Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego na Kubalonce

Historia kościoła

Drewniany kościół wzniesiono w latach 1665-1667 w Przyszowicach, w gminie Gierałtowice na Górnym Śląsku. Był to kościół cmentarny. Podczas wojny uszkodzony w 1945 roku, zniszczeniu uległa polichromia, odbudowany w latach 1947-1949. W 1957 roku przeniesiono go do Istebnej. Do 1967 roku uznawano go jako muzeum sztuki sakralnej Górnego Śląska. W 1967 roku erygowano przy kościele na Kubalonce rektorat, a Msze święte odprawiano w Wielkanoc, odpust i Boże Narodzenie. Parafia została erygowana 14 września 1983 przez bpa Herberta Bednorza, ordynariusza diecezji katowickiej.

Kościół jest jednonawowy, ma konstrukcję zrębową, nie jest orientowany, prezbiterium zwrócone w kierunku północnym. Nakrywa go dwuspadowy dach gontowy z wydatnymi okapami, łączącymi się od frontu z drewnianym ogrodzeniem. W żadnym innym kościele na terenie Śląska takie rozwiązanie architektoniczne nie zostało zastosowane i jest to obiekt unikalny. Na kalenicy znajduje się czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę z barokową kopułą i latarnią. Okna są tylko od południa. Na chórze muzycznym organy elektroniczne z 1885 roku. Wnętrze kościoła jest barokowe i pochodzi z XVII i XVIII wieku. Z wyposażenia pierwotnego zachował się ołtarz główny z XVIII-wiecznym obrazem przedstawiającym sceną Ukrzyżowania oraz figurą Boga Ojca i rzeźbami aniołów oraz barokowa ambona z 1697 roku z płaskorzeźbami czterech Ewangelistów, figurą Chrystusa i rzeźbą Ducha św. oraz malowidłami przedstawiającymi św. Augustyna i św. Hieronima. Stacje Drogi Krzyżowej z XIX wieku, pochodzą z miejscowości Sadowa. Zachowały się ławki z końca XVII wieku, dwie ławki kolatorskie, kamienna kropielnica.

Kościół stoi na zboczu wzgórza, nad drogą z Istebnej do Wisły, poniżej przełęczy Kubalonka. Prowadzą do niego strome schody. Jest otwarty tylko podczas nabożeństw.

Kościół na Kubalonce znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego.

Bibliografia

Kościoły drewniane Karpat. Polska i Słowacja, opracowanie zbiorowe, Pruszków 2006; Z. Pilch, Leksykon Zabytków Górnego Śląska, Warszawa 2008