Koraszewski Bronisław

Bronisław Koraszewski (1864-1924), działacz oświatowy, dziennikarz

Urodził się 15 lutego 1864 roku w Kijewicach na Kujawach (powiat inowrocławski). Był synem Dominika i Marii z Białkowskich Po początkowych naukach w domu wstąpił do gimnazjum w Gnieźnie, kontynuował naukę w gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. W październiku 1884 roku przeniósł się do Zgorzelic(na Dolnym Śląsku) do tamtejszego gimnazjum. Tutaj zdał egzamin do klasy ósmej (ówczesnej tzw. niższej prymy), ale po dwóch latach opuścił Zgorzelice, tuż przed egzaminem abituriernckim. Za namową przyjaciela Jana Kasprowicza udał się do Raciborza. W Raciborzu został przyjęty do gimnazjum, lecz już po kilku dniach nie pozwolono mu ze względów politycznych na uczęszczanie do tego zakładu. Ponieważ matka borykała się z wieloma trudnościami,Koraszewski powrócił do Wielkopolski. Wstąpił do księgarni Twardowskiego w Poznaniu, gdzie po pewnym czasie powierzono mu prowadzenie filii tejże księgarni w Królewskiej Hucie.

Ponownie przybył na Śląsk w 1888 roku. Od 1889 roku był redaktorem gazety „Głos Ludu Górnośląskiego”. Pierwszy raz został aresztowany przez pruskie państwo po tzw. procesie prasowym. Osadzony w więzieniu bytomskim od 26 XI do 6 III 1889 roku. Wypuszczony dzięki pomocy ks. Radziejowskiego, który zapłacił grzywnę. Koraszewski był inicjatorem wielu organizacji polskich na ziemi opolskiej. Założył pierwszy polski związek zawodowy na Śląsku „Związek Wzajemnej Pomocy” z siedzibą w Bytomiu. Związek domagał się zrealizowania postulatu ludzkiego traktowania robotników. Koraszewski założył również w 1897 Bank Ludowy, który w znaczący sposób przyczynił się do poprawy losu robotników śląskich.

Przez pewien czas Koraszewski pracował w czasopiśmie „Katolik”. W październiku 1890 roku założył „Gazetę Opolską”, w tym samym miesiącu ukazał się jej pierwszy egzemplarz. Na łamach gazety Koraszewski przeciwstawiał się germanizacji Opola i okolic. Najważniejszymi współpracownikami Koraszewskiego byli: ks. Skowroński, ks. Jankowski. Czasopismo ukazywało się przez kolejne 30 lat, co świadczy o wielkim sukcesie czytelniczym i uzyskaniu rzeszy czytelników.

Za działalność Koraszewski był wiele razy atakowany przez grupę niemieckiego duchowieństwa na Śląsku. Krytykowany poprzez wrogą agitację np. ks. kanonika Porsze, który w 1893 roku na sejmie berlińskim zarzucił Koraszewskiemu prowadzenie tajnej polskiej agitacji na Śląsku. Koraszewski był edukatorem ludu śląskiego. Założył 9 lutego 1891 roku Towarzystwo Polsko-Katolickie. Do Towarzystwa należało około 250 członków. Propagowano polską literaturę, uświadamiano narodowo Ślązaków. Koraszewski prowadził pogadanki o kulturze polskiej. Duże zainteresowanie spowodowało rozrost Towarzystwa i otwarcie placówek w innych miejscowościach np.: w Groszowie, Dobrzyniu, Siołkowicach, Chrościcach, Węgrzech. 15 lipca 1891 roku Koraszewski wraz z Towarzystwem Polsko-Katolickim zorganizowali pierwsze na Śląsku polskie przedstawienie teatralne.

W latach 1898/1899 odbył ponownie karę więzienia (8 miesięcy). Powodem aresztowania stał się artykuł noworoczny, w którym dopatrzyli się obrazy ministrowie pruscy, a także opowiastka alegoryczna pt. „Kopciuszek śląski”, zamieszczona w kalendarzu „Gazety Opolskiej”. Przed wybuchem I wojny światowej w roku 1914, został osadzony w twierdzy wojskowej w Nysie, jako pierwszy spośród 40 działaczy polskich na Górnym Śląsku. Obok wykonywania obowiązków redaktorskich i dziennikarskich w „Gazecie Opolskiej”, prowadził rozległą współpracę z redakcjami czasopism ogólnopolskich oraz wychodzących na obczyźnie, popularyzując sprawy polskiego Śląska.W 1920 roku Polski Komisariat Plebiscytowy nabył wydawnictwo „Gazety Opolskiej”, powierzając nadal Koraszewskiemu redakcję pisma. Po wybuchu III powstania, kiedy Niemcy uniemożliwili wydawanie „Gazety Opolskiej”, a życiu Koraszewskiego zagrażało poważne niebezpieczeństwo, musiał on Uchodzić z Opola. Krótko pracował w Lesznie, w redakcji „Głosu Leszczyńskiego” a następnie w redakcji „Katolika” w Bytomiu, gdzie przez jakiś czas ukazywała się również „Gazeta Opolska”. Koraszewski przeniósł się w 1923 roku do Katowic. Otrzymał tam posadę referenta prasowego w Dyrekcji Kolei Państwowych w Katowicach. Nie długo jednak korzystał z tego dobrodziejstwa, gdyż umarł 4 kwietnia 1924 roku. Żoną Bronisława Koraszewskiego była Franciszka Czok pochodząca z Katowic, z którą zawarł związek małżeński w 1901 roku.

Ponadto Koraszewski był wielkim entuzjastą Śląska. Wyrażał zachwyt nad ludem śląskim, nad jego prostotą, prawością, oraz przywiązaniem do religii katolickiej. Pozyskiwał Ślązaków do narodu polskiego.Podtrzymywanie kontaktu Śląska z inny i dzielnicami Polski. Przez wielu uważany za marzyciela, do realizacji swoich celów dążył konsekwentnie po mimo częstych trudności finansowych. Dzięki działalności Koraszewskiego do niemieckiego parlamentu dostało się kilku Polaków ks. Wolny czy ks. Brandys. Obecnie Bronisław Koraszewski patronuje jednej z ulic w okolicy rynkuw Opolu, oraz jednej z gliwickich ulic w okolicy radiostacji.

Bibliografia

A.Targ, Bronisław Koraszewski (1864-1924), Opole 1965; M. Tobiasz, Bronisław Koraszewski Wydawca Gazety Opolskiej 1864-1922, Warszawa 1948.