Szaty liturgiczne: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
(korekta) |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
==Szaty liturgiczne== | ==Szaty liturgiczne== | ||
Szaty liturgiczne, inaczej nazywane paramentami (łac. szaty kościelne), w skład których zalicza się również insygnia pontyfikalne (biskupie i papieskie). Do czasów konstantyńskich nie używano odzdzielnych szat do celebracji liturgii. Noszono szaty codzienne, które odznaczały się odświętnością. Na wprowadzenie pewnych szat miała wpływ decyzja Konstatntyna o podniesieniu biskupów do rangi urzędników cesarskich. W VII wieku moda wyraźnie ewoluowała. Przy przemianach społecznych związanych z wpływem ludów germańskich i galijskich zaczęto zmieniać szaty, Kościół jednak pozostał przy dawnym stylu ubierania, co wykształciło większość ze znanych nam szat liturgicznych. Kościół na zachodzie nie wzorował się na szatach kapłańskich Starego Testamentu, ale przejął szaty pochodzące z Cesartstwa Rzymskiego. Szaty stają się coraz bardziej ozdobne, ze zwykłego stroju stają się paramentami liturgicznymi. Od IX w. następuje szczególny rozwój szat liturgicznych, zaczęto je błogosławić. W średniowieczu nadano im symbolikę, na którą wskazują modlitwy odmawiane przy ubieraniu szat. Symboliści w wiekach średnich nawiązują do szat liturgicznych Izraela ze Starego Testamentu przez co powstają nowe szaty m.in. infuła i racjonał. Od XIII w. aż do reformy po Soborze Watykańskim II zasadniczo się nie zmieniła. Odnowa liturgiczna wpłyneła na zaprzestanie używania niektórych paramentów, jak manipularz czy tunicella. </P> | |||
== | |||
Szaty używane w rycie rzymskim== | |||
# Humerał | |||
# Alba | |||
# Cingulum | |||
#[[Stuła]] | |||
# Tunicella (Tunika) | |||
# Dalmatyka | |||
# Ornat | |||
# [[Manipularz]] | |||
# Krzyż pektoralny | |||
# Pierścień | |||
# Mitra | |||
# Pastorał | |||
# Rękawice pontyfikalne | |||
# Sandały pontyfikalne | |||
# [[Paliusz]] | |||
# Komża | |||
# Kapa (pluwiał, nieszpornik) | |||
# Racjonał | |||
# Gremiał | |||
# Fanon | |||
# Falda | |||
# Subcintorium | |||
# Ferula | |||
# Tiara | |||
==Bibliografia:== | |||
Jan Wierusz – Kowalski Jan, ''Liturgika''; Warszawa 1955; Bogusław Ndolski, ''Liturgika'', t. 1 Liturgika fundamentalna, Poznań 1989; Słownik kościelny łacińsko-polski, red Alojzy Jougan Alojzy, Miejsce Piastowe 1948. | |||
[[Kategoria:Słownik historyczny]] | |||
Wersja z 12:42, 8 paź 2013
Szaty liturgiczne
Szaty liturgiczne, inaczej nazywane paramentami (łac. szaty kościelne), w skład których zalicza się również insygnia pontyfikalne (biskupie i papieskie). Do czasów konstantyńskich nie używano odzdzielnych szat do celebracji liturgii. Noszono szaty codzienne, które odznaczały się odświętnością. Na wprowadzenie pewnych szat miała wpływ decyzja Konstatntyna o podniesieniu biskupów do rangi urzędników cesarskich. W VII wieku moda wyraźnie ewoluowała. Przy przemianach społecznych związanych z wpływem ludów germańskich i galijskich zaczęto zmieniać szaty, Kościół jednak pozostał przy dawnym stylu ubierania, co wykształciło większość ze znanych nam szat liturgicznych. Kościół na zachodzie nie wzorował się na szatach kapłańskich Starego Testamentu, ale przejął szaty pochodzące z Cesartstwa Rzymskiego. Szaty stają się coraz bardziej ozdobne, ze zwykłego stroju stają się paramentami liturgicznymi. Od IX w. następuje szczególny rozwój szat liturgicznych, zaczęto je błogosławić. W średniowieczu nadano im symbolikę, na którą wskazują modlitwy odmawiane przy ubieraniu szat. Symboliści w wiekach średnich nawiązują do szat liturgicznych Izraela ze Starego Testamentu przez co powstają nowe szaty m.in. infuła i racjonał. Od XIII w. aż do reformy po Soborze Watykańskim II zasadniczo się nie zmieniła. Odnowa liturgiczna wpłyneła na zaprzestanie używania niektórych paramentów, jak manipularz czy tunicella.
== Szaty używane w rycie rzymskim==
- Humerał
- Alba
- Cingulum
- Stuła
- Tunicella (Tunika)
- Dalmatyka
- Ornat
- Manipularz
- Krzyż pektoralny
- Pierścień
- Mitra
- Pastorał
- Rękawice pontyfikalne
- Sandały pontyfikalne
- Paliusz
- Komża
- Kapa (pluwiał, nieszpornik)
- Racjonał
- Gremiał
- Fanon
- Falda
- Subcintorium
- Ferula
- Tiara
Bibliografia:
Jan Wierusz – Kowalski Jan, Liturgika; Warszawa 1955; Bogusław Ndolski, Liturgika, t. 1 Liturgika fundamentalna, Poznań 1989; Słownik kościelny łacińsko-polski, red Alojzy Jougan Alojzy, Miejsce Piastowe 1948.