Benedykt XIV

Benedykt XIV (1675-1758), papież

Prospero Lambertini urodził się 31 marca 1675 w Bolonii. Studiował w Rzymie w Collegium Clemmentinum,następnie na Uniwersytecie Rzymskim,gdzie w 1694 uzyskał doktorat z teologii i prawa. Po studiach teologicznych przeszedł wszystkie szczeble posługi kościelnej. W 1718 został sekretarzem kongregacji soboru. Od 1725 był biskupem tytularnym Teodezji, od 1727 był biskupem Ankary, w 1728 został kardynałem, a od 1731 był biskupem Bolonii. Konklawe po śmierci Klemensa XII trwało 6 miesięcy było długie i burzliwe. Wśród kardynałów nie było jednomyślności chodzi o blok Burbonów. W konsekwencji 17 sierpnia 1740 został wybrany na papieża Prospero Lambertini i przybrał imię Benedykta XIV.

Był najbardziej wykształconym papieżem XVIII w. Zwano go "papieżem oświecenia". Korespondował z wielkim wrogiem Kościoła Volltairem, który domagał się by społeczeństwa były całkowicie uwolnione od wpływu kościoła. Papież musiał zrobić na Voltaire duże wrażenie, bo filozof zadedykował mu jedną ze swoich książek, co z kolei zdumiało wielu katolików. Był mecenasem sztuki i nauki (m.in. wzbogacił zbiory Biblioteki Watykańskiej, kazał sporządzić katalog jej rękopisów, założył cztery akademie papieskie, ufundował katedry chemii i matematyki na uniwersytecie Sapienza oraz muzeum anatomii). Zwalczał jansenizm, sprzeciwiał się tajnym stowarzyszeniom (w 1751 zakazał katolikom przynależności do masonerii pod karą ekskomuniki). Był znany nie tylko ze swojej pobożności, wiedzy i erudycji, ale również humoru. Zawarł liczne konkordaty z państwami europejskimi. Unormował stosunki z Kościołami wschodnimi. Utrzymywał przyjazne stosunki z protestanckim królem Fryderykiem II. Postarał się o wybudowanie w Rzymie kilku kościołów, odrestaurowanie i ozdobienie bazyliki Matki Bożej Większej i bazyliki watykańskiej. Szczególne przywileje nadał kościołowi św. Franciszka w Asyżu. W czasie jego pontyfikatu została ozdobiona portretami wszystkich papieży bazylika rzymska św. Pawła za Murami. Czuwał nad poprawnym wydaniem ksiąg liturgicznych: rytuału rzymskiego, ceremoniału i pontyfikatu oraz Martyrologium. Zredukował też podatki w Państwie Kościelnym, wprowadził oszczędności na utrzymanie dworu papieskiego i zmniejszył wydatki na wojsko. Wydał dokument, w którym nakazał wszystkim biskupom diecezjalnym "rezydencję". Nałożył też na nich obowiązek szkolenia księży oraz wizytowania parafii i propagowania misji. Bullą Matrimonia wydaną w 1741 roku uregulował sprawy małżeństw mieszanych. Ustanowił urząd obrońcy węzła małżeńskiego w sprawach jego unieważnienia. Zapoczątkował reformę tzw. indeksu ksiąg zakazanych. W czerwcu 1751 roku papież skierował do biskupów Królestwa Polskiego encyklikę "A guo primum" dotyczącą Żydów w Polsce.

Zmarł 3 maja 1758 roku i został pochowany w bazylice św. Piotra.

Bibliografia

K. Dopierała, Księga papieży, Poznań 1996,362-365; R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 1998, s. 106.