Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego w Pszczynie

Gimnazjum nr 1 w Pszczynie

Najstarszą szkołą ziemi pszczyńskiej jest dawne gimnazjum, a obecnie Liceum Ogólnokształcące im. B. Chrobrego. Założył ją hrabia Erdmann von Promnitz (piastował urząd ministra na dworze króla Augusta II), który 8 września 1742 uzyskał pozwolenie króla pruskiego Fryderyka Wilhelma na otwarcie szkoły ewangelickiej. Kamień węgielny pod budowę kościoła i szkoły położono 26 października 1743 roku , która pięć lat później razem z całym miastem spłonęła. Była to początkowo dwuklasowa ewangelicka szkoła elementarna. Pierwszym opiekunem szkoły został pastor Machal z Cieszyna. Już w 1743 r. otwarto w szkole klasę polskojęzyczną (przetrwała do 1865 r.). Kolejne lata to czas ustawicznych reorganizacji i rozbudowy placówki, aż po gimnazjum niemieckie w 2 połowie XIX wieku. W 1765 r. oficjalna jej nazwa brzmiała Książęca ewangelicka szkoła miejska (Fuerstliche evangelische Stadtschule); w 1867 r. szkołę ewangelicką przemianowano na progimnazjum książęce niemieckie, bez klas polskich, a 15 VII 1872 r. na pełne rządowe gimnazjum. Dyrektorem był dr Emil Schönborn. W nowo otwartej szkole nie było mowy o Polakach i nauce języka polskiego. Ostatni tytuł za czasów niemieckich brzmiał: Königliches Gymnasium – Evangelische Fűrstenschule Hochbergianum. Nazwa ta przetrwała do chwili, kiedy przeszło w prawowite posiadanie Rzeczypospolitej Polskiej. Do 881 r. gimnazjum mieściło się w budynku (zbudowanym w 1752 r.) w pobliżu kościoła ewangelickiego, następnie przeniesiono go do dwupiętrowego gmachu. Uroczyste poświęcenie miało miejsce 1 XII 1881 r. Gimnazjum Państwowe Niemieckie w Pszczynie trwało od 15 VII 1872 r. do 24 VI 1922 r. Szkoła niemiecka miała służyć wyraźnie do germanizacji terenu. Pierwszym dyrektorem Państwowego Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego był Michał Kost (do 1932 r.). Do 1784 r. szkoła miała charakter trzyklasowej elementarnej szkoły wyznaniowej. Pierwszym jej nauczycielem i rektorem był Daniel Gretcovius, rodem z Pszczyny. Nawiązywała do tradycji wyznaniowej szkoły ewangelickiej. Nauka kosztowała 2 - 3 talary czesnego rocznie. Nadzór nad szkołą sprawował miejscowy pastor zboru polskiego, a później i niemieckiego, Zygmunt Bartelmus z Bielska. Następnym rektorem był Jan Fryderyk Jacob (1784-1826), za którego czasów ograniczono już stopniowo prawa języka polskiego w szkole i uczniowie uczyli się religii pół lekcji po polsku i pół po niemiecku. Od 1826 do 1836 r. rektorem szkoły był pastor Ludwik Flotov, wtedy to poziom nauki w szkole spada do rzędu zwykłej szkoły elementarnej.

W szkole obowiązywał surowy kodeks postępowania. Uczniowie pszczyńskiego gimnazjum byli jednak przekorni. Pamiętajmy jednak, że była to bogata i szukająca rozrywki młodzież, dzieci niemieckich fabrykantów, właścicieli ziemskich, urzędników państwowych i książęcych.

W pszczyńskim gimnazjum uczył się Karol Miarka starszy z Pielgrzymowic, nauczyciel i społecznik, założycie czasopisma „Katolik”. Przed wojną uczęszczali tu potomkowie rodów szlacheckich m.in. Radziwiłłów, Zamoyskich, Sapiechów, Potockich i Czetwertyńskich. Przy ul. Kościuszki powstał dla nich internat prowadzony przez Wacława Iwanowskiego. W Książęcym gimnazjum zdawał maturę Witold Korfanty, syn Wojciecha, przedwojennego śląskiego polityka. Obecny budynek szkoły pochodzi z 1881 r. Przed wojną mieściła się w nim jeszcze kaplica, a także bogata biblioteka, której zbiory po ostatniej wojnie przepadły.

28 XI obchodzi się corocznie Święto Szkoły (które zostało ustanowione na pamiątkę nadania szkole im. Bolesława Chrobrego w 1925 r. w 900-setną rocznicę śmierci Bolesława Chrobrego, ówczesne Państwowe Gimnazjum przyjęło jego imię).

Ważne daty z historii szkoły

• 1867 - założenie progimnazjum,
• 1872 - powołanie do życia gimnazjum,
• 1922 - przejęcie szkoły przez władze polskie,
• 1925 - nadanie szkole imienia Bolesława Chrobrego,
• 1938 - utworzenie klas licealnych.

Bibliografia

Czas wspomnień…II Jesienny Zjazd Absolwentów, Materiał Biura Organizacyjnego obchodów 260. lecia liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego w Pszczynie, Pszczyna 2002; F. Kulisiewicz, Krótka historia sławnego gimnazjum im. Bolesława Chrobrego w Pszczynie, Pszczyna 1990; Pszczyńskie gimnazjum i liceum 1742-1992, red. W. Korzeniowska, Warszawa 1992.