Jordan-Łowińska Wanda

Jordan-Łowińska Wanda (1900-1959), harcmistrzyni, jedna z założycielek harcerstwa na Śląsku

Urodziła się 27 maja 1900 roku we wsi Grzywna w obecnym województwie kujawsko-pomorskim, ówczesnym zaborze pruskim. Jej ojcem był Franciszek Jordan oraz Maria z Modrzejewskich, miała dziewięcioro rodzeństwa. Urodziła się w rodzinie, dla której ważna była polskość i kultywowanie polskich tradycji. Po pięciu latach od urodzin Wandy rodzina Jordanów zmuszona była przeprowadzić się do Bytomia, sprzedając majątek ziemski w rodzinnej wsi pod naporem postępującej germanizacji. W Bytomiu ukończyła szkołę powszechną oraz niemieckie liceum. W tym czasie straciła również oboje rodziców - matka Wandy zmarła w 1912 roku, natomiast ojciec 5 lat później.

W kolejnych latach zaangażowała się wraz z rodzeństwem w działania Polskiego Komitetu Plebiscytowego, a w roku 1919 wstąpiła w szeregi Związku Harcerstwa Polskiego. Jej aktywność i zaangażowanie w działania organizacji sprawiły, iż weszła ona do grona założycieli harcerstwa na Śląsku. Była sanitariuszką, zajmowała się łącznością oraz organizacją pobytów emigrantów na Śląsk chcących oddać głos podczas plebiscytu na rzecz Polski, działała w grupach nastawionych na krzewienie polskiej kultury. W 1921 roku wzięła udział w III powstaniu śląskim, a w kolejnych latach objęła funkcję komendantki dwóch śląskich chorągwi w ramach Oddziały Śląskiego ZHP - od 1922 roku męskiej, a po jej wydzieleniu w roku 1924 - również żeńskiej. W latach 1928-1931 pomagała w budowie Śląskiej Stanicy Harcerskiej i szkoły instruktorskiej na Buczu w Górkach Wielkich niedaleko Brennej na Śląsku Cieszyńskim. To właśnie tam poznała ona swojego przyszłego męża, Mariana Łowińskiego, z którym 5 czerwca 1932 roku w Górkach Wielkich wzięła ślub. Trzy lata później urodziła syna - Michała. Wybuch II wojny światowej na stałe rozdzielił małżeństwo Łowińskich. Wanda wraz z synem zdecydowała się na ewakuację na wschód do Przemyśla, natomiast oficer sztabowy Marian Ławiński przebywał w Warszawie. Został następnie internowany przez Armię Czerwoną i rozstrzelany w Charkowie na Ukrainie. Po kilku tygodniach Wanda zdecydowała się na powrót do Katowic, gdzie zaledwie kilka dni po powrocie została aresztowana przez Gestapo. Została zwolniona po kilku miesiącach więzienia. Do końca wojny pracowała fizycznie, zaangażowała się także w działalność polskiego podziemia na Śląsku - opiekowała się polskimi rodzinami dotkniętymi represjami, pomagała w ucieczkach więźniom obozów koncentracyjnych.

Po wojnie zaprzestała działalności harcerskiej ze względów ideologicznych i religijnych, pomagała jednak harcerzom i harcerkom wracającym z wojny. Pracowała w szpitalu dziecięcym w Katowicach-Załężu, a następnie Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłu Węglowego. W ostatnich miesiącach życia zachorowała na gruźlicę. Zmarła 31 marca 1959 roku w Katowicach, jej grup znajduje się na cmentarzu w katowickich Bogucicach.

Bibliografia

K. Kieś-Kokocińska, Serce i dusza harcerstwa śląskiego - Wanda Jordan-Łowińska w: A. Bednarz, K. Kieś-Kokocińska, A. Rajwa, Patriotki ze Śląska. W służbie Polsce. Stowarzyszenie ON/OFF, Tychy 2019; J. Kret, Harcerze wierni do ostatka. Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1969.