Tekst źródłowy strony Okres przełomu

==Koniec I wojny światowej - zmiany polityczne==
[[Plik:Image_2446.jpg|thumb|200px|plakat antywojenny]]
[[Plik:Image_2757.jpg|thumb|200px|pruskie macki- plakat antywojenny]]
[[Plik:Plebiscyt agitacja6.jpg|thumb|200px|ilustracja z Kocyndra]]

Zbliżający się koniec I wojny światowej wyzwolił w różnych środowiskach społecznych i politycznych inicjatyw mające na celu przyłączenie Śląska do odrodzonej Polski. W Cieszynie w połowie października powstała [[Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego]] z Tadeuszem Regerem, Janem Michejdą i [[Londzin Józef|ks. Józefem Londzinem]] na czele. Rada miał na celu przejecie lokalnej  administracji z rak austriackich. 30 W proklamacji z 30 października 1918 roku Rada ogłosiła przynależność Śląska do Polski. 

We Wrocławiu w listopadzie 1918 roku inicjatywę przejęli socjaldemokraci, którzy utworzyli Radę Ludową i podporządkowali jej powstające w terenie rady ludowe i robotnicze. Z kolei jej celem było nie tylko przechwycenie władzy i wprowadzenie tylko rewolucyjnych zmian społecznych i politycznych, ale również zapobieżenie podziałowi Śląska, a więc neutralizację polskich dążeń narodowych. 

Na terenie Wielkopolski powstała [[Narodowa Rada Ludowa]], w skład, której weszło 29 osób z terenu Śląska) oraz Komisariat Naczelnej Rady Ludowej, którego przedstawicielami byli [[ Korfanty Wojciech|Wojciech Korfanty]] i [[Rymer Józef|Józef Rymer]]. Natomiast w Bytomiu  powstał Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej na czele z [[Czapla Kazimierz|Kazimierzem Czaplą]]. Te dwie inicjatywy miały w niedalekiej przyszłości odegrać decydującą rolę w politycznej przyszłości Wielkopolski i Górnego Śląska

W obawie przed utratą Śląska, zwłaszcza przemysłowego, w listopadzie 1919 roku w okręgu przemysłowym władze niemieckie ogłosiły stan wyjątkowy i wprowadziły na teren sporny wojsko. Odpowiedzią na to ze strony polskiej było utworzenie [[Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska|Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska]] na czele z Józefem Dreyzą, Józefem Grzegorzkiem i Alfonsem Zgrzebniokiem. Weszli do niej członkowie [[Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"|Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół"]] i ruchu eleuzjańskiego. Rozpoczął się polityczny spór o przynależność Śląska, który niebawem przerodził się w starcia zbrojne na szeroką skalą, znane w historii pod nazwą trzech powstań śląskich. Obradująca w Paryżu konferencja pokojowa, na terenach spornych zdecydowała zorganizować plebiscyt, którego wynik miał zadecydować o przynależności tego regionu. Traktat pokojowy podpisano 28 czerwca 1919.

== Bibliografia ==

Cd. [[Plik:Book.png|30px|left]] czytaj: [[Plebiscyt i jego skutki]]| [[Spis treści|Powrót do spisu treści]] 

[[Kategoria:Podręcznik|Wojna]]