Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza

NSDAP (Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza)

Partia została założona w 1920 roku jako kontynuacja powstałej rok wcześniej Niemieckiej Partii Robotniczej. NSDAP była związana z reprezentowaniem interesów najbardziej agresywnych kręgów nacjonalistycznych. Jej ideologiem i przywódcą w 1921 roku stał się Adolf Hitler. Po puczu monachijskim została rozwiązana, ale zreorganizowano ją na nowo w roku 1925. NSDAP wykorzystała społeczne niezadowolenie spowodowane kryzysem gospodarczym, który wywiązał się po I wojnie światowej. Partia posługiwała się hasłami nacjonalistycznymi; cechowały ją antykomunizm, rasizm, szowinizm i demagogia. Stopniowo zdobyła sobie poparcie społeczne, zwłaszcza pośród chłopów, drobnomieszczaństwa i zdemobilizowanych oficerów. Po roku 1933, czyli kiedy Hitler został kanclerzem III Rzeszy, rozwiązano wszystkie inne partie polityczne, w ten sposób monopol w sprawowaniu władzy uzyskała NSDAP. Stosowała ona system terroru, który polegał m.in. na inwigilacji, rozbudowie aparatu policyjnego (SS, SD, Gestapo), systemu obozów i wprowadzeniu zasady władzy wodza. NSDAP podlegała młodzieżowa organizacja paramilitarna Hitler-Jugend. Wychowywała ona ludzi młodych w duchu narodowego socjalizmu. W polityce zagranicznej partia realizowała program podboju Europy, doprowadzając ostatecznie do napaści na Polskę. Rasistowska polityka NSDAP doprowadziła do zagłady Żydów w Europie. Proces norymberski orzekł, że partia była organizacją przestępczą. Jej kierownictwo sądzono za zbrodnie przeciw ludzkości i pokojowi.

Bibliografia

Encyklopedia – Historia, Warszawa 1997, s. 325; M. Maciejewski, Od piwiarnianego klubu do organizacji wywrotowej : nazizm w latach 1919-1924, Toruń 2005.