Błogosławieni: ks. Józef Czempiel i ks. Emil Szramek
Represje wobec duchowieństwa w czasie okupacji
W przeddzień wybuchu II wojny światowej diecezja liczyła 489 księży. Prześladowania, jakie spotkały duchowieństwo, mocno przerzedziły jego szeregi. Wśród 72 księży, działaczy plebiscytowych i powstańczych, których wybuch wojny zastał przy życiu, aż 41 było represjonowanych. Wielu uratowało życie przenosząc się dobrowolnie lub pod przymusem na teren Generalnej Guberni. W sumie aż 157 księży i kleryków zostało dotkniętych różnego rodzaju represjami, w wyniku których 45 z nich poniosło śmierć: w obozach koncentracyjnych, 5 zostało rozstrzelanych, 2 zginęło w czasie działań wojennych, 7 zmarło jako ofiary wojny, 5 zginęło w więzieniach, 26 przeżyło obóz koncentracyjny, 15 czasowo przebywało w obozach koncentracyjnych, 50 czasowo przebywało w więzieniach, 34 otrzymało zakaz urzędowania, 33 wysiedlono do Generalnej Guberni-, 12 uciekło za granicę w obawie przed prześladowaniami.
Bł. Józef Czempiel (1883-1942)
W okresie międzywojennym był znanym na Śląsku kontynuatorem akcji abstynenckiej, propagowanej wcześniej przez ks. Jana Kapicę, a także cenionym działaczem społecznym i narodowym, szanowanym duszpasterzem – proboszczem robotniczej parafii Wniebowzięcia NMP w Chorzowie, wychowawcą nowych pokoleń księży. Wiedząc, że jest poszukiwany przez gestapo, we wrześniu 1939 roku - po przejściu frontu - powrócił mimo to do parafii, aby dalej służyć wiernym, powierzonym jego opiece przez biskupa. Zginął w Dachau, w tzw. transporcie inwalidów 4 maja 1942. Jego imię nosi Dom Księży Emerytów w Katowicach, którego najstarsi mieszkańcy pamiętali osobiście, a niedawno zmarły biskup Ignacy Jeż (+ 16 październik 2007) – za odprawienie mszy św. za zmarłego ks. Czempiela - został zesłany do obozu koncentracyjnego w Dachau. Błogosławiony Józef Czempiel jest wzorem dla wszystkich kapłanów śląskich, zwłaszcza proboszczów, i wiernych, bez względu na konsekwencje, jakie mogą spotkać ofiarnych duszpasterzy .
Bł. Emil Szramek (1887-1942)
Kilka miesięcy wcześniej w obozie w Dachau zginął ks. Emil Szramek, proboszcz parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach. W okresie międzywojennym pierwszy budowniczy katedry, kanclerz Kurii Administracji Apostolskiej. Z zamiłowania był koneserem sztuki, bibliofilem, znanym w kołach naukowych - nie tylko na Górnym Śląsku - historykiem Kościoła i znawcą folkloru. Mógł uniknąć obozu, gdyby przeniósł się zgodnie z decyzją władz okupacyjnych na teren Generalnej Guberni. Został wtrącony za druty obozowe w kwietniu 1940 roku. W Dachau, na ostatnim przystanku drogi krzyżowej, był niekwestionowanym przywódcą księży śląskich. Podnosił więźniów na duchu, głosił kazania, w których dawał wyraz nadziei na odrodzenie Polski. Wobec prześladowców zachowywał się z godnością i spokojem. 13 stycznia 1942 został zamordowany na izbie chorych strumieniami lodowatej wody.
Bibliografia
Cd: Represje wobec duchowieństwa w okresie PRL | Powrót do spisu treści