Cmentarz ewangelicki w Rybniku

Parafia

Pierwsze wzmianki o protestantach w Rybniku związane są z postacią pastora Kissowiusza, który w 1629 roku miał opuścić miasto podczas toczącej się wówczas wojny trzydziestoletniej. Masowy napływ ewangelików do miasta nastąpił w XVIII wieku. W tym czasie właścicielem rybnickiego państwa stanowego został Fryderyk Wilhelm II. Monarcha był protestantem, stąd też jego staraniem dokonano przebudowy miejscowego zamku na Hotel - w opracowaniach występujący również pod nazwą Domu - dla Inwalidów armii pruskiej rannych podczas wojen śląskich. Autorem przebudowy został inspektor budowlany Franciszek Ilgner. Niedaleko zamku w zespole gospodarczym mieściła się drewniana sieciarnia – pomieszczenie służące do przechowywania i suszenia sieci rybackich. W 1791 roku obiekt ten po przebudowie - również dokonanej przez Ilgnera - stał się domem modlitwy dla ewangelików rybnickich, którzy dotąd uczęszczali do zboru w Żorach. Pierwsze nabożeństwo odprawiono tutaj 1 listopada 1791. Protestanci zamieszkujący Rybnik i najbliższe okolice otrzymali też własnego duszpasterza. Urząd ten został powierzony ks. Karolowi Wilhelmowi Naglo. W 1796 roku ów pierwszy, drewniany kościół uległ spaleniu. Po odbudowie z niewielkimi przeróbkami służył następnie rybnickim ewangelikom aż do 1853 roku. W 1853 roku kosciól ponownie strawił pożar. Na jego miejscu powstał istniejący do dziś murowany, otynkowany kościół. Kościół posiada klasystyczny wystrój. W ołtarzu obecnie znajduje się kopia obrazu Bernarda Plockhorsta "Chrystus i syn marnotrawny", wykonana w drugiej połowie XIX wieku. Neoromańska wieża została dobudowana w 1875 roku.

W związku ze swym przeznaczeniem był nazywany Kościołem Inwalidów. Zbór rybnicki usamodzielnił się w 1853 roku. Podczas ostatniej wojny, w styczniu 1945 roku na rozkaz komendy wojskowej ks. Christian Schwencker – ostatni przedwojenny pastor, musiał opuścić Rybnik. Wkrótce po zakończeniu działań wojennych opiekę nad parafią ewangelicką przejął pastor Edward Romański. Po 40 latach pracy, przez trzy lata w Rybniku pracował pastor Piotr Mendroch, a później przez półtora roku - Waldemar Szajthauer. Od lutego 1989 roku proboszczem parafii był ppłk Zbigniew Kowalczyk. W 2002 roku funkcję pastora przejął Mirosław Sikora.

Cmentarz

Przy kościele znajduje się cmentarz, z grobami pochodzącymi głównie z XIX wieku. Na cmentarzu pochowany jest między innymi nauczyciel Gottlieb Schuster oraz w zbiorowej mogile żołnierze z okresu: 1918-1920. Pochówków tutaj zaprzestano w 1933 roku. Parafia prowadzi księgi zgonów od 1944 roku.

Bibliografia

Patrz:[1], A. Trunkhardt, Dzieje miasta Rybnika i dawniejszego państwa rybnickiego na Górnym Śląsku, Rybnik [brw], s. 147; A. Gościniak, Rybnik miasto i powiat, Rybnik 2012, s. 79.