Sobór Watykański II
Sobór Watykański II (1962-1965)
Sobór Watykański II obradował w okresie: 11 października 1962 – 8 grudnia 1965. Został otwarty za pontyfikatu Jana XXIII, a zakończony – za Pawła VI .
Jego zasadniczym celem było dostosowanie (aggiornamento) Kościoła do współczesnych warunków panujących w świecie. W ramach soboru odbyły się cztery sesje plenarne:
- Sesja I : 11 X 1962 – 8 XII 1962
- Sesja II: 29 IX – 4 XII 1963
- Sesja III: 14 IX – 21 XI 1964
- Sesja IV: 14 IX – 8 XII 1965.
Pierwszej z nich przewodniczył Jan XXIII, trzem pozostałym zaś jego następca – papież Paweł VI. Jednak prace soborowe w znacznej części trwały pomiędzy sesjami, czego pilnowała Komisja koordynacyjna (ustanowiono w sumie dwanaście Komisji oraz trzy sekretariaty) oraz osobiście papieże. Na sobór przybyło ponad trzy tysiące Ojców, w tym dwudziestu Polaków (m.in. kard. Stefan Wyszyński i abp Karol Wojtyła).
Dzięki zaangażowaniu takich osobistości jak kardynałowie Suenens, Alfrink, Doepfner, Frings czy Veuillot, którzy rozumieli konieczność przemian w łonie Kościoła, możliwe było duże otwarcie się na dialog ekumeniczny (w 1965 roku Paweł VI i patriarcha Konstantynopola Atenagoras zdjęli nałożone nawzajem przez obydwa Kościoły w 1054 roku ekskomuniki) oraz na szeroką reformę liturgii. Ciekawostką jest, że po raz pierwszy w historii w dokumentach soborowych nie pojawiło się słynne hasło: anathema sit (niech będzie wyklęty).
Dokumenty soboru:
4 konstytucje:
- Konstytucja dogmatyczna o Kościele – Lumen Gentium
- Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym – Dei Verbum
- Konstytucja pastoralna o Kościele w świecie współczesnym – Gaudium et spes
- Konstytucja o liturgii – Sacrosanctum Concilium
9 dekretów:
- Dekret o ekumenizmie – Unitatis redintegratio
- Dekret o Kościołach wschodnich katolickich – Orientalium Ecclesiarum
- Dekret o środkach społecznego przekazu – Inter mirifica
- Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele – Christus Dominus
- Dekret o formacji kapłańskiej – Optatam totius
- Dekret o posłudze i życiu kapłanów – Presbyterorum ordinis
- Dekret o przystosowanej odnowie życia zakonnego – Perfectae caritatis
- Dekret o apostolstwie świeckich – Apostolicam actuositatem
- Dekret o działalności misyjnej Kościoła – Ad Gentes
3 deklaracje:
- Deklaracja o stosunkach Kościoła i religii niechrześcijańskich – Nostra Aetate
- Deklaracja o wolności religijnej – Dignitatis humanae
- Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim – Gravissimum educationis
Prace soborowe skupiały się w dwóch głównych nurtach – życia wewnętrznego Kościoła oraz Kościoła w świecie. W jednym i drugim przypadku zaszły niemałe zmiany. Sobór stał się jednym z najważniejszych wydarzeń Kościoła w XX wieku. Do potocznego języka weszło już określanie niektórych wydarzeń, zwyczajów czy elementów liturgii jako przedsoborowych lub posoborowych.
Zwolennicy Vaticanum II dostrzegają jego wpływ na „otwarcie się” Kościoła. Zerwano z pokutującym od średniowiecza wizerunkiem szczelnie zamkniętej instytucji, która stawia się ponad swoim ludem. Doceniono przełamanie barier – choćby dzięki postanowieniu o odprawianiu mszy świętej w językach narodowych, a nie jak dotąd – po łacinie.
Pojawiły się jednak także głosy krytyki, dotyczące z reguły tych właśnie reform, za które sobór był przez innych chwalony. Zarzucano mu więc upodobnienie się do protestantów – przez reformę liturgii, zbyt liberalny ekumenizm, a nawet heretycki modernizm. Jednym z najbardziej znanych krytyków Soboru Watykańskiego II jest Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X założone przez abpa M. Lefebvre’a.
W obradach soborowych wzięli udział biskupi katowiccy: bp Herbert Bednorz, bp Juliusz Bieniek, bp Józef Kurpas. Duży wkład w prace Komisji soborowej "de episcopis et dioeceseon regimine" miał abp Józef Gawlina
Bibliografia
Opracowanie własne, JM