jeżeli ich liczba jest niewielka. Tam mają być utrzymywani, nauczani zasad religii oraz kształceni w dziedzinie dyscypliny kościelnej

[b] Do takiego zaś kolegium będą przyjmowani kandydaci w wieku przynajmniej dwunastu lat, urodzeni w prawowitym związku małżeńskim, umiejący dobrze czytać i pisać, którzy dają nadzieję, że są odpowiedni, i że mają wolę, aby zawsze służyć w Kościele,

[c] Święty sobór pragnie szczególnie, aby wybierano synów ubogich rodzin, nie wyklucza jednak bogatych, ale mają się sami utrzymywać i wyrażać swe pragnienie służby Bogu i Kościołowi,

[d] Biskup podzieliwszy zaś tych młodych ludzi na tyle klas, na ile uzna za stosowne, odpowiednio do ich liczby, wieku i postępów czynionych w dyscyplinie kościelnej, będzie im stopniowo przydzielał, w miarę jak uzna to za korzystne, pełnienie służby w kościołach, a innych zatrzyma w kolegium dla dalszego kształcenia, zaś miejsce wykształconych uzupełni innymi, aby w tym kolegium było zawsze źródło nowych sług Bożych,

[e] Aby zaś kandydaci byli stosownie wykształceni w każdej dziedzinie życia kościelnego, dlatego zawsze mając tonsurę i strój duchowny, będą się uczyć gramatyki, śpiewu, prowadzenia rachunków kościelnych i innych dziedzin nauki, a ponadto gruntownie będą nauczani Pisma Świętego, ksiąg kościelnych, kazań świętych oraz udzielania sakramentów, a szczególnie zasad niezbędnych dla słuchania spowiedzi oraz obrzędów i ceremonii liturgicznych,

[f] Biskup będzie się troszczył, aby brali oni codziennie udział w ofierze mszy świętej, a przynajmniej raz w miesiącu odbywali spowiedź i zgodnie z osądem spowiednika, przyjmowali ciało Pana naszego, Jezusa Chrystusa, zaś w dni świąteczne, aby służyli w kościołach katedralnych i w innych na danym terenie,

[m] Ponadto, aby nauczanie w takich szkołach było możliwe mniejszym kosztem, święty sobór postanawia, aby biskupi, arcybiskupi, prymasi i inni ordynariusze miejsc nakłaniali i przymuszali (również przez pomniejszenie dochodów) tych, którzy posiadają godność profesorów teologii oraz inne osoby obowiązane do wykładów albo nauczania, aby uczyli w tych szkołach osobiście (jeżeli posiadają stosowne kwalifikacje) albo za pośrednictwem odpowiednich zastępców, wybranych przez tych nauczycieli i zatwierdzonych przez ordynariuszy. Jeżeli wedle osądu biskupa nie będą do tego odpowiedni, wtedy biskup mianuje inne odpowiednie osoby, bez możności jakiegokolwiek odwołania, a gdyby zaniedbali powyższego obowiązku, wtedy biskup sam wyznaczy nauczycieli. Program ich nauczania zostanie ustalony przez biskupa.

[n] Inne urzędy albo godności, zwane scholasteriami, będą powierzane wyłącznie doktorom, magistrom albo licencjatom w Piśmie Świętym bądź w prawie kanonicznym, albo też innym odpowiednim osobom, które będą mogły osobiście pełnić swe obowiązki. Mianowanie profesorów uczynione w inny sposób będzie próżne i nieważne, bez względu na jakiekolwiek przywileje i zwyczaje, nawet istniejące od niepamiętnych czasów.

[p] Natomiast w kościołach, posiadających wielkie diecezje, biskup może mieć jedno albo liczne seminaria na terenie diecezji, jak uzna za stosowne, które będą jednak w pełni zależne od tego jednego, które zostanie założone i ustanowione w mieście [będącym siedzibą biskupa].

Dokumenty soborów powszechnych. Tom 4, Kraków 2005, WAM.