Kaplica ewangelicka w Czerwionce

Wzmianki o pierwszych wyznawcach ewangelicyzmu w Czerwionce pojawiły się na przełomie XVI i XVII wieku. Początkowo było ich niewielu. Wzrost liczby protestantów w tym rejonie nastąpił dopiero w XIX wieku, co przede wszystkim było związane z uruchomieniem kopalni "Dębieńsko". W latach 40. tegoż stulecia mieszkało tutaj 10 ewangelików, w 1863 roku było ich 34, 1905 roku-101, 1911 roku-211. Przez cały ten czas Czerwionka administracyjnie podlegała parafii w Rybniku. Z czasem jednak miejscowa społeczność ewangelicka zaczęła czynić starania o własną kaplicę.

Pierwsze nabożeństwo - już tu na miejscu - 19 listopada 1902 odprawiono w noclegowni kopalni "Dębieńsko". Odtąd sprawowano je co miesiąc. Wkrótce potem protestanci przenieśli się do pomieszczeń czerwieńskiej Szkoły Ludowej im. Chrystusa Króla (obecnie Zespół Szkół nr 3). W lipcu 1926 roku społeczność ewangelicka otrzymała od Zarządu Wspólnoty Interesów niewielki budynek znajdujący się na terenie przykopalnianym. Tam urządzono kaplicę, poświęconą 26 lipca 1926. Zbudowany z cegły obiekt, posiada nad wejściem charakterystyczny szczyt o linii łamanej zwieńczonej krzyżem.

Początkowo nabożeństwa sprawowano jedynie w języku niemieckim. To doprowadziło do sporów na tle narodowościowym i 1 listopada 1934 część parafian narodowości polskiej podjęła decyzję o odłączeniu od wspólnoty w Rybniku. Nabożeństwa i to już w języku polskim wznowiono w Czerwionce w 1936 roku. W okresie międzywojennym działały tutaj Związek Młodzieży i Towarzystwo Polaków Ewangelików.

Pierwszym powojennym duszpasterzem parafii w Rybniku z filiałem w Czerwionce w grudniu 1945 roku został ks. Edward Romański. W tym czasie wspólnota swoim zasięgiem obejmowała: Czerwionkę, Kamień, Leszczyny, Nowy Dwór, Stanowice, Czuchów, Dębieńsko. Szczególnym akcentem w życiu społeczności była 26 lipca 1953 wizytacja zwierzchnika, bp. Karola Kotuli połączona z jubileuszem 25. poświęcenia kaplicy. 21 września 1967 Czerwionka otrzymała status samodzielnej parafii i zostały tutaj założone księgo metrykalne.

2 grudnia 1996 decyzją wojewody katowickiego kaplica - do tej pory stanowiła własność kopalni "Dębieńsko" - została przekazana wspólnocie ewangelickiej. W dwa lata później został tutaj przeprowadzony generalny remont - według projektu W.E Kryjaków z Tych - połączony z przebudową wnętrza. Ufundowano również witraż przedstawiający Ducha Św., wykonany przez Dariusza Plintę w Mikołowa. W kaplicy znajduje się ponadto krzyż z 1858 roku, pochodzący z pierwszego ołtarza kościoła Zmartwychwstania Pańskiego w Katowicach i będący darem tamtej parafii.

Proboszczowie

ks. Paul Reinhold (1902-1926)
ks. Christian Schwencker (1926-1934)
ks. Zygmunt Kuźwa (1934-1939)
ks. Heinrich Gerhardt (1939-1941)
ks. Christian Schwencker (1942-1945)
ks. Jan Karpecki (1945)
ks. radca Edward Romański (1945-1984)
ks. Piotr Mendroch (1985-1988)
ks. Waldemar Szajthauer (1988-1989)
ks. Zbigniew Kowalczyk (1989-1996)
ks. radca Henryk Reske (od 1996)

Bibliografia

Dzieło Łaski Boga. Diecezja katowicka Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, Katowice 2003, s. 49-51; H. Reske, Ewangelicy w Czerwionce, [w:] Śląsk bogaty różnorodnością-kultur, narodów i wyznań. Historia lokalna na przykładzie wybranych powiatów, miast i gmin, Czerwionka-Leszczyny 2004, s.91-97; A. Żukowski, A. Gudzik, Szlakami Zielonego Śląska 1, Czerwionka-Leszczyny 2010, s. 134; A. Gudzik, Czuchów, Czerwionka-Leszczyny 2006, s. 98-99.