Chrzest Polski i budowa polskiej organizacji kościelnej w ujęciu Thietmara z Merseburga i Kosmasa z Pragi

Z e-ncyklopedia

Tekst źródłowy

  • Kronika Thietmara, T. 1-2, wyd. Ossolineum, Wrocław 2004 [zob. T. 1, Księga IV, nr 44-46, 55-58, s. 164-165, 171-174; T. 2, Księga VII, nr 72, s. 477-478];
  • Kosmasa Kronika Czechów, wyd. Ossolineum, Wrocław 2006 [ zob. Księga I, cz. XXVII, s. 140: Księga II, cz. II-III i V, s. 186-189, 197-198].

Ocena

  • Kronika Thietmara ( Thietmari merseburgiensis episcopi chronicon ), napisana po łacinie, powstała w latach 1012-1018, zachowala się w tzw. rękopisie drezdeńskim (w postaci 192 kart pergaminu), w formie faksymile z 1905 r. i w tzw. przeróbce korwejskiej z XII wieku.
  • Kronika Kosmasa (Chronica Boemorum), napisana po łacinie, powstała w latach 1110-1125 w manierze typowej dla swej epoki - prozą rytmiczną, niekiedy rymowaną.

Zagadnienia:

  • Chrzest Polski
  • Dagome iudex (sędzia Dagome) - łaciński dokument, sporządzony prawdopodobnie w kancelarii wystawcy w Gnieźnie, w którym Mieszko I oddaje swe państwo pod papieską opiekę; ważne źródło geograficzne dla wczesnych dziejów Polski (opis granic państwa Mieszka I)
  • Droga Ottona III z Rzymu do Gniezna (19 XII 999-7 III 1000)
  • Zjazd gnieźnieński (7-15 III 1000)
  • Ustanowienie metropolii gnieźnieńskiej
  • Biskupstwo misyjne w Poznaniu

Osoby

  • Thietmar z Merseburga (975-1018)- biskup merseburski, kronikarz, autor ważnego źódła o historii Niemiec i Polski; orędownik akcji misyjnej wśród Słowian, prowadzonych w ramach zależności od Kościoła i państwa niemieckiego: przedstawia zjazd gnieźnieński
  • Kosmas z Pragi (1045-1125)- pierwszy czeski dziejopisarz, autor kroniki opisującej dzieje narodu i państwa czeskiego; autor bywa niechętnie usposobiony do Polaków i Niemców; opisuje najazd Czechów na Gniezno i rabunek relikwii św. Wojciecha
  • Mieszko I i Bolesław Chrobry
  • Dobrawa i Oda - w opisie Thietmara i Kosmasa
  • Otton III - uniwersalistyczna idea odnowienia Cesarstwa Rzymskiego (Galia, Romania, Germania i Sclavinia)
  • Bp Reinbern z Kołobrzegu i jego śmierć na wygnaniu w Kijowie

Mapa

  • Szkic mapy Polski za Mieszka I ( z uwzględnieniem granic biskupstwa misyjnego w Poznaniu ustalonych na podstawie Dagome iudex )

Literatura

  • Jasienica P. Trzej kronikarze, Czytelnik, Warszawa 1993.
  • Kurbis B., Dagome iudex. Studium krytyczne, [w:] Początki państwa polskiego - Księga Tysiąclecia, T. 2, Poznań 1962, s. 362-423.
  • Steele P. E., Nawrócenie i chrzest Mieszka I, Fronda, Warszawa 2005, ss. 126+4 nlb.
  • Trakt cesarski Iława-Gniezno-Magdeburg, red. W. Dzieduszycki, M. Przybył, Biblioteka Fontem Archeologii Posnaniensis, Poznań 2002.
  • Zakrzewski S., Mieszko I jako budowniczy państwa polskiego, Universitas, Kraków 2006, ss.152, mapa.
  • Zakrzewski S., Bolesław Chrobry Wielki, wyd. 2, Kraków 2003.

Tekst łaciński Dagome iudex (kopia z Biblioteki Watykańskiej)

  • Item in alio tomo sub Iohanne XV papa Dagome iudex et Ote senatrix et filii eorum: Miscam et Lambertus - nescio cuius gentis homines, puto autem Sardos fuisse, quoniam ipsi a IIII iudicibus reguntur - leguntur beato Petro contulisse unam civitatem in integro, que vocatur Schinesghe, cum omnibus suis pertinentiis infra hos affines, sicuti incipit a primo latere longum mare, fine Bruzze usque in locum, qui dicitur Russe et fines Russe extendente usque in Craccoa et ab ipsa Craccoa usque ad flumen Oddere recte in locum, qui dicitur Alemure, et ab ipsa Alemura usque in terram Milze recte intra Oddere et exinde ducente iuxta flumen Oddera usque in predictam civitatem Schinesghe.
  1. Punkty odniesienia, przy pomocy których można nakreślić granice państwa Mieszka I: Schinisghe - Gniezno lub Szczecin; longum mare - Morze Bałtyckie; Bruzze - Prusy; Russe - Ruś; Craccoa - Kraków; flumen Oddere - rzeka Odra; Alemure - Ołomuniec, Morawy lub Oława; Milze - ziemia Milczan (tzw. Milsko z grodem Budziszynem)
  2. Teorie związane z dokumentem: a) Dagome iudex' to element walki o niezależność biskupstwa poznańskiego od arcybiskupstwa w Magdeburgu; b) Zapiska ta stara się zabezpieczyć prawa do tronu dla synów Mieszka I, którzy zostali zrodzeni z Ody
  3. Bibliografia: B. Kurbis, Dagome iudex. Studium krytyczne, [w:] Początki państwa polskiego - Księga Tysiąclecia, T. 2, Poznań 1962, s. 362-423; H. Łowmiański, Początki Polski, T. 5, Warszawa 1973, s. 595-605; G. Labuda, Studia nad początkami państwa polskiego, T. 2, Warszawa 1988, s. 240-261
Źródło: „https://silesia.edu.pl/index.php?title=Chrzest_Polski_i_budowa_polskiej_organizacji_kościelnej_w_ujęciu_Thietmara_z_Merseburga_i_Kosmasa_z_Pragi&oldid=89656”