Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Kaczycach

Wieś Kaczyce na Śląsku Cieszyńskim powstała prawdopodobnie pod koniec XIII wieku. W XV wieku znajdowała się w obszarze parafii w Kończycach Małych. Pod koniec XIX wieku mieszkańcy Kaczyc starali się o budowę kaplicy. Samodzielna parafia w Kaczycach została erygowana 1 lutego 1976.

Kościół jest zabytkowy, drewniany. Pierwotnie powstał przed 1620 rokiem w Ruptawie, w miejsce wzmiankowanego w 1447 roku. Został przeniesiony do Kaczyc w latach 70. XX wieku. Grunt pod kościół ofiarowała rodzina Macurów. W latach 1971-1972 z pewnymi zmianami został odtworzony. Budowla jest orientowana, o konstrukcji zrębowej na kamiennej podmurówce. Ma prostokątną nawę i węższe od niej prezbiterium, zamknięte trójbocznie. Soboty są podparte belkami. Dach dwuspadowy, pokryty gontem. Wieża dzwonna ma konstrukcję słupową, a pod jej izbicą wznosi się baniasty hełm. Wnętrze kościoła ma wystrój barokowy. Na uwagę zasługuje XVII-wieczny ołtarz główny. Umieszczony jest tam obraz Nauczanie Maryi, przeniesiony z ołtarza bocznego. Nad nim znajduje się portret św. Franciszka Ksawerego. Po bokach rzeźby świętych dziewic, a nad nimi św. Jana Nepomucena i św. Ignacego Loyoli. Pod głównym obrazem, malowane na desce, portrety świętych: Wawrzyńca, Wojciecha, Kazimierza, Barbary, Katarzyny Aleksandryjskiej i Jadwigi. Po prawej stronie ołtarza znajduje się późnobarokowe drewniane tabernakulum. Na ścianie prezbiterium umieszczono barokowy kartusz herbowy rodziny Rostków, fundatorów kościoła. W prezbiterium znajduje się też rzeźba św. Andrzeja z II połowy XVIII wieku, reprezentująca barok ludowy. Ołtarze boczne poświęcone są św. Katarzynie i św. Barbarze. Obok ołtarza św. Barbary zawieszona jest płaskorzeźba świętej, którą przeniesiono z cechowni zlikwidowanej KWK "Morcinek". Na tęczy umieszczono barokowy krucyfiks i dwie rzeźby aniołów. Część dawnego wyposażenia kościoła, XV-wieczna Pieta i XIV-wieczne rzeźby dwunastu apostołów znajdują się w Muzeum Archidiecezjalnym w Katowicach. Do współczesnego wyposażenia kościoła należy kopia ww. Piety, wykonana przez Eugeniusza Janotę z Pawłowic w 1938 roku oraz stacje Drogi Krzyżowej i krucyfiks, wykonany przez Jana Krężeloka z Koniakowa. Na stropach i ścianach w 1974 roku wykonano polichromię autorstwa Jadwigi Smykowskiej z Cieszyna, Adama Romaniuka z Katowic i Grzegorza Zgrai z Gliwic. W 1973 roku na wieży kościelnej umieszczono dzwon wykonany w odlewni w Ostrawie, o wadze 350 kg. Jednym z najstarszych elementów wystroju kościoła jest kamienna chrzcielnica typu kielichowego z pierwszej połowy XVII wieku. Pierwotnie znajdowała się na niej rzeźba św. Jana Chrzciciela z Gołębicą, która jeszcze przed II wojną światową została zdeponowana w Muzeum Śląskim. Obecnie na drewnianej pokrywie znajduje się krzyż osadzony w kuli z odchodzącymi wiązkami promieni. Z tego okresu pochodzą też barokowe rzeźby aniołów umieszczone po bokach ołtarza głównego oraz odrzwia i drzwi do zakrystii. Kościół został uroczyście poświęcony 25 czerwca 1972.

Kościół w Kaczycach znajduje się na pszczyńskiej pętli Szlaku Architektury Drewnianej woj. śląskiego.

Bibliografia

Ks. Zbigniew Macura, "Dzieje parafii Pogwizdów", 1994; H. Buchta, L. Kopernik, "Katalog kościołów drewnianych - Kaczyce"