Organizacja Kościoła w Polsce X-XX wiek

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 22:46, 28 lut 2022 autorstwa Mira (dyskusja | edycje) (dr)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
  • DIECEZJA MISYJNA W POZNANIU (968-1012)

( podległa bezpośrednio Stolicy Apostolskiej ): bp Jordan (965/968-984), bp Unger (992-1012)


  • METROPOLIA GNIEŹNIEŃSKA

( papież Sylwester II - 999 ). Diecezje - sufraganie (1000-2007): gnieźnieńska (999), kołobrzeska (1000-ok.1015), krakowska (1000-1807), wrocławska (1000-1821), kruszwicka ( ok. 1015-1130), poznańska (1075-1821), płocka (1075-1818), lubuska (ok. 1124-1556), kujawsko-pomorska [inne nazwy: włocławska, kujawsko-kaliska ] ( ok. 1123-1818 i od 1925), chełmińska [siedziba biskupa: Chełmża, Pelplin] (1243-1246 i 1566-1992), kamieńska [inne nazwy: pomorska, wolińska] (1125/1127-1534), wileńska (1388-1798), żmudzka [siedziba biiskupa: Fornie-Miedniki, Kowno] (1421-1798), inflancka [ inna nazwa: wendeńska ] (1621-1783), łucka ( XVI w.-1798), smoleńska 1636-1783), gdańska (1972-1992), koszalińsko-kołobrzeska (1972-1992), szczecińsko-kamieńska (1972-1992), bydgoska (od 2004)

  • METROPOLIA HALICKA

( papież Grzegorz XI - bulla Debitum pastoralis offici z 13 II 1375 ). Diecezje – sufraganie (1375-1412): halicka (1375-1412), chełmska (1375-1412), przemyska (1375-1412), włodzimierska ( 1375-1412), kamieniecka (ok. 1378-1412), kijowska (ok. 1400-1412), lwowska (ok. 1358-1412)

  • METROPOLIA LWOWSKA

( antypapież Jan XXIII – bulla In eminentni specula z 28 VIII 1412 ), [ po II wojnie światowej częścią archidiecezji w granicach Polski zarządzali administratorzy apostolscy rezydujący w Lubaczowie; na terenie Ukrainy usamodzielniona 3 VI 1991]. Diecezje – sufraganie: lwowska (1412-1944, od 1991), chełmska (1412-1805), kamieniecka (1412-1798), kijowska (1412-1798), przemyska (od 1412), serecka [ inne nazwy: bakowska, mołdawska ] (1412-1515), włodzimierska (1412-1425), łucka (do XVI w. i od 1925), tarnowska [ inna nazwa: tyniecka ] (do 1925), kielecka (1805-1818), lubelska (1805-1818), krakowska (1807-1818)

  • METROPOLIA MOHYLEWSKA

( papież Pius VI – bulla Onerosa pastoralis officii cura z 15 IV 1783 ), [ archidiecezja zanikła w wyniku rewolucji w 1917 r.; reaktywowana na terenie Białorusi w 1991 r.]. Diecezje – sufraganie: kamieniecka (1798-1917), łucka ( 1798-1917), mińska (1798-1917), wileńska (1798-1925), żmudzka (1798-1917), żytomierska (1798-1917), tyraspolska [siedziba biskupa: Chersoń, Tyraspol, Saratów] (1848-1917)

  • METROPOLIA WARSZAWSKA

( papież Pius VII – bulla Militantis Ecclesiae regimini z 12 VIII 1818 ), [ w latach 1945-1992 połączona unią personalną z archidiecezją warszawską ]. Diecezje – sufraganie: warszawska (1798-1992), krakowska (1818-1880), lubelska (1818-1992), płocka (od 1818), podlaska [ inna nazwa: janowska ] (1818-1867, 1918-1992), sandomierska (1818-1992), sejneńska [ inna nazwa: augustowska ] (1818-1925), łódzka (1920-1992), warmińska (1972-1992), warszawsko-praska ( od 1992), łowicka (1992-2004)

  • METROPOLIA POZNAŃSKA

( papież Pius VII – bulla De salute animarum z 16 VII 1821 ), [ Pius VII połączył 16 VII 1821 r. archidiecezję aeque principaliter unią z archidiecezją gnieźnieńską ]. Diecezje – sufraganie: poznańska (od 968), kaliska (od 1992)

  • METROPOLIA WROCŁAWSKA

( papież Pius XI – bulla Pastoralis officii cura z 3 VIII 1930 ), [ papież Pius VII bullą De salute animarum z 16 VII 1821 r. podporządkował diecezję bezpośrednio Stolicy Apostolskiej; papież Paweł VI bullą Episcoporum Poloniae coetus z 28 VI 1972 r. zmienił jej granice ]. Diecezje – sufraganie: wrocławska (od 1000), berlińska ( od 1930), warmińska (od 1930), prałatura pilska (od 1930), gorzowska ( 1972-1992), opolska (1972-1992), legnicka (od 1992), świdnicka (od 2004)

  • METROPOLIA KRAKOWSKA

( papież Pius XI – bulla Vixdum Poloniae unitas z 28 X 1925 ). Diecezje - sufraganie: krakowska (1000), częstochowska (1925-1992), katowicka (1925-1992), kielecka (1925-1992), tarnowska (1925-1992), bielsko-żywiecka (od 1992)


  • METROPOLIA WILEŃSKA

( papież Pius XI – bulla Vixdum Poloniae unitas z 28 X 1925 ), [ po II wojnie światowej częścią archidiecezji w granicach Polski zarządzali administratorzy apostolscy, rezydujący w Białymstoku; z terenów tych w 1991 r. utworzono diecezję białostocką ]. Diecezje – sufraganie: wileńska (od 1388), łomżyńska (od 1925), pińska (od 1925)

  • METROPOLIA BIAŁOSTOCKA

( papież Jan Paweł II – bulla Totus tuus Poloniae populus z 25 III 1992 ). Diecezje – sufraganie: białostocka (od 1991), drohiczyńska (od 1991), łomżyńska (od 1992)

  • METROPOLIA CZĘSTOCHOWSKA

( papież Jan Paweł II – bulla Totus tuus Poloniae populus z 25 III 1992 ). Diecezje – sufraganie: częstochowska (od1925), radomska (od 1992), sosnowiecka (od 1992)

  • METROPOLIA GDAŃSKA

( papież Jan Paweł II – bulla Totus tuus Poloniae populus z 25 III 1992 ), [ diecezja została utworzona przez Piusa XI na terenie Wolnego Miasta Gdańska w 1922 roku jako administracja apostolska, a 30 XII 1925 bullą Universa Christi Fidelium cura erygowana jako biskupstwo podległe bezpośrednio Stolicy Apostolskiej ]. Diecezje – sufraganie: gdańska (od 1925), pelplińska [ inna nazwa: chełmińska ](od 1992), toruńska (od 1992)

  • METROPOLIA KATOWICKA ( GÓRNOŚLĄSKA )

( papież Jan Paweł II – bulla Totus tuus Poloniae populus z 25 III 1992 ), [ utworzona jako r. z terenów archidiecezji wrocławskiej przypadłych Polsce: na Górnym Śląsku (delegatura apostolska - 1921, administracja apostolska - 1922) i Śląsku Cieszyńskim ( komisariat cieszyński (1918-1925)]. Diecezje – sufraganie: katowicka (od 1925), gliwicka (od 1992), opolska (od 1992)

  • METROPOLIA LUBELSKA

( papież Jan Paweł II – bulla Totus tuus Poloniae populus z 25 III 1992 ). Diecezje – sufraganie: lubelska [ w miejsce diecezji chełmskiej ] (od 1805), sandomierska [ inna nazwa: sandomiersko-radomska 1981-1992 ] (od 1992), siedlecka [ inna nazwa: podlaska ] (od 1992)

  • METROPOLIA ŁÓDZKA

( papież Jan Paweł II – bulla Totus tuus Poloniae populus z 25 III 1992 ), [ archidiecezja bezpośrednio podległa Stolicy Apostolskiej ]

  • METROPOLIA PRZEMYSKA

( papież Jan Paweł II – bulla Totus tuus Poloniae populus z 25 III 1992 ). Diecezje – sufraganie: przemyska (od 1375), rzeszowska (od 1992), zamojsko-lubaczowska (od 1992)

  • METROPOLIA SZCZECIŃSKO-KAMIEŃSKA

( papież Jan Paweł II – bulla Totus tuus Poloniae populus z 25 III 1992 ). Diecezje-sufraganie: szczecińsko-kamieńska [inna nazwa: pomorska ] (od 1125/1127), koszalińsko-kołobrzeska (od 1992), zielonogórsko-gorzowska (od 1992)

  • METROPOLIA WARMIŃSKA

( papież Jan Paweł II – bulla Totus tuus Poloniae populus z 25 III 1992 ). Diecezje – sufraganie: warmińska [ siedziba biskupa: Braniewo, Frombork, Olsztyn ] (od 1243), elbląska [inna nazwa: pomezańska, kwidzyńska ] (od 1992), ełcka [ inna nazwa: sambijska, królewiecka ] (od 1992)

  • METROPOLIA RYSKA

( 1246 – 1566 ). Diecezje sufraganie w Polsce: chełmińska [ pelplińska ] (1246-1295), pomezańska [ inna nazwa: elbląska ] (1243-1466/1525/1921), sambijska [inna nazwa: ełcka] (1243-1525/1821)

  • ORDYNARIAT POLOWY WOJSKA POLSKIEGO ( WARSZAWA ).

[ erygowany przez papieża Benedykta XV 5 II 1919, reaktywowany przez papieża Jana Pawła II w 1991 r. ]

  • TERMINOLOGIA:
  • Aequo principaliter (pol. „równie ważne”) – łacińskie określenie używane przez Stolicę Apostolską do oznaczenia unii dwóch (lub więcej) diecezji.
Źródło: „https://silesia.edu.pl/index.php?title=Organizacja_Kościoła_w_Polsce_X-XX_wiek&oldid=94942”