Skarga Piotr

Piotr Skarga (właśc. Piotr Powęski, 1536-1612)

Urodził się w 1536 roku. Był polskim jezuitą, teologiem, pisarzem, działaczem kontrreformacyjnym. Pochodził z drobnej szlachty osiadłej na Mazowszu. Studiował w Akademii Krakowskiej, a potem został mianowany pierwszym rektorem Akademii Wileńskiej (od 1579). Założył kolegia jezuickie w Płocku, Rydze i Dorpacie. W 1588 roku został mianowany nadwornym kaznodzieją króla Zygmunta III Wazy. Funkcję tę pełnił przez 24 lata. Był współtwórcą unii brzeskiej (1596). W traktacie politycznym „Kazania sejmowe” (wydane w zbiorze „Kazania na niedziele i święta”), postulował wzmocnienie władzy królewskiej sprzymierzonej z władzą Kościoła, opowiadał się za dziedzicznością tronu oraz za ograniczeniem praw sejmu; potępiał ucisk chłopów, a szlachtę ganił za egoizm i warcholstwo, groził wizją upadku Polski. Był przeciwnikiem tolerancji religijnej, zwalczał uchwałę konfederacji warszawskiej o tolerancji wyznaniowej. W jego walce z reformacją ważną rolę odegrały "Żywoty świętych". Prowadził ożywioną działalność charytatywną: zakładał bractwa miłosierdzia i związane z nimi tzw. banki pobożnych. Zmarł w 1612 roku. Pochowany jest w krakowskim kościele p.w. Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Po śmierci Piotr Skarga stał się postacią niemal legendarną, a pamięć o jego patriotyzmie wzmogła się szczególnie w czasach porozbiorowych.

Bibliografia

Encyklopedia szkolna PWN Historia, Warszawa 1997, s. 233-234; J. Tazbir, Piotra Skarga, Warszawa 1962.