Joannici

Joannici (Kawalerowie Maltańscy)

Zwyczajowa nazwa zakonu o oficjalnej współczesnej nazwie: Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników św. Jana z Jerozolimy, z Rodos i z Malty zwany też Zakonem Maltańskim. Najstarszy z istniejących zakonów typu rycerskiego, które powstały na fali krucjat w XII w. Odegrał znaczącą rolę w historii Europy głównie ze względu na swój potencjał militarny i znakomitą flotę. Zasłynął także jako organizator pierwszych europejskich szpitali. Szpitalny zakon rycerski nazywany pierwotnie Zgromadzeniem czy też Wspólnotą Świętego Jana powstał w czasie pierwszej krucjaty - przed zdobyciem Jerozolimy w 1099 roku. Celem Zgromadzenia było prowadzenie hospicjum i szpitala dla wiernych i pielgrzymów do Ziemi Świętej. Z czasem, reguła zakonna zatwierdzona przez papieża Paschalisa II oparła się na regule augustyńskiej. Papieska bulla datowana na 15 lutego 1113 potwierdziła naczelne cele Zakonu - obrona wiary (tuitio fidei) oraz niesienie pomocy ubogim (obsequium pauperum). Do celów tych dołączyła - wzorem innych zakonów rycerskich - obronę Królestwa Jerozolimskiego przed muzułmanami. Po upadku Królestwa Zakon przeniósł się na Cypr. W 1309 roku po zdobyciu wyspy Rodos założył tam własne państwo. W 1530 roku Zakon został wyparty z Rodos przez wojska tureckie i przeniósł się na Maltę. Zakon Maltański jest czwartym najstarszym zgromadzeniem zakonnym chrześcijaństwa.

Na ziemiach polskich, w okresie kilkudziesięciu lat od zakończenia drugiej krucjaty, joannici pojawiają się w Małopolsce, na Pomorzu i Kujawach, w Wielkopolsce oraz na Śląsku.

Bibliografia

J. Baranowski, M. Libicki, A. Rottermund, A. Starnawska, Zakon maltański w Polsce, Warszawa 2000; S. Wrzesiński, Joannici, Warszawa 2007.